Imię: Henryk Nazwisko: Lederman
- TAK
- Mężczyzna
- Henryk
- Lederman
- 1944-09
- Nie
- Z Warszawy
- ul. nieznana
- getto warszawskie; strona aryjska; Pawiak;
- Żyd
- brak
-
Wysoki dwudziestoparolatek, ciemnowłosy, o dystyngowanym żydowskim obliczu. Pochodził z Warszawy. Jego ojciec był garbarzem, miał barwiarnię skór. Heniek do getta poszedł z żoną i dzieckiem. Przed wybuchem powstania w getcie ukrył żonę i dziecko w bunkrze, a sam poszedł walczyć. Walczył na Franciszkańskiej, w pobliżu muru od ul. Bonifraterskiej. Kiedy po kilku dniach przedarł się do bunkra, w którym była jego rodzina, zobaczył zburzony dom. Całą noc odkopywał bunkier, który okazał się pusty. Nie wiedział co stało się z jego mieszkańcami. Poszedł walczyć dalej. Niemcy spalili już większość getta. Heniek, razem ze swoimi towarzyszami leżał w ruinach i obserwował Niemców i grupy Befehlsstelle przeszukujących ruiny w poszukiwaniu nieodkrytych jeszcze bunkrów. Zabijali ich gdzie i kiedy tylko mógł. Postanowił razem z ośmioma towarzyszami wyjść kanałami z getta. Kiedy weszli do kanału, Niemcy wrzucili do środka granaty. Heniek został ranny w nogę, nie odnalazł już swoich towarzyszy. Błąkał się w kanałach przez jakiś czas, a kiedy z nich wyszedł okazało się, że jest w dalszym ciągu w getcie. Nocami pełzał w ruinach szukając czegoś do jedzenia, za dnia się chował. Po jakimś czasie spróbował jeszcze raz wejść do kanału i tym razem wyszedł w 4 lipca 1943 r. po stronie aryjskiej. Odnalazł swoich starych polskich znajomych i poprosił o pomoc. Został ulokowany w mieszkaniu konspiracyjnym polskiego podziemia służącym za arsenał. Razem z nim mieszkał polski oficer. Nie wiedzieli, że Niemcy już namierzyli ten adres. Trzeciego dnia pobytu Heńka w mieszkaniu, żandarmi niemieccy wyważyli drzwi. Polski oficer podbiegł do okna, ale zobaczył, że są otoczeni, więc chwycił automat, rzucił granatem i zaczął strzelać. Wywiązał się walka. Heniek, bez broni, stał pod ścianą. Zginęło trzech żandarmów i polski oficer, a Heniek trafił na gestapo. Podczas przesłuchania nie wyjawił nazwiska kolegi, który umieścił go w mieszkaniu. Poza tym powiedział wszystko co mógł. Niemców najbardziej interesowały szczegóły arsenału. Dali Heńkowi zeszyt i ołówek, nakazali opisać wszystko szczegółowo i przewieźli na Pawiak, do żydowskiej celi nr 258. Po kilku dniach Heniek trafił do tzw. celi śmierci nr 257. Kilkakrotnie wyprowadzano go na egzekucję. Niemcy dostawali z al. Szucha listę osób do rozstrzelania. Ani razu na liście nie było nazwiska Heńka, więc wracał do celi. W końcu został przeniesiony na oddział IV, dla rzemieślników, żydowskich pracowników więziennych. Dostał pracę w łaźni. Był motorem różnych działań. Opracował kilka planów ucieczki. Żaden z jego planów nie doszedł do skutku w czasie kiedy pracował w łaźni. W marcu 1944 r. dostał pracę mechanika samochodowego w warsztatach niemieckich na Dynasach. Został przeniesiony na tzw. Gęsiówkę. Wyzwolony razem z innymi więźniami w pierwszych dniach powstania warszawskiego, przyłączył się do powstańców. Walczył na Starym Mieście, w Śródmieściu i na Powiślu. Był odważny, pozbawiony strachu. Został poważnie ranny w brzuch, leżał w szpitalu powstańczym na Czerniakowie. Tam był widziany po raz ostatni. Nie wyzdrowiał, zmarł.
- powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie, wysiedlenie
- działania Niemców
- chorzy, działacze, działalność, strona aryjska, śmierć, więzienie, wyjście z getta
-
Powiązane źródła:
-
Powiązani ludzie:
-
Lifschitz
nieznane
(Znajomy)
Na długo przed wojną zmienił nazwisko na polskie. Miał dobry wygląd, blondyn o niebieskich oczach. Wysoki, dobrze zb...
