Dziennik z podziemia, Basia Temkin-Bermanowa; wstęp, opracowanie, przypisy Anka Grupińska, Paweł Szapiro
- Basia
- Temkin-Bermanowa
- Warszawa
- 2000
- pamiętnik
- tak
- tam i wtedy
- polski
-
Autorka rozpoczęła pisanie 5 stycznia 1944 roku, a ostatni wpis pochodzi z 14 stycznia 1945 roku. Dziennik zapisany został w dziesięciu zwykłych, szkolnych zeszytach w kratkę. Powstawał nieregularnie. Bermanowa sięgała po pióro zapewne tylko wtedy, gdy znalazła wolną chwilę i kiedy starczało jej siły.
Kolejne zapisy, skrupulatnie datowane, prowadzone w języku polskim powstawały najpierw w okupowanej Warszawie (\"w ukryciu\"), potem w okupowanej stolicy (\"wolnej\"), jeszcze później (znów \"na aryjskich papierach\") w kilku podstołecznych miejscowościach. Najstarsze opisane wydarzenie miało miejsce podczas Kampanii Wrześniowej 1939, ostatnie - trzy dni przed wyzwoleniem Warszawy (17 stycznia 1945).
-
Powiązani ludzie:
-
Kiełbikowa
p.
Gospodyni willi leżącej w pobliżu getta w Falenicy. Prawdopodobnie w dniach masakry w senatorium, to ona udzieliła s...
-
Klin
Dawid
\"Bronek\" - działacz żydowskich żwiązków zawodowych i Bundu, podczas okpacji łacznik CK Bundu z PPS-WRN....
-
Kowalski
major Ryszard
Mąż Ziuty, zginął zasypany w budynku przy Freta 16, w siedzibie dowództwa AL.
-
Kurland
Stanisław (Salomon)
"Korab", szef Oddziału VI (bezpieczeństwa) w Sztabie Głównym AL, w czasie Powstania Warszawskiego cżłonek...
-
Kossower
Emilia (Szoszana) 'Emilka'
Łączniczka ŻZW po tzw. aryjskiej stronie, przed wybuchem powstania w getcie warszawskim zajmowała się zakupem i prze...
-
Kowalska-Grajpel
Izolda
Żydówka. Żona dowódcy obwodu AL, Bronisława Kowalskiego.
-
Temkin-Bermanowa
Basia
Wychowana została w "zwykłej żydowskiej rodzinie" (w Warszawie od dwóch pokoleń). Przez wiele lat studiowa...
-
Tisch
Eliasz
Członek prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej.
-
Temkin-Majer
Mania
Strasza o dwanaście lat siostra Basi Temkin-Berman. W czasie I wojny światowej pracowała jako pracownica handlowa. W...
-
Tursch
Mojżesz (Mieczysław)
Lekarz. Do sierpnia 1944 ukrywał się mieszkaniu za Żoliborzu. Dr Tursz brał udział w powstaniu warszawskim pracując...
-
Trojanowski
dr
Chirurg. Wraz z dr Kanabusem wykonał prawdopodobnie największą liczbę operacji usuwających skutki obrzezania - ok. 5...
-
Paśniczek
Franciszek
Przedwojenny burmistrz Garwolina, opiekowal się dzisiątkmai Żydów m.in synek lekarza p. Lipstada, Aleksandrem.
-
Weksler
Roza
Absolwentka żydowskiego seminarium nauczucielskiego w Wilnie. Na początku wojny pracowała jako świetliczanka w Warsz...
-
Wielikowski
dr
Adwokat, był jednym Z czołowch działaczy Żydowskiej Samopomocy Społecznej
-
Woźnicka
Zofia
Siostra bliźniaczka Ludwiki Woźnickiej. Tłumaczka literatury francuskiej, krytyk literacki, autorka książek dla dzie...
-
Woźnicka
Ludwika
Siostra bliźniaczka Zofii Woźnickiej. Tłumaczka literatury anglosaskiej, autorka książek dla dzieci i młodzieży, a t...
-
Wrocławski
Nieznane
Fotograf. Szwagier Cesi Herman (siostra żony Ringelbluma). Pomagał w szyszczeniu i retuszowaniu zdjęć koniecznych do...
-
Wegmajster
Lota (Dorota)
Historyk, współpracownica Stafanii Sempołowskiej, dostawszy się w ręce Ukraińców popełniła samobójstwo na Zieleniaku...
-
Wąsowska-Leszczyńska
Eugenia
W latach 1942-44 brała udział w ruchu podziemnym Stronnictwa Demokratycznego i Rady Pomocy Żydom na odcinku: tajnej...
-
Wojeńska
Czesława
Żona działacza oświatowego socjalistycznego, Teofila Wojeńskiego, czynnego podczas okupacji w polskim demokratycznym...
-
Wojeński
Teofil
Kierownik tajnego nauczania (późń. Komisji Tajnego Nauczania) w początkowym okresie działalności Departametu Oświaty...
-
Lakutowicz
Janina
Opiekunka Anity Orzech. Pomagała w załtwianiu przepustek dla kolejowych dla działaczy podejmujących starania o uwoln...
-
Lanota
Edward
Szef sztabu Obwodu AL. Mąż Hanki Rotenberg. Zginął zasypany w budynku przy Freta 16, w siedzibie dowództwa AL. Pełni...
-
Landy
Halina
Żona dr Landy z Żoliborza. Pomagała dr Kanabusowi w operacjach napletka dla zamaskowania skutków obrzezania.
-
Gombiński (Jan Mawult)
Stanisław
Funkcjonariusz Służby Porządkowej w getcie warszawskim, od stycznia 1943 ukrywal się po aryjskiej stronie, gdzie w p...
-
Gutensztalt
Genia
Siostra Hersza Gitensztalt, poety żydowskiego, bundowca, przyjaciółka Basi Temkin-Bermanowej. W czasie wojny zbiegła...
-
Grodzki
dr
Chirurg. Przeprowadził wiele operacji plastycznych nosa mających ukryć żydowskie pochodzenie. Jako jedyny (oprócz dr...
-
Gelblum
Irena
Łączniczka ŻOB-u po aryjskiej stronie, przeżyłą wojnę.
-
Goliborska
Teodozja
Lekarka szpitala dziecięcego Bersonów i Baumanów w getcie warszawskim. Przeżyłą wojnę.
-
Grasberg
Jerzy
Działacz w Związku Harcerstwa Polskiego, czynny w ruchu podziemnym. Zamordowany prawdopodobnie przez żołnierzy AK pi...
-
Guzik
Daniel Daniel
Dyrektor Jointu. Przetrwał w bunkrze, umieszczonytm w ruinach, do wyzwolenia. Jako przedstawiciel Jointu w Warszawie...
-
Goldfarb
Szmuel
Przed wojną wydawca, w getcie był właścicielem sklepiku ze starymi książkami na rogu Franciszkańskiej i Nowiniarskie...
-
Reif
Maria
Jak opisuje ją Basia Temkin-Bermanowa - \"dusza wszelkiej działalności opiekuńczej\" w getcie w Falenicy.
-
Roessler
Nieznane
Fotograf. Za pośrednictwem Józefa Zysmana (Ziemiana) pomagał w czyszczeniu i retuszowaniu zdjęć koniecznych do wyrob...
-
Rzeczycka
Sylwia
Roznosiła pieniądze przesłane przez Rząd Polski do Delegatury Rządu w Warszawie dla Żydów. Załatwiała także dokument...
-
Rutkiewicz
Jan
Dr med. pomagał dr Kanabusowi w operacjach napletka mających zamaskować skutki obrzezania.
-
Rozensztajn
Ryfka
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, działaczka i autorytet moralny Bundu w getcie warszawskim. \"B...
-
Rudnicki
Adolf
Literat, autor kilku powieści i nowel, który otrzymywał od Basi Temkin-Bermanowej i Adolfa Bermana materiały pamiętn...
-
Felhorska
Felicja
Dr Felicja Felhorska, psychotechnik. Młoda koleżanka, uczennica pani Narcyzy (Maria Grzegorzewska). Pomogła w uratow...
-
Frydman
Regina (Zosia)
W getcie warszawskim pracowała jako pomoc pielęgniarska w szpitalu dziecięcym Bersonów i Baumanów, od marca 1943 po...
-
Berman
Adolf
Dr psychologii, nauczyciel, działać Poalej Syjon-Lewicy, prominentna postać w getcie warszawskim, członek podziemia...
