Given name: Anna Family name: Braude-Hellerowa

  • YES
  • Female
  • Anna
  • Braude-Hellerowa
  • 1943-04
  • No
  • From Warsaw
  • ul. nieznana
  • getto warszawskie
  • Jewish
  • basement

  • Lekarz, w ostatnim okresie getta w szpitalu na Gęsiej 6. Pracownicy szpitala przygotowali schrony na kilka tygodni przed powstaniem, podzielili się na grupy - schronów było 6. Jedna z grup składała się z 130 osób. Ich schron uchodził za wzorowy. Kierownikiem i twórcą był dr Górwicz. Mieścił się pod gruzami domu na Gęsiej 3, zburzonego w 1939 r., poza murem wewnętrznym (mur przechodził środkiem ul. Gęsiej), na terenie już niezamieszkałym. W tym schronie znalazła się dr Braude-Hellerowa. Ukrywała się w nim do 11 maja. Tego dnia usłyszeli głosy niemieckie nawołujące do wyjścia. Okazało się, że wydał ich jeden z pracowników szpitala. Trzynastu osobom udało się w porę uciec, korytarzami piwnicznymi, do ostatniego z niewykrytych schronów szpitalnych. Była wśród nich Hellerowa. Po godzinie do klapy włazu w tym schronie podszedł jeden z pracowników szpitala będących na zewnątrz. Powiedział, że Niemcy odkryli wszystkie schrony, wszyscy z nich wyszli, jadą do pracy do Lublina. Jeśli mieszkańcy nie wyjdą w ciągu 10 min, zostaną zagazowani. W schronie było ok. 60 osób. Nie mieli nic do stracenia, byli pewni, że na zewnątrz nie przeżyją, postanowili zostać w schronie. Mieli kilka rewolwerów, jeden karabin i dwa granaty. Na szczęście zapowiedziana akcja gazowania nie nastąpiła tego dnia. W nocy wyszli z kryjówki. Wszystkie schrony były już puste. Rozeszli się grupkami w różnych kierunkach. Grupa, w której była, odkopała w nocy jedną z przylegających do schronu piwniczek, zebrali żywność z opuszczonych schronów, kilka kubłów wody, pościel i zakopali się w tej piwniczce. Było ich trzynaścioro. Leżeli jeden na drugim. W nocy słyszeli nawoływanie Niemców, którzy opukiwali ściany. Do piwniczki dochodził silny zapach gazu duszącego. Zatykali miejsca jego przenikania pościelą i paltami. Dobiegały ich strzały i detonacje z terenu szpitala. 13 maja czterech mężczyzn postanowiło za wszelką cenę wydostać się z getta. Odkopali się z piwniczki, a swoich towarzyszy zakopali ponownie. Hellerowa został w piwniczce.

  • Warsaw Ghetto Uprising, 1943
  • German operations
  • hideout, physicians, medical, death
  • 159,215