Given name: Józef Bergman Family name: Schmidt

  • NO
  • Male
  • Józef Bergman
  • Schmidt
  • Aleksander Przybysz
  • 1901-01-10
  • Stanisławów
  • Yes
  • From Warsaw
  • suburban Warsaw, Mokotów, Midtown
  • : Nowolipki 57, Sochaczewska 10, Leszno 76
  • ul. Belwederska 27, Janków, Grodzisk Mazowiecki, Milanówek, Żyrardów, Paryż, Caracas (Wenezuela), Berkley, Phoenix, USA
  • Jewish
  • good
  • hiding place in an apartment , in an apartment
  • money
  • delation/denunciation, blackmail/"szmalcowanie" resulting in buying out

  • Mąż Leokadii. Biorą ślub w 1936 lub 1937 roku, mają wytwórnię pantofli domowych. W getcie pracuje m.in. w szopie Schultza. Zostają zabrani z żoną i dzieckiem na Umschlagplatz, wydostają się 6 września, z pomocą znajomego policjanta, po opłaceniu łapówki. Po kolejnych blokadach i kotle na Miłej, z którego Leokadia z dzieckiem wychodzi cało, ukrywając się w domu dla pracowników „Ursusa” – postanawiają wyjść na aryjską stronę, namawia ich też do tego Michalski. Chcą za wszelką cenę uratować swojego kilkumiesięcznego synka. 1 października dziecko przenosi na aryjską stronę córka dozorcy fabryki, która ma sama małe dziecko i podwójną przepustkę. Dostaje za to od Leokadii 1000 złotych. Dzień później Leokadia wychodzi na aryjską stronę z grupą udającą się do pracy na placówce. Jej mąż zostaje w getcie. Wyjście jest opłacone, ale czuwa nad nią Janina.
    Po zakończeniu Wielkiej Akcji Józef pracuje jeszcze krótko w szopie Schultza, 11 października 1942 wychodzi z getta, dzięki pomocy Henryka Michalskiego i Janiny Szyderkiewiczowej. Ukrywa się w warsztacie blacharskim Antoniego Michalskiego, ojca Henryka, na Belwederskiej 27. Do sierpnia 1944 mieszka z żoną w warsztacie, pomaga im cała rodzina Michalskich; Józef nadal prowadzi razem z nimi dobrze prosperującą pracownię obuwia. Rozdziela się z Leokadią na kilka miesięcy w czasie walk powstańczych, jesienią 1944 spotykają się w Grodzisku, handlują. Po donosie zostają aresztowani, unikają rozstrzelania dzięki wkroczeniu Rosjan. Po wojnie emigrują do Wenezueli, później do USA; mieszkają do śmierci w Phoenix.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
  • Germans operations, Poles operations, economic, Ghetto liquidation, housing, help, work, blackmail, "szmalcownictwo", private/everyday life
  • atmosphere , Gestapo/gendarmerie, hosts, commerce, other help, Polish underground movement , contacts with other Jews , long-lasting help, individual help , housing assistence , material help , work, blackmailer/ "szmalcownik", with Aryan documents , acquaintances