-
Biberstein
Marek
Członek prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej.
-
Bucholtz-Bukolska
Janina
Zasłużona działaczka na polu udzielania pomocy Żydom. Tłumacz przysięgły z języka niemieckiego, francuskiego i angie...
-
Berland
Marian
Napisał pracę o przeżyciach w czasie okupacji, częściowo drukowaną w \"Przełomie\". Opisal kilkanaście mie...
-
Brzóska
Ewa
Właścicielka sklepiku z warzywami na ul. Sędzowkiej 5. Józef Zysman-Ziemian pisze o niej: 'Właścicielka sklepiku, pa...
-
Bajer
Halina
Żona dr Hipolita Bajera. Psycholog. Straciła dwoje dzieci zamordowanych przez Niemców jesienią 1942 w czasie akcji w...
-
Bratman
Rena
Ukrywała się po aryjskiej stronie do wybuchu Powstania Warszawskiego. Niedługo potem, wraz z narzeczonym, zostałą wy...
-
Borkowska
Lea
Przyjaciółka Tuwii Borzykowskiego, przeżyła wojnę. Po upadku Powstania Warszawskiego spotkała się z Barbarą i Adolfe...
-
Blady-Szwajger
Inka (Adina)
W getcie warszawskim lekarka w szpitalu dziecięcym Bersonów i Baumanów, od stycznia 1943 po stronie aryjskiej jako ą...
-
Bier
Janina
Adwokat. Znana działaczka komunistyczna w Polsce przedwojennej. Urodzona w Lublinie. Przebywała we Lwowie w latach 1...
-
Borzykowski
Tuwia
Działacz Dror, he'Chaluc, następnie Paolej Syjon, założył konspiracyjne komórki tych organizacji w rodzinnym Radomsk...
-
Matywiecki
Anastazy
Jeden z przywódców AL w okresie powstania warszawskiego, przed wojną aplikant adwokacki. Zginął zasypany gruzami pod...
-
Markin
Estera
Doktor psychologii. Autorka prac naukowych. Emanuel Ringelblum pisze o niej: \"Przed wojną była nauczycielką fi...
-
Mroczek
Edmund
Lekarz. Wraz z dr Skórskim przeprowadzili prawdopodobnie największą liczbę opracji garbatych nosów, zdradzających ży...
-
Auerbach
Aurelia (Rachela)
Autorka pracy \"Z ludem pospołu\". Była to kronika żałobna poświęcona pamięci literatów, artystów,muzyków,...
-
Assorodobraj
Nina
Lekarz. Żydówka, przeżyła; u niej [Krasińskiego 18] Basia Temkin Bermanowa i mąż Adolf Berman ukryli swoje prywatne...
-
Askanas
Zdzisław
Podczas wojny ukrywał się po aryjskiej stronie. Po upadku Powstania Warszawskiego szef zapasowego szpitala Sanitaria...
-
Łaska
Maria
Polska, pracwnica RGO. Pomagała Żydom. W czasie wojny pracowała w Biurze Kennkart, a potem w ewidencji (Wydział Ewid...
-
Hilfstein
Chaim
Członek prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej.
-
Hoffer
Stanisław
Ukrywał się razem z Marianem Berlandem, który to zachęcił go do opisania swoich wspomnień z okresu pracy w getcie. N...
-
Zylberg
Luba (Marysia)
Łączniczka ŻOB-u po aryjskiej stronie. Mieszka w Tel-Awiwie.
-
Orzech
Maurycy
Działacz żydowskich i polskich związków zawodowych, dziennikarz, w getcie członek CK Bundu. Wyszedł z dzielnicy zamk...
-
dr Grynberg
Zygmunt
Napisał pracę o Treblince, częściowo zachowana.
-
dr Podkowińska
Zofia
Archeolog, jedna z głównych opiekunek Żydów, kierownik Instytutu Kultury Materialnej.
-
Rybicka dr
Ewa
Psycholog, polska działaczka konspiracyjna, czynna w kacji pomocy Żydom. Adolf Berman pisze o niej: \"wybtna dz...
-
dr K.
