Wywiad USC 39667 – Leon Jolson

Leon (Dowid Leib) Jolson (Joselzon, Joselsohn), ur. 09.05,1913. Syn Szachnela i Blimy z d. Marber, miał pięcioro starszego rodzeństwa. Ojciec prowadził sprzedaż maszyn do szycia i pisania pod nazwą: Sz. Joselsohn – Polska Centrala Maszyn Rozpęd. Gdy ojciec zmarł w 1936 roku, synowie podzielili biznes, i Leon rozwinął firmę. Miał przedstawicielstwo największych firm europejskich, spędzał czas głównie za granicą, miał dziewczynę w Niemczech. Na cztery tygodnie przed wybuchem wojny wrócił do Warszawy. W 1940 r. poślubił Anię Kotkowską, zamieszkali na Solnej. Leon, który znał się sprzed wojny z K. Schulzem, prowadził z nim interesy i pracował w jego szopie. Joselsonowie nie mieli problemów finansowych. Leon miał przepustkę, dzięki której wychodził i wychodził do getta. Ania wyszła na stronę aryjską w czasie wielkiej akcji. Ukrywała się w kilku miejscach - najpierw sama, a od powstania w getcie również z Leonem, który wówczas wyszedł z getta. Architekt Julian Ambroziewicz przygotował dla nich cztery kryjówki w czterech różnych mieszkaniach. Pomagała im gosposia Dunia, która zaopatrywała ich w żywność, a także Ambroziewicz. Matka Leona, Blima Joselsohn, była z nimi po stronie aryjskiej, i zmarła w kryjówce. Dzięki pomocy Ambroziewicza, który działał w AK, została pochowana jako aryjka na chrześcijańskim cmentarzu. Na początku powstania warszawskiego Joselsonowie ukrywali się w piwnicy z innymi mieszkańcami domu, a także w jednej ze swoich kryjówek na ul. Kopernika 4. W czasie powstania zostali wywiezieni przez Niemców, ale w okolicy Żyrardowa uciekli na stacji z pociągu. Do stycznia 1945 mieszkali u chłopów. Po wyzwoleniu wyjechali z Polski, przez Rumunię i Węgry do Niemiec. Od 1947 r. mieszkali w USA. Leon z sukcesem prowadził w USA handel maszynami do szycia.
Zmarł w 2009 roku.

USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education Leavey Library 650 West 35th Street, Suite 114 Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu