Given name: Ksawery Family name: Grocholski

  • NO
  • Male
  • Ksawery
  • Grocholski
  • 1903-02-14
  • Strzyżawka
  • Yes
  • From Warsaw
  • Mokotów
  • ul. Muszyńska
  • Polish
  • higher
  • on surface
  • other, valuables, real estate, money
  • other danger
  • Mieszka na Sadybie w willi. Pracuje w biurze. Żeni się dosyć późno, żona pochodzi polsko-niemieckiej rodziny. Halina Majewska zajmuje się trojgiem małych dzieci Grocholskich, mieszka z nimi na Sadybie. Wie, że Grocholski współpracuje z AK. Widzi, że jego żona szyje biało-czerwone opaski, w domu jest tajna prasa. Po jakimś czasie Halina wyznaje Grocholskim, że jest Żydówką. Grocholski mówi: „Panno Halino, niech pani podniesie głowę. Nie ma pani czego się wstydzić, powinna być pani dumna, że jest Żydówką i że tak potrafi bronić swego życia.” W 1944 Majewska opuszcza Grocholskich, po wojnie Halina spotyka Grocholskich na ulicy w Łodzi. Wyglądają mizernie, odpowiadają wymijająco na pytania. „Przyszło mi wtedy na myśl, że hrabia Grocholski zachowuje się tak, jak Żydzi podczas wojny.” Halina dowiaduje się później, że Grocholski został oskarżony o zdradę i skazany na śmierć. Stara się mu pomóc, jedzie do Warszawy i spotyka się z adwokatem, chce poświadczyć, że była świadkiem patriotycznej działalności konspiracyjnej Grocholskiego, ale adwokat ją wyśmiewa.
    Ksawery Grocholski ps. „Leonard” – polski hrabia, żołnierz WiN. Syn Tadeusza i Zofii z Zamoyskich, właścicieli ziemskich na Ukrainie. Skończył Akademię Handlową w Antwerpii. W 1939 roku był dwukrotnie aresztowany przez Niemców, osadzony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, zwolniony dzięki staraniom żony, Polki urodzonej w Austrii. Od 1943 w AK, oficer wywiadu, rozpracowywał folksdojczów i agentów Gestapo. Walczył w Powstaniu Warszawskim, przeszedł obóz w Pruszkowie. Po wojnie był administratorem domu Czetwertyńskich w Warszawie. Aresztowany w 1946 i oskarżony o współpracę z Gestapo oraz o to, że jako łącznik WiN dostarczał ambasadzie angielskiej w Warszawie „tajne informacje”. Wyrok wykonano w 1947.

  • administrative, Germans operations, Poles operations, underground activity, housing, help, work, death , private/everyday life
  • atmosphere , children, Gestapo/gendarmerie, hosts, contacts with other Jews , long-lasting help, individual help , housing assistence , help from Jews, material help , acquaintances
  • Na podstawie biogramu:

    https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksawery_Grocholski

    Dzieci – Ksawera (1939 – ), Gabriela (1940 – 2007) i Dominik (1942 – 2012)

    http://www.sejm-wielki.pl/b/cz.I002229

  • str. 24 – 25 (61 – 62)