Aleksandra
Lekarz pediatra z Pragi. Samodzielnie utrzymywała dwóch synkówi citkę-staruszkę, leczyła prawie bezinteresownie, mię...
-
dr Kanabus
Feliks
Chirurg. Pracował w szpitalu na ul. Kopernika. Pomagał w leczeniu dzieci żydowskich. Jak sam wspomina : "Dzieci...
-
Diubell
siostry
Polki; łączniczki podziemia, przechowywały Żydów za pieniądze.
-
Dermanowicz
Nieznane
Działaczka katolicka, prezes RGO w Izabelinie. Pomogła Barbarze i Adolfowi Bermanom w okresie tuż po Powstaniu Warsz...
Powiązane miejsca:
-
Franciszkańska i Nowiniarska
Sklepik ze starymi książkami prowadzony przez Szmeula Goldfarba.Wg. opisu Barbary Temkin-Bermanowej: \'Biedny wychud...
-
Leszno 94
Mieszkanie Jeniny Bucholtz-Bukolskiej.
-
Sewerynów
Stołówka. Miejsce miłe, spokojne i ciche. Jedzenie dość tanie i dość obfite. Zupa już od dwóch złotych, kawa za złot...
-
Sędziowska 5
"Urzędował" tam i załatwiał wiele interesów Józef Zysman-Ziemian.
-
Słowackiego 5/13
Przychodnia dziecięca 'Zdrowie', której właścicielem był dr Kanabus wraz z dr Landym, w której potajemnie przeprowad...
-
Suwalska
Właściwie schowek, w którym ukrywały się tzw. 'pięcioraczki' - Pola Elster, Henryk i Bluma Wasser, Berliński i Elka...
- Suwalska
- Suwalska
-
Koszykowa
Basia Berman pisze o niej \"obiady były drogie i wykwintne, ale myśmy zarówno przez oszczędność, jak i dla niez...
-
Krasińskiego 18
"Czwórka" [IV kolonia Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej] - kwatera i koszary AL w czasie Powstania Wa...
-
Kopernika
Szpital liczący blisko 200 łóżek na oddziałach pediatrycznym i chirurgicznym i przyjmujący pacjentów do lat 14. Pomo...
-
plac Teatralny lokal panien kanoniczek
Jadłodania. Basia Berman pisze o nim \"spotykaliśmy się w lokalu panien kanoniczek, gdzie były obrzydliwe, zimn...
-
Promyka
Schowek, w którym po kapitulacji Powstania Warszawskiego przez 42 dni ukrywało się ok. 15 osób. Głównie Żydów, który...
-
Nieznana
Domek (niedaleko magistratu), w którym pierwszy raz po Powstaniu Warszawskim spotkali się Basia i Adolf Bermanowie z...
-
Nieznana
Szpital dla psychicznie chorych. Ringelblum pisał o nim "Skupiają obłakanych Żydów z całego kraju w Zofiówce, p...
-
plac Wilsona 4
Gmach Feniksa (Zarząd Warszawskiej Kooperatywy Mieszkaniowej). 29 września 1944 roku przemaszerowali tam ocaleli żoł...
-
Świętokrzyska i Jasna
Za wiedzą i zgodą właścicielki, Oli Heptinger, odbywały się tam spotkania prezydium Rady Pomocy Żydom.
