Wspomnienia Stanisława Holckenera, sygn. 6086; w Archiwum Ghetto Fighters' House

  • Stanisław
  • Holckener
  • wspomnienia osobiste
  • nie
  • tam i wtedy
  • polski
  • Relacja z kolekcji Adolfa Bermana. Autor przed wojną miał kinoteatr "Foruns" w Warszawie. Był w getcie z żoną. 18 stycznia 1943 r. ukrył się z żoną w piwnicy na Muranowskiej, razem z 70-cioma innymi osobami. Postanowił wtedy wyjść z getta. Wyszedł (z żoną) 31 stycznia. Znajomy dozorca polecił im miejsce na ul. Ciepłej, w remontowanym mieszkaniu, gdzie Holcnekerom nie podobało się. Stanisław zwrócił się do byłego pracownika teatru, Kazimierza Kamińskiego. Kamiński zgodził się ich przyjąć za opłatą 1200 zł miesięcznie, a wcześniej zabrał ich rzeczy z Ciepłej. Jednak później nie stawił się na umówione spotkanie, ale doniósł na policję. 13 kwietnia 1943 r. Holckener został aresztowany w bramie jego domu, kiedy próbował odebrać swoje rzeczy. St. sierż. Stodulski z komisariatu na ul. Bednarskiej 7, znajomy, wysłał go na Żelazną 101, do siedziby Befehlsstelle. Następnego dnia Niemcy poszukiwali jego żony, również wydanej przez Kamińskich. Na Żelaznej obwodowy Marcel Czapliński nie przekazał przełożonym notatki policjantów o próbie ich przekupienia. Dzięki temu Holckener trafił do aresztu, a później na Pawiak. Trafił do celi nr 257, dla Żydów skazanych na likwidację. 24 kwietnia 1943 r. został zaprowadzony na Umschlagplatz. 28 kwietnia przeszedł pozytywnie selekcję do pracy w Ostbahn. Wieczorem 28 kwietnia doszedł do baraków na Podskarbińską. Pracował ciężko przy rozładunku wagonów. Postanowił uciekać. Po 14 dniach pracy znalazł sposobność. 12 maja pracował na dworcu Wileńskim. Udało mu się wyjść na ulicę i wrócił na Ciepłą. Nie miał z czego żyć. Poprosił przyjaciela (nazwisko nieznane), który znał Kazimierza Kamińskiego, o odebranie od niego rzeczy, które ten zagarnął. Przyjacielowi nie udało się, ale następnego dnia przyszli do przyjaciela ci sami policjanci, którzy aresztowali Stanisława i poszukiwali jego żony. Przychodzili jeszcze kilkakrotnie w poszukiwaniu u niego Żydów i uprzedzali go, żeby się do tej sprawy nie wtrącał.

    The Ghetto Fighters' House Archive
    D. N. Western Galilee 25220
    Israel