Jews' Diaries, sygn. 302/48; Jewish Historical Institute Archives; author: Karol Rotgeber; title: no title
- Karol
- Rotgeber
- memoir
- partially
- there and then
- Polish
-
The author begins his memoirs during World War I (evacuation to Siberia and return home via America after the revolution). The author goes on to describe the fate of Warsaw Jews, intertwined by historiosophical considerations. He describes the siege of Warsaw in 1939, anti-Jewish decrees of the occupation authorities, resettlement of Jews from the provinces to Warsaw, the activity of the Jewish Police (Order Service) and Gestapo agents, living conditions in the ghetto, the great liquidation action of 1942. He also describes the Umschlagplatz and explains the organisation of the 'shops'. He discusses selections among shop employees, refers to stories told by those who had escaped from Treblinka. The author survived with his wife in the brushmakers' shop; his son was deported. The author left the ghetto and was hiding on the 'Aryan' side. The memoirs were written in hiding. The author and his wife survived the war (registered as Kalman Rotgeber). In 1945 he offered his memoirs to the Jewish Historical Commission in Warsaw. Typewritten manuscript, pp. 1-215, 290 x 210 mm. Copy: typewritten manuscript (carbon copy). Publication: Pamietniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993 (Warsaw Ghetto Memoirs, Warsaw 19936, pp. 424-425 – fragments; Karol Lewap, Pamietnik z okresu okupacji, Kalendarz Żydowski-Almanach, 1995-1996 (Occupation-Time Memoir, The Jewish Calendar-Almanach), 1995-1996, pp. 212-231 (fragments).
Archive of the Jewish Historical Institute
Tlomackie St. 3/5
00-090 Warsaw
phone: (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72secretary@jewishinstitute.org.pl
www.jewishinstitute.org.pl
-
Related people:
-
Kohn
Unknown
a Gestapo agent, co-administrator of the tram company in the ghetto (together with Heller). He was murdered by the G...
-
Kohn
Unknown
co-owner of horsecars in the ghetto, a Gestapo collaborator. He and his family were executed by the Germans.
-
Krygier
Unknown
Had a workshop at Franciszkanska Street No. 20, next to a shop located there.
-
Kadysiewicz
Leon
Head of the Out-Patients Clinic of the brushmakers' shop - a gynaecologist; Karol Rotgeber with his wife lived at hi...
-
Krygier
Unknown
An owner of the powerful plant where brushes were manufactured (Swietojerska Street No. 32). Taken to the Umschlagpl...
-
Krygier
Unknown
wife of Krygier, the owner of brushmakers' workshops located at Swietojerska Street No. 32. On 18 August 1942 she wa...
-
Starzyński
Stefan
Urodził się 19 sierpnia 1893 w Warszawie przy ulicy Długiej 33. Jego matka była nauczycielką języka francuskiego, za...
-
Starzyński
Stefan
Urodził się 19 sierpnia 1893 w Warszawie przy ulicy Długiej 33. Jego matka była nauczycielką języka francuskiego, za...
-
Szyfris
Unknown
Internal diseases doctor, worked in out-patients’ clinic of brushmakers' shop, at Swietojerska Street. An acquaintan...
-
Suchowczycki
Unknown
Surgeon working in the Out-Patients Clinic of brushmakers' shop in Swietojerska Street. He gave his valuables to oth...
-
Pozner
Edward
He administered a workshop no. 8 in the brushmakers’ shop, former chairman of the Craftsmen Association
-
Niewiadomy
Unknown
The head foreman of workshop No. 8 in the brushmakers' shop. A patient of Karol Rotberger's wife.
-
Lagunowski
Unknown
dermatologist in the out-patients clinic of the brushmakers' shop
-
Lewin
Unknown
laryngologist in the out-patients clinic of the brushmakers' shop
-
Goldman
Unknown
medicine student, worker of the out-patients clinic of the brushmakers' shop. Ordered people to call him 'a doctor'...
-
Rotgeber
Józef
Karol Rotgeber's brother, lived at Nalewki Street No. 27. During the Great Action he stayed in his brother's house i...