Powiązane wydarzenia:
- Pomoc lekarska dla dzieci żydowskich w szpitalu na ul. Kopernika.... 1941 ,
- Pomoc lekarska w czasie okupacji. Działał referat lekarski przy Ra... 1942 ,
- Meta na ul. Suwalskiej, u "pięcioraczków" (Pola Ester, H... ,
- Dwutygodniowa wyprawa, rodzaj wakacji, Basi Temkin-Bermanowej do s... 1941-08-15 ,
- Sposób na wydostanie się z getta w 1941 roku: z centrali Centosu w... 1941-08-15 ,
- Opis getta w Falenicy (w lecie 1941 roku): wielka nędza, podobnie... 1941-08 ,
- Żydowska Samopomoc Społeczna (ŻSS) - powołana w maju 1940 przez wł... 1940-05 ,
- Transferstelle - niemiecka instytucja administracji cywilnej, utwo... 1940-12 ,
- Ocalenie przypadkowo spotkanej dziewczyny przez panią Narcyzę (Mar... 1944-05 ,
- Dr Felicja Felhorska, która przez przez dwa lata trzymała w swym m... 1942 ,
- Wyciąganie z getta Józefa Gitler-Barskiego - przykład rozmów telef... 1943-01 ,
- Zburzenie domu na Freta 16, gdzie mieściło się dowództwo AL. Prawi... 1944-08-26 ,
- Problemy z pozbywaniem się niepotrzebnych papierów. Papiery zbytec... 1941 ,
- 'Górale' - banknoty pięćsetzłotowe, nazywane tak od widniejącego n... ,
- Wsteczny meldunek - aby go uzyskać, należało zdobyć dowód, że było... 1942-04 ,
- 'Chrzczenie nożem' - zabieg likwidujący skutki obrzezania. Swego c... ,
- Aresztowanie i zniknięcie Reny Bratman i jej narzeczonego. Ludzie,... ,
- Wymawianie mieszkań Żydom po wybuchu Powstania Warszawskiego. Najc... 1944-08 ,
- Cena jakiej zażądał gospodarz 'pięcioraczków' (Poli Elster, Henryk... 1944-07 ,
- Spotkanie Barbary i Adolfa Bermanów z Celiną Lubetkin, Antkiem Cuk... 1944-12-07 ,
- "Kogutek" - popularna nazwa proszku od bólu głowy. ,
- Zieleniak - targowisko warzywne na ul. Grójeckiej 95 (róg Opaczews... 1944-08 ,
- Sposób na uzyskanie zwolnienia w obozie pruszkowskim (po upadku Po... 1944-10-03 ,
- Spotkanie Ignasia "Byczka" ( wódz tzw. papierosiarzy) z... ,
- Sklepik ze starymi książkami na rogu Franciszkańskiej i Nowiniarsk... ,
- Książki - jedyny produkt, który w czasie wojny potaniał. Małe ksią... 1939-09 ,
- Zimą 1942 Mechlis (przyjaciel Lejba Szura) zaczął sporządzać katal... 1942-11 ,
- "Czwórka" - [IV kolonia WSM], blok Krasińskiego 18, gdzi... 1944-08-01 ,
- Przemówienie Krystyny (Ziuty) Grajpel w radiu Lublin. Kilka dni wc... 1944-09-17 ,
- Przemówienie świąteczne z okazji żydowskiego Nowego Roku nadane pr... 1944-09-17 ,
- Tryb życia Barbary Temkin Bermanowej, jej męża i kilku innych osób... 1944-09 ,
- "Chrzciny" - wymyślanie danych, niezbędnych do dokumentó... 1940 ,
- Ostatni wielki "chrzest" [wymyślanie danych (imię, nazwi... ,
- Zakład im. świętego Józefa na Sewerynowie - stołówka. Jak opisuje... 1943 ,
- Likwidacja szpitala dla psychicznie chorych "Zofiówka".... 1942-08-19 ,
- Autentyczne metryki - ludzie ubiegali się o nie za wszelką cenę, u... 1940 ,
- Odezwa antyfaszystowska, jedyna wówczas w Warszawie, wydana przez... 1939-09 ,
- Pokoik w biurze notariusza Chelmickiego przy ul. Miodowej 11 m. 10... 1942 ,
- Karty aprowizacyjne. System przydziału żywności na kartki (wprowad... 1939-12 ,
- Skrytka na ul. Promyka - po kapitulacji Powstania Warszawskiego 42... 1944-10-03 ,
- ul. Żurawia 24 m.7 - prywatne mieszkanie Eugenii Wąsowskiej-Leszcz... ,
- Buty o drewnianych podeszwach. Były czymś powszechnym w okupowanej... 1940 ,
- Sklepik 'babci' [Sędziowska 5] - sklepik w warzywami na rogu Filtr... ,
- Operacje kosmetyczne - garbatych nosów, zdradzających żydowskie po... 1940 ,
- Problem ujawniania się Żydów nawet w czasie Powstania Warszawskieg... 1944-08 ,
- Księgozbiór Szura - w swoim mieszkaniu na Lesznie 56, w jednym pok... 1941 ,
- "Haper" [Chaper] - porywacz, obiegowa w getcie warszawsk... 1941 ,
-
Kiełbikowa
p.