Given name: Matylda Mati (Maria) Family name: Najder Rosenbloom (2)
- (1, 2) NO
- (1, 2) Female
- (1) Matylda Mati (Maria) , (2) NN
- (1) Najder Rosenbloom , (2) Neiderowa
- (1) Hirsch
- (1) Juliana Górska, Kazimiera Kowalska, Maria Bielska
- (1) 1918-12-26
- (2) NN
- (1) Kołomyja
- (1) Not in Warsaw, (2) From Warsaw
- (1) Kołomyja, (2) NN
-
- (2) good
-
- (2) in an apartment
-
- (2) other danger, blackmail/"szmalcowanie" resulting in escape
-
(1)
Maria Rosenbloom, z domu Hirsch, po pierwszym mężu Najder, urodzona 26.12.1918 w Kołomyi. Córka Samuela i Pepi z d. Drimmer, miała 3 starsze siostry. Rodzina była tradycyjna, chasydzka. Skończyła gimnazjum żydowskie w Kołomyi, studiowała filozofię we Lwowie. W 1940 r. wyszła za mąż za Nunka Najdera, farmaceutę. Gdy wybuchła wojna rosyjsko-niemiecka, znaleźli się w Kołomyi, tam trafili do getta. Za namową przyjaciółki, Blanki Rosenberg, Maria wyrobiła sobie aryjskie papiery i wyjechała do Lwowa. Po kilku szantażach obie z Blanką wyjechały do Warszawy. Tam znalazły pracę u niemieckiej rodziny. Zaprzyjaźniły się z ukrywającymi się w tym samym budynku członkami Bundu. Po jakimś czasie Blanka wyjechała do pracy w Niemczech. Maria została ranna w powstaniu warszawskim, trafiła do obozu, stamtąd wywieziono ją do Niemiec. Uciekła i odnalazła Blankę w Heidelbergu, pracowały razem do końca wojny. W 1946 Maria wyjechała do USA.
(2)Znajoma Rothnera, mieszka w Warszawie, ma aryjskie dokumenty. Pracuje jako służąca u Niemców. Unika napadu szmalcownika, który okrada Rothnera w Alejach Jerozolimskich; Neiderowa ucieka. Opiekuje się Rothnerem leżącym w szpitalu św. Ducha – przynosi pieniądze od jego byłej żony; przekazuje je lekarzom. W szpitalu św. Rocha zarówno Rozenkrancowa jak i Neiderowa boją się interweniować i nie chcą się narażać, rezygnują zatem z prób przeniesienia Rothnera do innego szpitala. Podobnie decydują razem z Rozenkrancową, żeby nie prosić o zmianę lekarza asystującego przy operacji, o co prosi Rothner, obawiając się działań dra Komornickiego.
-
- (2) Poles operations, help, private/everyday life
-
- (2) antisemitism, atmosphere , illness, contacts with other Jews , costs, long-lasting help, financial assistance, individual help , work, blackmailer/ "szmalcownik", with Aryan documents , acquaintances
-
(2) 5 - 7
-
Related people:
-
Rosenberg
Blanca
(Friend )
Blanka Rosenberg, z d. Nebenzahl, ur. 1913 w Gorlicach, córka Eliego i Elenore. Miał trzech młodszych braci. W 1936...
-
[policjant]
Stach
(Stranger / Aider )
Polski policjant, który po zwolnieniu z komisariatu Marii Najder i Blanki Rosenberg wskazał im mieszkanie gdzie mogł...
-
Klepfisz
Lodzia
(Acquaintance)
Działaczka Bundu. Wdowa po Michale Klepfiszu, bohaterskim bojowcu w czasie powstania w getcie. Ukrywała się po aryjs...
-
Elenbogen
Halina
(Friend )
Działaczka Bundu. Po powstaniu w getcie ukrywała się po aryjskiej stronie. W czasie powstania była w piwnicy razem z...