-
Litwak
nieznane
(Znajomy)
Młody inżynier z Warszawy. Przebywał w Hotelu Polskim. Pewnego dnia pomagał koledze wejść do kanału na terenie Hotel...
-
Jóźwiak
nieznane
(Znajomy)
W 1943 r. miał ok. 70-ciu lat. Miał gęste biało szare włosy, semicki wygląd. Przed wojną był zarządcą dużej firmy ub...
-
Nieznane
Kazik
(Znajomy)
Wytworny mężczyzna z Białegostoku. Był więźniem Pawiaka, w żydowskiej celi nr 258. Został starostą celi. Jego zadani...
-
nieznane
Mardex
(Znajomy)
W 1943 r. miał około osiemnastu lat. Był hasydem. Siedział wtedy na Pawiaku w celi nr 258. Stale sprzeczał się ze sw...
-
Tanenbaum
Salek
(Znajomy)
Przed wojną był kelnerem w znanej restauracji na Woli. Niski o ciemnych włosach. Był więźniem Pawiaka, w żydowskiej...
-
Wdowiński
nieznane
(Znajomy)
Młody inżynier. Był więźniem Pawiaka w żydowskiej celi nr 258.
-
Segalovitz
nieznane
(Znajomy)
Siedemdziesięcioletni inżynier z Warszaw. Był więźniem Pawiaka, w żydowskiej celi nr 258.
-
Herman
nieznane
(Znajomy)
Wielki mężczyzna po czterdziestce, z polskim wąsem i o pełnej twarzy. Był więźniem Pawiaka, w żydowskiej celi nr 258...
-
Fiszman
nieznane
(Znajomy)
Pochodził z Lublina. Miał urodę semicką. W czasie okupacji mieszkał z żoną i dzieckiem na fałszywych aryjskich dokum...
-
Finkelstein
Chaim
(Znajomy)
Ponad pięćdziesięcioletni mężczyzna, łysy i prawie całkowicie niewidomy. Nosił olbrzymie okulary osadzone na długim...
-
Czaryski
nieznane
(Znajomy)
Pochodził z Łodzi. Młody mężczyzna. Był więźniem Pawiaka, w żydowskiej celi nr 258. Zawsze stawał pierwszy pod drzwi...
-
Kahan
Michałek
(Znajomy)
Syn dr Kahana, znanego chirurga. Miał 13 lat kiedy wybuchła wojna. Jego ojciec wyjechał do Rosji. Michałek musiał ut...
-
nieznane
Franek
(Znajomy)
Major Wojska Polskiego, żydowskiego pochodzenia. Był więźniem żydowskiej celi nr 258 na Pawiaku. Jeden ze strażników...
-
nieznane
Dawid
(Znajomy)
Był przyjacielem Juliana Hirshauta z Pawiaka. Siedział w celi na oddziale IV.
-
Kaliński
Yosl
(Znajomy)
Był więźniem Pawiaka na oddziale IV.
-
Hebdzyński
nieznane
(Znajomy)
Inżynier. Siedział na Pawiaku na IV oddziale, dla żydowskich rzemieślników. W celi zawiązał "komunalne towarzys...
-
Gutman
nieznane
(Znajomy)
Szewc z zawodu, inteligentny fachowiec. Średniego wzrostu, o miłej aparycji. Dobrze się ubierał. Był nieśmiały i lek...
-
Ackerman
nieznane
(Znajomy)
Adwokat z Warszawy. Na Pawiaku siedział na oddziale IV. Pracował w warsztatach. Ktoś doniósł na niego, że handluje,...
-
Atlasowicz (lub Atłasowicz)
nieznane
(Znajomy)
Przed wojną miał w Warszawie fabrykę mebli. Był więźniem Pawiaka na oddziale IV. Trafił tam razem z synem. We wrześn...
-
Hochberg
Isrolik
(Znajomy)
Ślusarz. Był więźniem Pawiaka na oddziale IV. Codziennie wychodził do pracy w kwaterze głównej gestapo w al. Szucha....
-
nieznane
"kulawy" Mietek
(Znajomy)
Młody chłopak, prawie dziecko, osadzony na Pawiaku w oddziale IV. Po wybuchu wojny przyjechał z matką do Warszawy, g...
-
Czechowicz
nieznane
(Znajomy)
Szewc. Był więźniem Pawiaka na oddziale IV. Pracował w warsztacie więziennym. W 1944 r. przyniósł więźniom planujący...
