Władysław Świętochowski opisuje budowę schronu...

Władysław Świętochowski opisuje budowę schronu (i systemu alarmowego, pisze też o jego działaniu) przy ulicy Leszno 18. Mieszkanie, w którym wybudowano schron, było formalnie wynajmowane przez "Marysię",- tj. Bronkę Reinmesser [Feinmesser]. Przez pewien czas mieszkali w nim m.in. Marek Edelman, Antek Cukierman, "Celina" (Cywia Lubetkin). Mieszkanie było dość obszerne, miało trzy pokoje. "Przy pomocy (Symchy Ratchajzera) i (Chaima Elenbogena) wybudowałem tam schron, którego istnienia nie mogli stwierdzić nawet tacy znawcy. Odciąłem dwie ściany w dwóch pokojach amfiladowych, przy czym, dla bezpieczeństwa zdecydowałem się na większe, a nie mniejsze ściany. (...) Następnie trzeba było budować, stawiać, obijać wapnem, malować, instalować światło i urządzenia alarmowe. (...) Brzęczek [alarmowy] był w ten sposób urządzony, że 1) znajdował się w umówionym miejscu, 2) że sygnał następował po przyłożeniu monety, 3) sam sygnał też miał umówioną serię dźwięków. Każde inne pukanie w drzwi oznaczało alarm." Autor dodaje, że "po ustawieniu dodatkowych ścian w 2 pokojach odświeżyłem całe mieszkanie. Samo wejście do schronu było zrobione przy pomocy szalowania drzewnego, z którego prowadziły drzwiczki".

Źródło pisane po polsku, przełożone na jidysz. Rękopis i maszynopis polski, maszynopis tłumaczenia w jidysz (dotyczy tylko powstania w getcie, a nie dalszej działalności). Do tłumaczenia w jidysz dołączona krótka notka o Świętochowskim, opisująca jego działalność w czasie i po powstaniu w getcie. Zeznanie złożone przed pracownikami ŻIH, w dniach 10-14 stycznia 1950 roku. Do relacji dołączono odpis oświadczenia podpisanego przez Halinę Bełchatowską i Renatę Tylbor, stwierdzającego, że Władysław Świętochowski ma wiele zasług w pomaganiu Żydom, był łącznikiem ŻOB oraz przechowywał w swoim mieszkaniu w sumie pięcioro Żydów.

<b>Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego</b>
ul. Tłomackie 3/5
00-090 Warszawa
tel. (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72
<a href=\\\\\\\\\\\\\\\"mailto:secretary@jewishinstitute.org.pl\\\\\\\\\\\\\\\">secretary@jewishinstitute.org.pl</a>
<a href=\\\\\\\\\\\\\\\"http://www.jewishinstitute.org.pl\\\\\\\\\\\\\\\">www.jewishinstitute.org.pl</a>