Marysię Ajzensztadt znało całe getto. Była uta...

Marysię Ajzensztadt znało całe getto. Była utalentowaną śpiewaczką. Na Umschlagplatz trafiła z ojcem i prof. Rezenbaumem, który ją szkolił. Jeden z funkcjonariuszy zameldował Szmerlingowi o jej pojawieniu się. Szmerling zgodził się ją ukryć w budynku szpitalnym, lecz ona nie chciała iść bez swoich bliskich.
W drodze do wagonów Bogut od czasu do czasu upatrywał sobie ofiarę, którą uderzy pejczem. Upatrzył sobie ojca Marysi. Krew zalała twarz starszego pana, a Marysia wrzasnęła z przerażenia. Rozwścieczyło to Niemca, który zaczął okładać ojca Marysi. Tego było już za wiele, Marysia uderzyła Niemca między oczy. Chwilę później leżała już martwa, w kałuży krwi.

Pamiętniki Żydów; sygn.302/27; w Archiwum ŻIH;

Pamiętnik zawiera informacje o różnych aspektach życia w getcie
warszawskim: wewnętrzne więzienie w getcie, przymusowa dezynfekcja, działalność agentów gestapo (tzw. trzynastki) oraz przedsiębiorców Kona i Hellera, przesiedlenia ludności z prowincji, działalność komitetów domowych, rozwarstwienie społeczne ludności getta, szmugiel żywności, konfiskata futer, zmniejszanie granic getta, wystawy sztuki, przesiedlenie Cyganów do getta. Fragmenty o charakterze informacyjnym przeplatają się ze zbeletryzowaną narracją, poświęconą przeżyciom.
Autor (ur. 1915) był z zawodu artystą-malarzem, a podczas okupacji funkcjonariuszem Żydowskiej Służby Porządkowej w getcie warszawskim. Jak wynika z posłowia do pamiętnika, podczas powstania w getcie wydostał się na tzw. aryjską stronę, a po powstaniu warszawskim został wywieziony do Sachsenhausen. W 1945 r. przekazał pamiętnik Żydowskiej Komisji Histo-rycznej w Warszawie. Zmarł we Francji w 1955 r.