Given name: Josef Family name: Gitler (6)

(1)

W 1940 wrócił do W-wy ze wschodnich krańców Polski. Przed wojną był kierownikiem księgowości w centrali CENTOSu i był związany z dyrekcją JOINTu. Był jednym z weteranów ruchu komunistycznego w Polsce. Od najwcześniejszych lat związany był z ruchem robotniczym a od momentu powstania partii komunistycznej w Polsce, należał do niej.. 7 września 1939r. znalazł się wśród uchodzących na wschód ale bo dramatycznych wydarzeniach rodzinnych postanowił, wraz ze swoją żoną Celiną, wrócić do W-wy. Został mianowany dyrektorem finansowym CENTOSu w getcie i kierował , przede wszystkim , problemami finansowymi i administracyjnymi. Był przedstawicielem Centosu w Komitecie Szkół , który grupował przedstawicieli tajnych szkół różnych ukierunkowań w getcie, głównie w sprawach związanych z problemami materialnymi. Był członkiem działającej w getcie grupy komunistycznej,, Przyjaciele Zw. Rad".Udało mu się przeżyć pierwszą akcję. Wraz z niewielką grupą pozostałych przy życiu pracowników Centosu zorganizował prowizoryczne formy pomocy nielicznym dzieciom, które jeszcze pozostały przy życiu w getcie, po pierszej akcji. Pomagał jednocześnie Żydowskiej Organizacji Bojowej. W 1943r., w lutym, przeszedł wraz z żoną i małą córeczką na aryjską stronę. Po wielu przeżyciach zostali wysłani do Bergen Bełzen. Należeli do nielicznych, którym udało się przeżyć obóz.Po wojnie był przez parę lat sekretarzem Jointu w PRL a potem przeszedł na emeryturę.

(2)

Involved in the matters of children protection in the ghetto.

(3)

A member of the 'Centos' (Central Organisation for Orphan Care) board of directors. A graduate of the Law, Social and Economics Department of the Polish Free University, an activist of the Communist Party of Poland (KPP); from 1923, the head of the accounts department of the 'Centos'. In the ghetto, a worker for voluntary causes, an educator and a political activist; a prisoner of the camp in Bergen-Belsen /1943-1945/.

(4)

Adolf Berman's assistant in the Warsaw Ghetto, responsible for the finances in the Centos (Central Organization for Orphan Care). Deported from the Hotel Polski to the concentration camp in Bergen-Belsen in the transport of 598 people on15 July 1943.

(5)

administrative director of the Centos (Central Organization for Orphan Care)

(6)

Studies in Munich. Deported from Munich in 1919 due to his participation in the revolutionary struggles in Germany. After his return to Poland in 1922 he held managerial positions in the Joint (American Jewish Joint Distribution Committee) and in the Centos (the Central Organization for Orphan Care). In the latter, he was the manager of the bookkeeping department. He was a member of the Communist Party of Poland (KPP) since 1923. Arrested twice for his communist activity. Together with Berman in the ghetto - the manager of the Centos (the Central Organisation for Orphan Care). The co-founder of the Polish Workers' Party (PPR) in the Warsaw Ghetto. Member of the Commission to Feed Children of the Centos (actually it was a secret teaching commission). He was one of the leading activists of Care of Children and Young People Department of the ZSS. Member of the Society of Friends of the Soviet Union. In the first week of August 1942, he managed to rescue Maria Rotblat and foster children of the dormitory at Twarda Street No. 27 from the Umschlagplatz. In August 1942 he lived at Lubeckiego Street No. 4. Then in Muranowska Street. In mid-December 1942 he was present at Brandt's inspection of the orphanage at Dzika Street No. 3. In February 1943 he crossed to the 'Aryan side' with his wife and child. From February 1943 to July 1943 they were hiding at Wilenska Street No. 19, then at Grajewska Street No. 2. At the end of July they had to leave the hideout. They went to the hotel in Dluga Street. All three of them were deported to Bergen-Belsen. They survived the war. The editor of a secret camp newspaper 'Tramwaj'. He was writing a camp diary. After the war Central Jewish Committee activist. 1950-1953 the chief executive of the PKO bank, then the executive of many industrial plants. (22 July). Jewish Historical Institute chairman.

(1)

Był blisko związany z bratem A. Bermana, Jakubem. Po drugiej akcji w getcie A.Berman pomógł rodzinie Ginterów przedostać się na aryjską stronę. Berman z żoną Basią znaleźli dla nich mieszkanie u polskiego działacza lewicy.

(4)

some of the information from Pawel Szapiro's footnotes.

(6)

Barski, Jozef; Przezycia i wspomnienia z lat okupacji (Experiences and Memoirs of the Occupation)

(1) 101-103,143,152,240, (2) , cz.2 str.86, (3) 105, p, (4) 20, 52-53, 238, (5) 64, (6) [s., 5-7,, 13,, 31,, 33,, 37]