Imię: Jerzy Karol Nazwisko: Koźmiński
- NIE
- Mężczyzna
- Jerzy Karol
- Koźmiński
- 1924-08-31
- Łódź
- Tak
- Spoza Warszawy
- Łódź, ul. Księży Młyn
- Mikłowice; Warszawa ul. Tucholska 30;
- Polak
- podstawowe
-
Ojciec, Jan Karol Władysław Koźmiński, kalwin. Matka, Maria z domu Snaj, katoliczka. Jerzy miał o cztery lata młodszego brata Andrzeja. Po śmierci matki, w 1935 r. wprowadził się do rodziców matki. Ojciec z młodszym synem wyjechał do Miłkowic, ożenił się po raz drugi z Teresą, urodził im się syn Janusz. W maju 1940 r. Jerzy przeniósł się do ojca i macochy. Wiosną 1941 r., Teresa Koźmińska sprzedała część swojego majątku i wszyscy przyjechali do Warszawy i wynajęli dom na Tucholskiej. Kolega Jerzego, Krzysztof Sobieszczański wciągnął go do ZWZ. W grudniu 1942 r. ojciec przyjął do domu troje Żydów, którzy wyszli z getta: Samuela i Fanię Cytryn oraz Rachmena Kohna. Rodzinie nie powodziło się dobrze, lokatorzy płacili za wyżywienie. Samuel Cytryn był zegarmistrzem, zarabiał na składaniu zegarków, które sprzedawała Teresa. Kiedy zabrakło części do pracy, Cytryn namówił Jerzego do pójścia do getta, do państwa Glazurów, po brakujące części. W lutym 1943 r. Jerzy przeszedł przez tajne przejście w murze getta na Leszno, z listem od Cytryna. Glazerowie odpisali i postawili Cytrynowi warunek: za części, miejsce po stronie aryjskiej dla siedmiu osób. Koźmińscy nie mieli możliwości przyjąć do, już zapełnionego domu więcej osób. Glazurowie zaproponowali wynajęcie większego domu poza Warszawą, w wynajmie którego będą partycypować. W kwietniu 1943 r. Koźmińscy wynajęli dom w Wawrze, przeprowadzili się z lokatorami i szukali możliwości przeprowadzenia siedmiu osób z getta. 18.04.1943 r. chciał uzgodnić z Glaserami, w getcie, sposób ich wyjścia. Getto otoczone było Szaulisami, więc poczekał do wieczora, wszedł przez znane mu przejście. Zaproponowali mu nocleg, nic nie wiedzieli o jakiejkolwiek akcji. Następnego dnia, Glaserowie nie przyznali się, że mają umówionego przewodnika, więc Jerzy podjął sam próby wyjścia z getta. Przed jego tajnym przejściem stał żandarm. Ale w pobliżu spotkał dwóch młodych braci bliźniaków, którzy przekupili żandarma butelka wódki. Kiedy weszli pomiędzy mur tajnego przejścia, okazało się, że po stronie aryjskiej też są żandarmi. Poczekali do nocy i usiłowali się wydostać. Zatrzymał ich żandarm i granatowi policjanci. Znów się wykupili, zapukali do bramy domu naprzeciwko. Następnego dnia Jerzy wrócił do domu. Po jakimś czasie przyszła do niedo Maria Widawska, z wiadomością od Glaserów. Okazało się, rodzina Glaserów, sześć osób, wyprowadzona z getta przez profesjonalnych przewodników, znajduje się na strychu na Płockiej, pod opieką sióstr Kalisz. Jerzy przeprowadził ich, po kolei, do Wawra. Później przyprowadził z ul. Stalowej ojca Samuela i Seweryna Glaserów. Na Hożą, również ze Stalowej, przeprowadził czwórkę Żydów na Hożą, bo bunkra. Razem z Teresą, zajmował się aprowizacją wszystkich mieszkańców domu w Wawrze. Mieszkało ich tam, na stałe, razem z właścicielami, piętnaście osób. Po wojnie okazało się, że sąsiedzi domyślali się, że w domu ktoś się ukrywa, nie wiedzieli jednak kto i ile osób. Jerzy brał udział w akcjach ZWZ. 26.10.1943 r. wpadł w łapance. Trafił na Szucha, a później do Oświęcimia, gdzie był dwa i pół miesiąca. Potem zapisał się na tzw. roboty wolnościowe do Niemiec jako elektryk. Trafił do Mauthausen, gdzie były jeszcze gorsze warunki. Z Mauthausen trafił do obozu pod Wiedniem. 01.04.1945 r. obóz został ewakuowany znów do Mauthausen. Na początku maja wyzwolili obóz Amerykanie. Do Polski wrócił latem 1945 r., do Łodzi. Spotkał Samuela Glasera i całą jego rodzinę, która przeżyła w Wawrze i na Hożej. Przeżyła też rodzina Jerzego.
