Imię: Josef Nazwisko: Gitler (6)

(1)

W 1940 wrócił do W-wy ze wschodnich krańców Polski. Przed wojną był kierownikiem księgowości w centrali CENTOSu i był związany z dyrekcją JOINTu. Był jednym z weteranów ruchu komunistycznego w Polsce. Od najwcześniejszych lat związany był z ruchem robotniczym a od momentu powstania partii komunistycznej w Polsce, należał do niej.. 7 września 1939r. znalazł się wśród uchodzących na wschód ale bo dramatycznych wydarzeniach rodzinnych postanowił, wraz ze swoją żoną Celiną, wrócić do W-wy. Został mianowany dyrektorem finansowym CENTOSu w getcie i kierował , przede wszystkim , problemami finansowymi i administracyjnymi. Był przedstawicielem Centosu w Komitecie Szkół , który grupował przedstawicieli tajnych szkół różnych ukierunkowań w getcie, głównie w sprawach związanych z problemami materialnymi. Był członkiem działającej w getcie grupy komunistycznej,, Przyjaciele Zw. Rad".Udało mu się przeżyć pierwszą akcję. Wraz z niewielką grupą pozostałych przy życiu pracowników Centosu zorganizował prowizoryczne formy pomocy nielicznym dzieciom, które jeszcze pozostały przy życiu w getcie, po pierszej akcji. Pomagał jednocześnie Żydowskiej Organizacji Bojowej. W 1943r., w lutym, przeszedł wraz z żoną i małą córeczką na aryjską stronę. Po wielu przeżyciach zostali wysłani do Bergen Bełzen. Należeli do nielicznych, którym udało się przeżyć obóz.Po wojnie był przez parę lat sekretarzem Jointu w PRL a potem przeszedł na emeryturę.

(2)

Zangażowany w sprawy ochrony dzieci w ghettcie.

(3)

Członek dyrekcji "Centosu". Absolwent Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Wolnej Wszechnicy Polskiej, działacz KPP, od 1923 r. kierownik księgowości "Centosu". W getcie działacz społ.-ośw. i polit., więzień obozu w Bergen -Belsen /1943-1945/.

(4)

Asystent Adolfa Bermana w getcie wardszawskim, odpowiadał za finanse Centosu. Wywieziony z Hotelu Polskiego do obozu w Bergen-Belsen w transporcie z 15 lipca 1943 liczącym 598 osób.

(5)

dyrektor administracyjny Centosu

(6)

Studia w Monachium. W 1919r. wydalony z Monachium za udział w walkach rewolucyjnych w Niemczech. Po powrocie do Polski od 1922r. kierownicze stanowiska w Joincie i w Centosie (kierownik księgowości). Od 23r. w KPP. Dwukrotnie aresztowany za działalność komunistyczną. W getcie wraz z Bermanem -- kierownik Centosu. Współzałożyciel PPR w getcie warszawskim.Członek Komisji Dożywiania Dzieci przy Centosie (była to właściwie tajna komisja szkolnictwa). Od marca 42r. czołowy działacz Wydziału Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą przy ŻSS. Członek Stowarzyszenia Przyjaciół ZSSR. W pierwszym tyg. sierpnia 42r. udało mu się wyciągnąć z Umschlagplatzu Marię Rotblat z wychowankami z bursy Twarda 27.W sierpniu 42r. mieszkał przy Lubeckiego 4. Następnie przy Muranowskiej. W poł. grudnia 42r. obecny przy wizytacji Brandta w sierocińcu Dzika 3. W lutym 43r. przeszedł z żoną i dzieckiem na str. aryjską. Od lutego do lipca 43 ukrywali się przy Wileńskiej 19, a następnie przy Grajewskiej 2. W końcu lipca musieli opuścić kryjówkę. Udali się do hotelu na Długą. Stamtąd wywieziony do Bergen-Belsen wraz z żoną i córką. (Przeżyli wojnę). Redaktor tajnej gazetki obozowej "Tramwaj".Pisał pamiętnik obozowy. Po wojnie działacz CKŻ. 1950-53 naczelny dyr. PKO, następnie dyr. wielu zakładów przemysł. (22 lipca). Prezes ŻIH.

(1)

Był blisko związany z bratem A. Bermana, Jakubem. Po drugiej akcji w getcie A.Berman pomógł rodzinie Ginterów przedostać się na aryjską stronę. Berman z żoną Basią znaleźli dla nich mieszkanie u polskiego działacza lewicy.

(4)

Część informacji zaczerpnięta z przypisów Pawła Szapiro.

Studiuje w Monachium, działa w organizacji lewicowej Spartakus. Wydalony do Polski, członek KPP. Studiuje na Wolnej Wszechnicy; pracuje w Centosie i Joincie. W czasie okupacji jest w getcie, wychodzi na aryjską stronę z żoną Ireną i córką Celiną w lutym 1943. Od lipca 1943 do kwietnia 1945 więziony w Bergen-Belsen. Po wojnie działacz PZPR, do 1950 był sekretarzem generalnym Jointu, następnie dyrektorem naczelnym PKO. W 1953 aresztowany, po wyjściu z więzienia zostaje wicedyrektorem, a potem dyrektorem Zakładów Przemysłu Cukierniczego im. 22 Lipca. Przewodniczący Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego.

(6)

Barski, Józef, Przeżycia i wspomnienia z lat okupacji

(1) 101-103,143,152,240, (2) , cz.2 str.86, (3) 105, p, (4) 58, (5) 64, (6) [s., 5-7,, 13,, 31,, 33,, 37]