-
Rotgeber
Paweł
Karol Rotgeber's son. During the Great Action Miss Krygier took care of him. On 18 August 1942 they were taken to th...
-
Rotgeber
Unknown
Karol Rotgeber's wife. Stomatologist, she worked in the out-patients clinic of the brushmakers' shop
- Frankenstein Unknown
-
Flancman
Józef
doctor in the out-patients clinic of the brushmakers' shop, second head of the clinic. Greedy and mercenary, did not...
-
Fajnstein
Unknown
doctor in the out-patients clinic of the brushmakers' shop
-
Blajman
Unknown
owner of the biggest mechanical bakery in the ghetto. He funded meals for the poorest residents of the ghetto. He an...
-
Brenner
Unknown
the head of the brushmakers' shop, officer of the German Army
-
Makowski
Sz.
head of 'Carlheuinz Muller' shop's subsidiary which was located at Franciszkanska Street 20
-
Heller
Unknown
co-owner of horse-drawn trams in the ghetto, the Gestapo collaborator. Executed by the Germans.
-
Horowitz
Arie
Karol Rotberger's nephew, worked in the brushmakers' shop until 20 January 1943. On that day during a selection he w...
-
Czerniaków
Adam
an engineer, in the interwar Poland the Republic of Poland senator; after the ghetto creation he headed the the Coun...
-
Czarnożył
Unknown
A doctor, came from Lodz, worked in the brushmakers' shop out-patients’ clinic. Honest and diligent, his colleagues...
-
Osina
Unknown
the head of the brushmakers' shop, administered a workshop no. 8
-
Edelstein
Ruwin
He lived at Dzielna Street No. 9 in the ghetto, was deported to Treblinka but managed to escape. He came back to the...
Related places:
-
Franciszkańska
in Franciszkanska Street there was a hydrant, which was used by the ghetto inhabitants when the waterworks did not w...
-
Franciszkańska
Karol Rotberger and his wife lived opposite Franciszkanska Street No. 21. The balcony and windows of his flat overlo...
-
Franciszkańska/Nalewki
according to Karol Rotgeber there was a garden for children, which was organised by refugees coming from Germany
-
Franciszkańska 21
there was a meeting point for refugees displaced to the Warsaw ghetto
-
Franciszkańska
fighting takes place there on the second day of the uprising
-
Franciszkańska 20
there was a subsidiary of Carlheuinz Muller's shop which Sz. Makowski was the head of
-
Franciszkańska
Miss Krygier, Karol Rotgeber's wife's patient, has her own workshop there
-
Franciszkańska 20
'Some doctors' move into the flat opposite Karol Rotberger's. After some time it tuned out that they were to organis...
-
Franciszkańska 20
for some time there was the board of out-patients’ clinic of the brushmakers' shop
-
Leszno 13
The Office to Combat Profiteering and Speculation (widely known as the 'Thirteen' because of the number of its build...
-
Ostrowska
Karol Rotberger goes to the selection with the employees of the brushmakers' shop.
-
Spokojna
At this street there was the baths and sanitary point where collective baths were carried out to prevent typhoid spr...
-
Sonifraterska/Świętojerska
the second selection of the brushmakers’ shop workers is conducted on the square at Bonifraterska, which borders wit...
-
Krasińskich
19 April 1943 on the day of the uprising outbreak carousel and swings are installed. Germans hide behind the decorat...
-
Krasińskich
After leaving the ghetto on 15 February 1943 Karol Rotgeber is escorted to Krasinskich Square
-
Miodowa
After having left the ghetto Karol Rotberger meets a blackmailer ('szmalcownik'), who wants money from him. After un...
-
Czyste
On 13 December 1941 the Czyste Jewish Hospital was transferred to the ghetto and located in different places.
-
Dzielna 9
Karol Rotgeber's friend, I. Torunczyk, lived there. His son, together with other young boys was murdered when he lef...
-
Dzika/Stawki
the goods yard (the Umschlagplatz); a siding from the Gdanski Railway Station (Dworzec Gdanski); the place of trans-...
-
Dzielna 9
Ruwin Edelstein lived there, who managed to escape from Treblinka and return to the ghetto in November 1942.