-
Kramarz
Staszek
(Znajomy)
Był więźniem Pawiaka na oddz. IV. Walczył w powstaniu warszawskim. Po kapitulacji przepłynął Wisłę na Pragę. Po wojn...
-
Hirshaut
Julian
(Znajomy)
Pochodził z rodziny rabinackiej z tradycjami. Miał pięcioro rodzeństwa: trzech braci i dwie siostry. Ojciec prowadzi...
-
Filar
nieznane
(Znajomy)
Inżynier elektryk. Syjonista. Na kilka lat przed wojną wyemigrował do Palestyny. Jego ojciec, właściciel fabryki, wz...
-
Łysenko
nieznane
(Obcy)
Jeden ze strażników więzienia na Pawiaku. Często pracował w łaźni. Łaźnia na Pawiaku
-
nieznane
sześciu pracowników łaźni na Pawiaku
(Znajomy)
Sześciu pracowników łaźni na Pawiaku, więźniów. Byli w różnym wieku, pochodzili z różnych środowisk. Włożyli dużo wy...
-
Skibiński
Zbyszek
(Znajomy)
Około siedemnastoletni chłopiec więziony na Pawiaku. Przez jakiś czas pracował w Łaźni.
-
Chill
Samuel
(Znajomy)
Adwokat ze Lwowa, pisarz i krytyk teatralny. Miał dziesięcioletniego syna Lolka, którego ukrywali w Warszawie jacyś...
-
Kostienko
nieznane
(Obcy)
Jeden ze strażników więzienia na Pawiaku. Często pracował w łaźni. Przed przybyciem na Pawiak przeszedł przeszkoleni...
-
Barczenko
nieznane
(Obcy)
Był jednym ze strażników w więzieniu na Pawiaku. Czasami pilnował pracowników łaźni. Zachowywał się przyzwoicie w st...
-
Bukowienko
nieznane
(Obcy)
Jeden ze strażników więzienia na Pawiaku. Wg więźniów wyglądał jak Żyd, miał długi nos. Z tego powodu więźniowie naz...
-
nieznane
Czterdziestu kilku Cyganów
(Obcy)
Pewnego dnia 1943 r., w sobotę czterdziestu kilku Cyganów przywiezionych na Pawiak trafiło do celi nr 257, tzw. celi...
Powiązane miejsca:
-
Dzielna, Pawiak 24/28
Cela żydowska nr 258 na Pawiaku. Znajdowała się w piwnicy oddziału VIII.
-
Franciszkańska w pobliżu muru od strony Bonifraterskiej
Na Franciszkańskiej, w pobliżu muru od strony Bonifraterskiej, walczył w powstaniu Heniek Lederman.
-
gdzieś w ruinach getta
Po upadku powstania w getcie, Heniek Lederman błąkał się w ruinach getta.
-
Dzielna 24/28 Pawiak oddział IV
Cele na trzecim piętrze oddziału IV. Składały się z dwóch dużych pokoi, z normalnymi oknami, z widokiem na bramę Paw...
-
Dzielna (łaźnia więzienna na Pawiaku) 24/28
Łaźnia na Pawiaku.
-
Dzielna 24/28, Pawiak cela nr 257
Cela śmierci dla Żydów na Pawiaku, nr 257. Mieściła się w piwnicy oddziału VIII.
Powiązane wydarzenia:
- W celi nr 528 na Pawiaku, w czasie kiedy trafił do niej Julian Hir... 1943 (schwytany przez Niemców / Zagrożenie) ,
- Heniek Lederman walczył w powstaniu w getcie na Franciszkańskiej,... 1943-04 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / Zagrożenie) ,
- Po upadku powstania w getcie i nieudanej próbie wyjścia kanałami,... 1943 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / Zagrożenie) ,
- Oddział IV był marzeniem każdego żydowskiego więźnia Pawiaka. Mies... 1943-08 (schwytany przez Niemców / Zagrożenie) ,
- W 1943 r. czterech Polaków obsługujących łaźnię zostało wysłanych... 1943-08 (schwytany przez Niemców / Zagrożenie) ,
- Łaźnia na Pawiaku była jedynym miejscem, w którym więźniowie mieli... 1943 (schwytany przez Niemców / SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / Zagrożenie) ,
- Cela śmierci dla Żydów na Pawiaku, miała nr 257. Z niej wyprowadza... 1943 (Zagrożenie) ,
-
Lifschitz
nieznane
(Znajomy)