Given name: Irena Family name: Inwald (3)

  • (1) YES ,(2, 3) NO
  • (1, 2, 3) Female
  • (1) Irena , (2) Maria , (3) Irena
  • (1) Inwald , (2) Dębska (nazw. okup.) , (3) Inwald
  • (1) Rechtszaft
  • (1) Maria Dębska
  • (1) 1918-05-17
  • (1) Wiedeń
    • (1, 2, 3) Yes
  • (1) Not in Warsaw, (2, 3) No information
  • (1) Będzin
  • (1) Warszawa, Leszno 22 m. 6. Żurawia, Asfaltowa, (2, 3) Warszawa ul. Pogonowskiego 1
    • (1, 2, 3) Jewish
    • (1) good
    • (1) on surface , in an apartment
    • (2, 3) in an apartment
    • (1) money
    • (1) on a street, recognition, blackmail/"szmalcowanie" resulting in buying out
  • (1)

    Irena Inwald, z d. Rechtszaft, córka Heleny Chai z d. Szpigelman i Ozjasza Stanisława. Miała młodszego o 3 lata brata Adama. Ojciec był lekarzem pediatrą. Rodzina mieszkała w Będzinie, nie byli religijni, choć dom prowadzili tradycyjnie. Po skończeniu szkoły Irena wyjechała do Wiednia, gdzie skończyła szkołę pielęgniarską w zakresie obsługi aparatów roentgenowskich. Pracowała w szpitalu w Krakowie, przed samą wojną wróciła do rodziny do Będzina. W przewidywaniu wojny, aby nie być blisko granicy, Irena razem z matką i babką wyjechały do Warszawy, a ojciec z bratem do Lwowa. Kobiety zamieszkały u znajomych w Warszawie, wkrótce dołączyło do nich jeszcze kilku członków rodziny z Będzina - siostra matki z mężem i synem, szwagierka matki z dzieckiem. W 8 osób zamieszkali razem w getcie. Utrzymywali się z zasobów, ze sprzedaży rzeczy. W 1941 r. Helena Rechtszaft zmarła w getcie na gruźlicę. Również jej matka Mirla Szpigelman zmarła w getcie. Obie zostały pochowane na cmentarzu żydowskim. Po wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej przyjechali ze Lwowa Ozjasz Rechtszaft z synem Adamem, zamieszkali z rodziną w getcie. W czasie Wielkiej Akcji Irena pracowała w szopie, przyszywała guziki do niemieckich mundurów. Jej wuj, który miał dużo kontaktów po stronie aryjskiej, załatwił dla rodziny aryjskie papiery i wyjście z getta. Irena zamieszkała po stronie aryjskiej z bratem, kuzynką i przyjacielem brata. Ojciec został w getcie, pracował w szpitalu i zginął razem z innymi pracownikami szpitala. Irena po stronie aryjskiej zmieniała mieszkania, w końcu znalazła zatrudnienie jako niania i gosposia u polskiej rodziny. Była z tą rodziną do końca wojny, razem wyszli z powstania warszawskiego. Wówczas Irena dowiedziała się, że jej gospodarze doskonale orientowali się, że jest Żydówką. Gospodyni, która pracowała w RGO, rozdzielała również pieniądze z pomocy amerykańskiej dla ukrywających się Żydów. Po wojnie Irena wyjechała do Katowic, tam wyszła za mąż za Tadeusza (Tobiasza) Inwalda. W 1948 r. wyjechali do Australii.

    (2)

    W czasie okupacji ukrywała się w mieszkaniu Haliny Zarębskiej. Razem z nią była jej rodzina pod przybranymi nazwiskami: Maria Dębska, jej mąż Aleksander Dębski i jej brat Adam Rechniewski. Wszyscy byli zameldowani. Gospodyni wiedziała, że są związani z podziemnym ruchem rewolucyjnym.

    (3)

    W czasie okupacji ukrywała się w mieszkaniu Haliny Zarębskiej.

    • (1) Warsaw Ghetto Uprising, 1943, Warsaw uprising, 1944, in the ghetto
    • (1) Warsaw Uprising
    • (1) private life / daily life
    • (1) housing, help, work, private/everyday life
    • (2) help
    • (3) Poles operations, help
    • (1) author, housing, Shops, escaping the ghetto
    • (1) hosts, contacts with other Jews , long-lasting help, individual help , work, with Aryan documents
    • (2) Polish underground movement , contacts with other Jews , long-lasting help, housing assistence
    • (3) other help, stranger, housing assistence