-
Nalewki 27
Jozef Rotgeber, Karol's brother, lived in the house in Nalewki Street No. 27; during the great action Jozef did not...
-
Unknown
A storehouse of the brushmakers' shop was situated here.
-
Unknown
Items left by the deportees were sold at Warsaw marketplaces. Both Polish and Jewish looters carried these things ou...
-
Gęsia 22
At Gesia Street No. 22 there was a prison which official name was: Central Jail of the Jewish District. The prison w...
-
Gęsia 22
Karol Rotgeber writes in his memoirs that near the Gesiowka prison, where Jews were kept and treated brutally, Pinki...
-
Świętojerska 34
The out-patients’ clinic of the brushmakers' shop.
-
Świętojerska/Bonifraterska 28
Karol Rotberger moves with his wife into doctor Leon Kadyszewicz's flat. Kadyszewicz was the director of the out-pat...
-
Świętojerska 28
The out-patients' clinic of the brushmakers' shop was moved from Swietojerska Street No. 34 to Swietojerska Street N...
Related events:
- Handel produktami szedł. Przewożono tramwajami całe worki i wrzuca... 1940 ,
- W międzyczasie uruchomiono tramwaj elektryczny w mniejszym masztab... 1940 ,
- Okres trzytygodniowej obrony Warszawy, gdzie ludzie nie rozbierali... 1939-09 ,
- Już bez specjalnej przepustki w ogóle Żyd nie mógł jechać pociągie... 1941-03-15 ,
- A tymczasem zaczęli się strumieniami wlewać do dzielnicy żydowskie... 1940 ,
- Zaczęły się tworzyć komitety pomocy. Gmina wydała rozporządzenia,... 1940 ,
- Bogatsi mając znajomości wymykali się od tego, jak od zarazy i wyn... 1940 ,
- Zaczęto urządzać kuchnie dla podopiecznych, głód i choroby zaczęły... 1940 ,
- Wnet wyszło rozporządzenie władz z wyznaczeniem ulic, na których t... 1940-08-07 ,
- Nie można było dostać pokoju. O mieszkaniu nie było co marzyć i ty... 1940-08 ,
- Warunki te zaczęły dziesiątkować rdzenną ludność dzielnicy, zaczęt... 1940 ,
- Przerwano komunikację tramwajową z gettem, wpierw częściowo, a póź... 1940 ,
- Nie bacząc na ciężkie warunki przed zamknięciem getta, życie tego... 1940-11-16 ,
- Zaczęto urządzać różne komisje nad uchodźcami. Patronaty, przytułk... 1940-12-13 ,
- Na polecenie władz Gmina przystąpiła do formowania własnej Służby... 1941 ,
- Szopem szczotkarskim kierował Obersztalmajster Brenner, oficer arm... 1942 ,
- Bandzie żydowskich gestapowców zachciało się przejąć władzę w gmin... 1941 ,
- Pamiętam jednego Jeszybotnika (uczył się Talmudu w jeszybocie); mł... 1941 ,
- Karol Rotgeber opisuje sytuację, kiedy do jego żony-lekarza stomat... 1941 ,
- Pamiętam jedną pacjentkę, co przyszła z córeczką lat 10 (do żony K... 1941 ,
- Trupy dzieci, kobiet i mężczyzn wałęsały się po ulicach. Władze wy... 1941 ,
- Wojskowi i kolejarze często odwiedzali ów nasz cmentarz. Pamiętam... 1941 ,
- Już zmniejszono racje chleba do minimum, do 2 kg na miesiąc. Nic t... 1941 ,
- A ludności z okolicznych wsi i miasteczek przybywało wciąż, już zu... 1941-01 ,
- Władze wydały zarządzenie, mocą którego zostały stworzone obozy pr... 1940-01 ,
- Warunki sanitarne były tego rodzaju, że wszy zajadały wprost na śm... 1940 ,
