Latem 1942 r. do Domu Dziecka przy ul. Wolność...

  • TAK

  • Latem 1942 r. do Domu Dziecka przy ul. Wolność 14, przenieśli się pracownicy techniczni, szczególnie matki z dziećmi. Rachela Kleiner, wychowawczyni, też przyniosła swoją walizkę i znalazła sobie jakiś kąt. Codziennie chodziła jednak na Zamenhofa 10, nosiła zupę dla chorego krawca, którym opiekowała się razem z Lolą Hocherman. Pewnego dnia, w trakcie drogi na Zamenhofa zobaczyła na murze żołnierza niemieckiego ostrzeliwującego chodnik. Przystanęła przy murze domu z menażką zupy. Żołnierz dał jej znak, żeby przeszła. Tego dnia już nie wróciła do Domu Dziecka. Kiedy przyszła do niego następnego dnia rano, Dom był pusty. Wszystkie drzwi były otwarte, walizko rozrzucone. Przed domem spotkała męża Haliny Walter, wychowawczyni. Halina tego dnia nie nocowała w Domu, ale wcześnie rano przyszła do pracy. Kiedy Niemcy zabierali dzieci, dobrowolnie poszła z nimi. Z dziećmi poszedł kierownik Marek Goldkom, jego zastepca Harry Kaliszer, magazynier z siostrą i jej dziećmi. Dwaj młodzi wychowankowie, Cajtag i Gross, ukryli się i nie poszli z innymi. Obaj chłopcy wyszli poza getto (ich dalsze losy nie są znane).

  • 1942-00-00
  • lato
  • wysiedlenie
  • działania Niemców
  • dzieci, sierocińce, śmierć, wysiedlenie

  • Cz. I
    Udział w grupie dywersyjnej po wybuchu wojny niemiecko- radzieckiej w 1941 r., nieudana próba przedostania się na wschód i powrót do Lwowa. Pogromy Żydów urządzane przez Ukraińców. Utworzenie getta we Lwowie. Autorka wyjechała do Warszawy, od stycznia 1942 r. pracowała w domu dziecka w getcie warszawskim. W sierpniu 1942 r. wyjechała do Ostrowca Świętokrzyskiego, po likwidacji tamtejszego getta musiała wracać do Warszawy, gdzie zgłosiła się na wyjazd do Niemiec.
    Cz. II
    Praca w fabryce zbrojeniowej w Gerze (Turyngia). Uwagi o postawach Niemców i przymusowych robotników. Wyzwolenie, powrót do kraju.

    Autorka przed wojną należała do Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy.

    Maszynopis, s. 1-64, 1-22, format: 290 x 210 mm, jęz. polski
    Odpis: maszynopis (dublet)

    Publikacja: Rachela Kleiner: Wspomnienia z getta w Warszawie (Grudzień 1941 r. - wrzesień 1942 r.), „Biuletyn ŻIH”, nr 2 (62), 1967, s.125-136 (fragment)


    Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
    ul. Tłomackie 3/5
    00-090 Warszawa
    tel. (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72
    mail to:secretary@jewishinstitute.org.pl
    http://www.jewishinstitute.org.pl

  • 34