Relacja 301-5280; w Archiwum ŻIH

Relacja Marii Nusbaum z domu Girzejowskiej, żony Czesława Nusbauma, dziennikarza i publicysty. Przed wojną Nusbaumowie mieszkali w Warszawie; po wkroczeniu Niemców opuścili mieszkanie przy ul. Miodowej 23 i przeprowadzili się na Nowogrodzką 40/5. Podnajmowali pokoje znajomym Żydom. W 1940 roku dozorca domu przy Nowogrodzkiej wyrzucił ich z mieszkania; pod panieńskim nazwiskiem Maria Nusbaum wynajęła kolejne na Marszałkowskiej, ukrywając tożsamość męża oraz podnajmując pokoje znajomym. Pośredniczyła również w wyrabianiu fałszywych papierów. W lipcu 1943 przyszło po nią gestapo (prawdopodobnie na skutek donosu służącej)- na szczęście została w porę ostrzeżona i uniknęła aresztowania. Wyjechała do Lwowa, skąd w 1944 na fałszywych papierach wróciła do Warszawy i ukrywała się razem z mężem do wybuchu powstania. Relacja spisana 9 stycznia 1946.