- Niebawem dochodzić zaczęły słuchy, że władze objeżdżają getto, fot... 1941 ,
- Dał się słyszeć nocny alarm lotniczy. Na tle nieba pokazały się ni... 1943-05-13 ,
- Bieda wciąż wzrastała w getcie. Coraz mniej cenności i towarów w z... 1940 ,
- Pojawiły się na ulicach Warszawy aryjskiej kolosalne plakaty, wyob... 1940 ,
- Tyfus plamisty, nowy bicz szalał po jednej i po drugiej stronie, z... 1941 ,
- Na miejsce wiecznego spoczynku przybywało czasem tysiące trupów ty... 1941 ,
- Na wylotach prowadzących na aryjską stronę stały posterunki żandar... 1941 ,
- Już prawie na samym początku zaczęły napływać rodziny niemieckie d... 1939-12 ,
- Pewnego razu otrzymała Gmina w Warszawie dar w postaci uchodźców r... 1941 ,
- Polacy tłumnie przybywali do getta. To głównie polscy policjanci,... 1941 ,
- Nagle urwał się szmugiel. Za żadne pieniądze nie można było dostać... 1942-08-22 ,
- Wraz z rozpoczęciem akcji likwidacyjnej wszyscy zaczęli zapisywać... 1942-07-22 ,
- Plakaty dotyczące wysiedlenia ukazywały się na murach nieomal wszy... 1942-07-22 ,
- Zaczęło się wysiedlanie uchodźców, którzy byli rozsiani po różnych... 1942-07-22 ,
- Karol Rotgeber stoi na balkonie swojego mieszkania przy ulicy Fran... 1942-07 ,
- Nie przesiedlano lekarzy, który pracowali w instytucjach społeczny... 1942-07-22 ,
- Tysiącami sprowadzano kobiety, dzieci, starców i mężczyzn. Wagony... 1942-07-22 ,
- Codziennie wysyłano po 10 000 osób, aż Służba Porządkowa sobie rad... 1942-07-22 ,
- Brat autora, Józef Rotgeber, zamieszkały przy ulicy Nalewki 27 pod... 1942-07-22 ,
- Brat Karola Rotgebera, Józef, zostaje rozstrzelany na klatce schod... 1942-07-22 ,
- Doktor Szyfris-specjalista chorób wewnętrznych, podejmuje się sprz... 1942-08 ,
- Część mienia wysiedlonych Żydów zostaje przeniesiona do synagogi n... 1942-07-22 ,
- Na bazarach warszawskich sprzedawane są tałesy i kitle wyniesione... 1942-07 ,
- Chodzą słuchy, że spośród wysiedlonych władze segregują zdolnych d... 1942-08 ,
- Karol Rotgeber wraz z innymi pracownikami szopu szczotkarskiego id... 1942-09-06 ,
- Doktor Flancman, drugi kierownik ambulatorium szopu szczotkarzy, s... 1942-08 ,
- Żony kierowników ambulatorium szopu szczotkarzy zostają tam fikcyj... 1942-08 ,
- Talerz zupy przygotowanej w kuchni mieszczącej się obok szopu szcz... 1942-08 ,
- Na 63 osoby pracujące w ambulatorium szopu szczotkarskiego zdobyto... 1942-09-06 ,
- Karol Rotgeber prosi kierownika ambulatorium szopu szczotkarzy Leo... 1942-09-06 ,
- O godzinie 4 nad ranem Karol Rotgeber chodzi ulicami getta w poszu... 1942-09-07 ,
- Żona Karola Rotgebera zdobywa legitymację. Została uwzględniona ja... 1942-09-07 ,
- Po powstaniu w getcie warszawskim Niemcy podobno zalewają piwnice... 1943-05 ,
- Podczas selekcji pracowników szopu szczotkarzy władze nie zwracają... 1942-09-06 ,
- Zaczynają się coraz częściej pojawiać osoby, którym udało się wymk... 1942-11 ,
- Szop szczotkarski zostaje otoczony żandarmerią i pracownicy zostaj... 1943-01-20 ,
- Kobieta, która zgadza się ukryć Karola Rotgebera i jego żonę po st... 1943-01 ,
- W szopie szczotkarzy funkcjonuje nielegalny telefon, który zakłada... 1943-01 ,