-
Stelmachowicz
Mieczysław
(Acquaintance)
Uciekinier z Treblinki. Pracował na aryjskich papierach w niemieckiej firmie.
-
[lekarz]
Nieznane
(Stranger / Aider )
Zaopiekował się Marią Najder po jej wypadku w tramwaju. Zrobił prześwietlenie i dał lekarstwa. Odwiedzał ją także w...
-
[fryzjer]
Nieznane
(Acquaintance / Aider )
Właściciel zakładu fryzjerskiego na ul. Rakowieckiej. Gdy Maria Najder musiała opuścić mieszkanie żony kapitana, zao...
-
[Schmidt]
Nieznane
(Stranger / Aider )
Niemiec, który prowadził w Warszawie biuro rachunkowe. Miał młodą żonę i 3-letnie dziecko. Zatrudniła się u niego na...
-
[Nieznane]
Ania
(Acquaintance)
Działaczka Bundu. Miała męża Bolka i szwagierkę Halinę. Maria Najder i Blanca Rosenberg poznały ją po aryjskiej stro...
-
[Nieznane]
Władka
(Acquaintance)
Kurierka Bundu, ukrywająca się po aryjskiej stronie. Szmuglowała broń do obozów i przewoziła wiadomości. Maria Najde...
-
[Nieznane]
Bolek
(Acquaintance)
Działacz Bundu. Miał żonę Anię i siostrę Halinę. Maria Najder i Blanca Rosenberg poznały go po aryjskiej stronie, gd...
-
[Nieznane]
Halina
(Acquaintance)
Działaczka Bundu. Miała brata Bolka i szwagierkę Anię. Maria Najder i Blanca Rosenberg poznały ją po aryjskiej stron...
-
[Nieznane]
Henryk
(Acquaintance)
Przedstawiciel Bundu po stronie aryjskiej. Maria Najder i Blanca Rosenberg poznały go po aryjskiej stronie, gdzie uk...
-
Rothner
Eliasz
(Friend / Person who is aided )
Eliasz Rothner, absolwent filozofii, urzędnik, przyjeżdża ze Lwowa do Warszawy 8 czerwca 1943. Ma dokumenty aryjskie...
-
[szewc]
Nieznane
(Stranger / Aider )
Miał zakład szewski nieopodal Placu Trzech Krzyży. Powiedział Marii Najder i Blance Rosenberg, że gdyby potrzebowały...
-
[Nieznane]
Mila
(Stranger / Person who is aided )
Żydówka, której pomogła Blanca Rosenebrg. Gdy znalazła się w trudnej sytuacji, Blanca, która jej nie znała, zabrała...
-
Ellenbogen
Bolek
(Acquaintance)
Brat Halinki Ellenbogen. Pracował w Sanatorium Medema, po jego likwidacji ukrywał się po stronie aryjskiej. Pracował...
-
Ellenbogen
Ania
(Acquaintance)
Żona Bolka Ellebogena. Pracowała w Sanatorium Medema, a po jego likwidacji ukrywała się po stronie aryjskiej. Pracow...
-
Ellenbogen
Perele (Halinka)
(Acquaintance)
Bolek's sister; Ania's sister-in-law. Ania and Bolek worked at Medema Sanatorium for children, but Germans closed it...
-
Sawicka-Wąchalska
Anna
(Acquaintance / Aider )
Maria Sawicka's sister; Rawicka lived at her place.
-
Sawicka
Maria
(Acquaintance / Aider )
W czasie okupacji mieszkała z siostrą Anną Sawicką-Wąchalską na Woli. Należała do PPS. Razem z siostrą udzielała pom...
-
Klepfisz
Roza, Ruszka, Lodzia
(Acquaintance)
Together with her husband, one-year-old child and sister-in-law she crossed to the "Aryan side".
Related places:
-
Nieznana [dworzec]
Maria Najder i Blanka Rosenberg zostały aresztowane na dworcu po przyjeździe ze Lwowa do Warszawy.
