Given name: Paweł Family name: Horbaczewski

Inżynier. Komunista. Żonaty z Żydówką, która nie poszła do getta. W czasie okupacji pracował w biurze III Okręgu Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej , do czasu jej przekształcenia w RGO. U niego mieszkali rodzice Józefa Zalewskiego, znajomi sprzed wojny, R. i J. Guzowie (później Halina i Jan Wiśniewscy), którzy wyszli z getta. Przewiózł ze Lwowa do Warszawy kuzynów Zalewskiego, Bronisława i Adelę Szaców, później pomagał im materialnie. Mieszkało, w pewnym momencie 23 Żydów, m.in. Wittlinowie, Weintal, Binsztok i inni. Wszystkie 23 osoby wyprowadził w chwili zagrożenia na Sienną 43a. Wszyscy doczekali powstania warszawskiego Pomagał tez innej kuzynce Zalewskiego, Karolinie Margulisowej, materialnie i przy znajdowaniu mieszkań. Przyjmował Żydów do pracy w swoim biurze, m. in. Zuzannę Kram i Krystynę Tubiańską. Po powstaniu warszawskim trafił do Jędrzejowa.

Sam o sobie pisze do towarzyszy z Komitetu Historycznego Żydów, w grudniu 1956 r., że od 1904 r. należał do Frakcji Bolszewików, brał czynny udział w Rewolucji 1905 r. Do 1907 r. buł na emigracji politycznej, w 1910 r, zesłany na Syberię. Starszy syn, oficer Armii Radzieckiej zginął pod Królewcem. Dwaj młodsi synowie zostali zamordowani przez hitlerowców.
Młodszy brat dziadka, Jan Horbaczewski, był słynnym dekabrystą (patrz Encyklopedia Radziecka).
Dziadek, Stanisław Horbaczewski, ze swoim synem Józefem (ojcem Pawła) brał udział w powstaniu 1863 r., za co zostali zesłani na Sybir.
Syn siostry ciotecznej, A.M. Wasilewski, był jednym z Wielkich Marszałków Armii Radzieckiej.
Paweł Horbaczewski był 44 miesiące torturowany (po wojnie) w więzieniu na Mokotowie, pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Żydów. Miał to być powód tego, że pomagał im w czasie okupacji.

W swoim piśmie z 21.12.1956 r., Paweł Horbaczewski pisze, że uratował w sumie 181 Żydów.