- Żona Karola Rotgebera wychodzi z getta na stronę aryjską. 1943-01 ,
- Karol Rotgeber wychodzi z getta przez drabinę przystawioną do wewn... 1943-02-15 ,
- Karol Rotgeber na ulicy Miodowej spotyka szmalcownika, który chce... 1943-02-15 ,
- Rotgeberowie ukrywają się w domu krawcowej, do której często przyc... 1943-02 ,
- W styczniu 1943 roku pojawiła się plotka, jakoby władze niemieckie... 1943-01 ,
- Karol Rotgeber wraz z żoną mieszkają w wynajętym mieszkaniu, które... 1943-01 ,
- A prezydent Starzyński aż ochrypł przemawiając przez radio i zagrz... 1939-09 ,
- Każdy musiał sam wywozić wtedy ciała swych najdroższych, gdy chcia... 1939-09 ,
- Już przed ostatnim bombardowaniem był formalny głód na mieście. Za... 1939-09 ,
- Na mocy układów wojska niemieckie wkroczyły do Warszawy. Byłem wte... 1939-09 ,
- Była surowa zima. Najsurowsza, jaką Warszawa pamiętała. Rury kanal... 1939-12 ,
- Węgiel strasznie zdrożał albo go wcale nie było, cena jego dochodz... 1939-12 ,
- Tam, gdzie znajdują się ludzie, słychać już od trzech dni kanonadę... 1943-04-22 ,
- Jeden przeciwko krociom, bez broni przeciwko tankom i karabinom ma... 1943-04-23 ,
- Już i dziewiąty dzień minął. Bohaterski Izrael broni się jeszcze p... 1943-04-28 ,
- Zaczęły się z początku rewizje w prywatnych mieszkaniach, szukając... 1940 ,
- Zaczęło się aresztowanie inteligencji, lekarzy, adwokatów, inżynie... 1940 ,
- Jednak interesy szły. O zmroku, przed rozpoczęciem godziny policyj... 1940 ,
- Utworzyła się specjalna sekta tragarzy, co przenosili za wiedzą po... 1940-11 ,
- Wprowadzono karty żywnościowe, produkty po cenach oficjalnych. Nie... 1939-12 ,
- Volens nolens zaczął kwitnąć szmugiel, tj. sprowadzano do dzielnic... 1940 ,
- Władze sanitarne niemieckie, mające nadzór nad ludnością, wydały z... 1940-04 ,
- Mieszkańcy domu (zakwalifikowanego do dezynfekcji) lub kilku domów... 1940-04 ,
- Codziennie było tych przymusowych kąpieli tysiące. Dodać należy, ż... 1940 ,
- "Przyzwoita" część ludności zaczęła, pomimo nakładanych... 1940 ,
- Karol Rotgeber wraz z synem Pawłem zapisuje się do szopu "Car... 1942-07 ,
- 29 kwietnia 1943 roku wywieszono ogłoszenia-zarządzenia, że kto pr... 1943-04-29 ,
- Jedenasty dzień już minął (autor ma na myśli jedenasty dzień powst... 1943-04-30 ,
- Niedaleko, zaledwie kilkadziesiąt metrów od murów getta, na placu... 1943-04 ,
- Naraz pojawił się pierwszy zwiastun ogólnego nieszczęścia, to wysi... 1941 ,
- Szumowina (polscy szmuglerzy) ta robiła kokosowe interesy, złoto,... 1941 ,
- Wszechwładna Gmina rozrosła się, tworząc różne instytucje pomocnic... 1940-06 ,
- A chytry, bezczelny wróg, aby nie być odosobnionym, dobrał sobie g... 1943-04-19 ,
- Jako chory sercowo mogłem się od tego (od dezynfekcji) zwolnić, al... 1940 ,
- Dodać należy, że jak kobiety tak i mężczyzn strzyżono i golono w o... 1940 ,
- Gmina ogłosiła, że przyjmie ograniczoną liczbę 1000 porządkowych,... 1940-11 ,
- Policjanci żydowscy rekrutujący się spośród doktorów, adwokatów, i... 1941-11 ,
- Pewna liczba dzieci i kobiet nawet z lepszych rodzin, mając znajom... 1942 ,
- Więzienie żydowskie przy ulicy Gęsiej przepełnione było różnymi os... 1941 ,
- Rozeszły się wiadomości, że przewodniczący Rady Starszych Gminy Ży... 1942-07-23 ,
- Karol Rotgeber słyszy plotki o tym, jak Niemcy nocami na cmentarzu... 1942 ,
- Sklepy stoją otworem, splądrowane przez Niemców i Ukraińców. Karol... 1942-07 ,
- Żydzi budują kryjówki w getcie. Zastawiają szafami drzwi, maskują... 1942-07-22 ,
- Kohn i Heller zostają rozstrzelani wraz z rodzinami. Strach ogarną... 1942-07 ,
- Ginie Blajman wraz z żoną - właściciele największej mechanicznej p... 1942 ,
- Niemcy likwidują zezwolenia na pobyt w getcie dla dalszej rodziny... 1942-07 ,
- Pacjentką żony Karola Rotgebera jest panna Krygier, która miała wł... 1942 ,
- Zarekwirowano dom przy ulicy Franciszkańskiej 20 dla szopu szczotk... 1942-07 ,
- Żona Karola Rotgebera pracuje jako dentysta w ambulatorium szopu s... 1942-07 ,
- Ambulatorium szopu szczotkarzy przenosi się na ulicę Świętojerską... 1942-07 ,
- Karol Rotgeber wraz z żoną przeprowadza się na ulicę Świętojerską... 1942-07 ,
- Karol Rotgeber umieszcza swojego synka Pawełka pod opieką panny Kr... 1942-08 ,
- Żona Karola Rotgebera przechodzi na aryjską stronę (po drugiej str... 1942-08-19 ,
- Doktor Szyfris, lekarz chorób wewnętrznych, którego córka była żon... 1942-08-19 ,
- Podczas selekcji na placyku przy ulicy Bonifraterskiej/Świętojersk... 1942-09-06 ,
- Liczba pracowników służby porządkowej została zredukowana z kilku... 1942-09 ,
- Po selekcji na Ostrowskiej i Bonifraterskiej, pracownicy szopu szc... 1942-09-06 ,
- Pracownicy szopu szczotkarskiego otrzymają: 18 dkg chleba dziennie... 1942-09 ,
- W szopie szczotkarzy tworzy się kuchnia, w której za 2-3 zł dzienn... 1942-09 ,
- Karol Rotgeber idzie na cmentarz przy ulicy Okopowej. Przepustka d... 1940 ,
- Niemcy przeprowadzają selekcję we wszystkich szopach. Szop szczotk... 1942-08-18 ,
- Odbywa się selekcja w warsztatach przy ulicy Świętojerskiej 32. Sy... 1942-08-18 ,
- Na Umschlagplatz zostaje zabrana panna Krygier, jej brat-właścicie... 1942-08-18 ,
- Po zamordowaniu Kohna i Hellera ich omnibusy przestają kursować i... 1942-07 ,
- Rozeszły się pogłoski, że Niemcy likwidują nowopowstałe szopy i ty... 1942-07 ,
- Podczas trwania wielkiej akcji zaczyna kwitnąć nowy interes - poli... 1942-07-22 ,
- Po selekcji na ulicy Ostrowskiej pracownicy szopu szczotkarzy prze... 1942-09-05 ,
- Rozeszły się słuchy, że blaszane numerki, które dostali pracownicy... 1942-09 ,
- W ambulatorium szopu szczotkarzy na Świętojerskiej 34 zjawiają się... 1942-09 ,
- Ambulatorium szopu szczotkarzy przenosi się ze Świętojerskiej 34 n... 1942-09 ,
- Karol Rotgeber udaje się do znajomego, niejakiego Osiny, który kie... 1942-09 ,
- Karol Rotgeber zapada na zapalenie płuc. Spędza w łóżku kilka tygo... 1942-09 ,
- W szopie szczotkarzy, w warsztacie, w którym pracuje Karol Rotgebe... 1942-09 ,
- Częścią administracyjną szopu szczotkarzy kieruje Hołodenko, dawny... 1942-09 ,
- Karol Rotgeber wysyła swojego znajomego, by sprawdził, czy na Umsc... 1942-08-19 ,
-
Kohn
Unknown