-
Nieznana [Warszawa]
Mieszkanie, w którym znalazła się Maria Najder po wypuszczeniu z komisariatu policji.
-
Nieznana [mieszkanie niemieckiej rodziny]
Maria Rosenberg dostała pracę w niemieckiej rodzinie.
-
Nieznana [Warszawa]
wypadek Marii Najder w tramwaju
-
Aleja Niepodległości
Blanca Rosenberg wynajęła pokój w Alei Niepodległości.
-
Rakowiecka [zakłąd fryzjerski]
Maria Najder spędziła kilka nocy w zakładzie fryzjerskim na Rakowieckiej.
-
nieznana [dzielnica niemiecka]
Blanka Rosenberg znalazła pracę w niemieckiej rodzinie, która prowadziła także biuro rachunkowe.
-
Nieznana [daleki Mokotów]
Maria Najder zamieszkała na dalekim Mokotowie.
-
Plac Trzech Krzyży
Na Placu Trzech Krzyży Blanca Rosenberg umówiła się z przyjacielem ze Lwowa, Edwardem Rothmanem.
-
Plac Trzech Krzyży [zakład szewski] .
Zakład szewski nieopodal Placu Trzech Krzyży
-
Nieznana
Miejsce spotkań Rozy Klepfisz z koleżankami, gdy wszystkie ukrywały się na aryjskich papierach.
Related events:
- Maria Najder i Blanka Rosenberg przyjechały ze Lwowa do Warszawy w... 1943-04 (Danger) ,
- Po zwolnieniu z komisariatu jeden z policjantów, Stach, zaoferował... 1943-04 (free of charge / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Blanka Rosenberg znalazła pracę jako gospodyni domowa w niemieckie... 1943-04 (Independent Jewish actions / work) ,
- W tym samym budynku, gdzie mieszkały Maria Najder i Blanca Rosenbe... 1943 (Independent Jewish actions ) ,
- Wśród pracowników niemieckiej rodziny, dla której pracowały Maria... 1943 (Independent Jewish actions ) ,
- Przed powstaniem warszawskim Blanca Rosenberg wyjechała do pracy d... 1944-08 (Danger) ,
- Pewnego dnia, gdy Maria Najder jechała tramwajem z przyjaciółką Bl... (Blackmail/"Szmalcowanie" / Danger) ,
- Po powtórnym przyjeździe do Warszawy Blanca Rosenberg wynajęła pok... 1943-04 (Blackmail/"Szmalcowanie" / in the street / Independent Jewish actions ) ,
- Po wypadku w tramwaju Maria Najder była bardzo chora. Maria i Blan... 1943 (free of charge) ,
- Gdy Maria Najder musiała opuścić mieszkanie żony kapitana, zaofero... 1943 (Help / free of charge / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Blanka Rosenberg znalazła pracę w niemieckiej rodzinie, która prow... 1943 (Help / work) ,
- Fryzjer z Rakowieckiej pomógł znaleźć mieszkanie dla Marii Najder.... 1943 (Help / housing/hiding place) ,
- Blanca Rosenberg i Maria Najder pomagały innym Żydom w potrzebie.... 1943 (paid / Independent Jewish actions / helping other Jews ) ,
- Maria i Blanca nawiązały kontakt z członkami Bundu, którzy ukrywal... 1943 (Independent Jewish actions ) ,
- W połowie 1943 r. do Warszawy przyjechał przyjaciel Blanki Rosenbe... 1943 (helping other Jews ) ,
- Maria Najder i Blanca Rosenberg naprawiały buty w zakładzie szewsk... 1943 (Help / free of charge / housing/hiding place) ,
- Pewnego razu Blanca Rosenberg spotkała w sklepie nieznaną kobietę,... (Independent Jewish actions / helping other Jews ) ,
- Roza Klepfisz, gdy ukrywała się na aryjskich papierach, w wolne ni... 1942 (Help / Independent Jewish actions ) ,
-
Rosenberg
Blanca
(Friend )