- działania Polaków, mieszkaniowe, pomoc
- inna pomoc, kontakty z innymi Żydami, Medal Sprawiedliwych, pomoc długotrwała, poza Warszawą, z papierami aryjskimi
-
Powiązane źródła:
-
Powiązani ludzie:
-
Glaser
Mina
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Żona Samuela Glasera, właściciela wytwórni koszul i bielizny damskiej. Małżonkowie nie mieli dzieci. W getcie mieszk...
-
Glaser (Glazer)
Samuel
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Przed wojną miał w Warszawie wytwórnię koszul i bielizny męskiej. Miał bardzo semicki wygląd i źle mówił po polsku....
-
Cytryn
Fania
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Żona Samuela Cytryna, zegarmistrza. Razem z mężem, po wyjściu z getta, zamieszkała u państwa Koźmińskich na Tucholsk...
-
Kon (Kohn)
Rachman (Rachmil?)
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Po wyjściu z getta zamieszkał, w grudniu 1942 r., u państwa Teresy i Karola Jana Koźmińskich na Tucholskiej 30. Późn...
-
Cytryn
Samuel
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Zegarmistrz, żonaty z Fanią. Po wyjściu z getta zamieszkał z żoną, w grudniu 1942 r., u państwa Teresy i Karola Jana...
-
Koźmińska
Teresa
(powinowaty)
Mieszkała w majątku rodzinnym w Miłkowicach. Pod koniec lat 30-tych wyszła za mąż za Jana Karola Władysława Koźmińsk...
-
Koźmiński
Karol Jan Władysław
(ojciec)
Polak wyznania kalwińskiego. Studia handlowe skończył w Szwajcarii. Ożenił się z Marią z domu Snaj. Miał z nią dwóch...
-
nieznane
dwaj żydowscy bracia bliźniacy
(Obcy)
Pochodzili z Gdańska. 19.04.1943 r. postanowili wyjść z getta. Na ul. Leszno spotkali Jerzego Koźmińskiego, który no...
-
nieznane
dozorca domu vis a vis kościoła na Lesznie
(Obcy / Pomagający)
Dozorca w domu na przeciwko kościoła na Lesznie. Obudzony w nocy z 19 na 20 kwietnia 1943 r., dał schronienie w jaki...
-
Herling
Wolf
(Znajomy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Mąż Andy, ojciec Haliny, szwagier Miny Glaser. Wyszedł z getta w kwietniu 1943 r., przeprowadzony przez mur przez pr...
-
Herling
Halina
(Znajomy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Córka Andy i Wolfa Herlingów. Wyszła z getta w kwietniu 1943 r., przeprowadzona przez mur przez profesjonalnych prze...
-
Kryszek
Icek
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Kuzyn Glaserów. Wyszedł z getta w kwietniu 1943 r., przeprowadzony przez mur przez profesjonalnych przewodników wyna...
-
Kryszek
Jerzy
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Brat Miny Glaser. Na początku 1943 r. dostał przepustkę z getta, spotkał się z Janem Karolem Koźmińskim i ustalił z...
-
Kohn (lub Kon)
syn Rachmana
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Ukrywał się gdzieś w Warszawie, utrzymywał go ojciec, Kohn (Kon) Rachman, który w pewnym momencie stracił źródło zar...
-
Zajfman
małżeństwo z synem
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Rodzina Zajfmanów, małżeństwo z synem, ukrywali się na Płockiej u sióstr Kalisz. Kiedy okazało się, że nie mają pien...
-
Warga
NN
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Do ukrywających się w Wawrze osób przybyło 8 kolejnych, m.in. pan Warga z rodziną.Wszyscy przeżyli wojnę.
-
Iżycki
Tadeusz
(Znajomy)
Pracownik Gazowni Miejskiej.Znajomy Karola Koźmińskiego, na przełomie 42/43 poprosił go o przechowanie kilku Żydów....
-
nieznane
dentystka
(Obcy)
Miała gabinet na Hożej. Do niej przyszła Basia Chwat, ukrywająca się Żydówka, kiedy rozbolał ją ząb. Dentystka nie r...
-
Chwat
Barbara
(Znajomy / Osoba, której udzielana jest pomoc)
Żona Mieczysława Chwata, siostra Fani Glaser. Ukrywała się, razem z mężem, siostrą, jej mężem Sewerynem i teściem Fa...
Powiązane miejsca:
-
Leszno w pobliżu Karmelickiej
Mur getta między Leszno a Karmelicką, w miejscu gdzie *zakręcał* omijając transformator. W tym miejscu było przejści...
-
Leszno 62/64
Mieszkanie państwa Glazerów, Miny i Samuela, na V piętrze.
-
Tucholska 30
Dom kilkupokojowy, wynajęty przez Teresę i Karola Jana Władysława Koźmińskich, w którym mieszkali z trzema synami i...
-
Leszno
Komórka w domu na Lesznie, w której dostali nocleg dwaj żydowscy bracia bliźniacy i Jerzy Koźmiński po ucieczce z ge...
-
Błękitna 15
Dom kilkupokojowy z tarasem, oszkloną werandą i ogrodem, który wynajęli Teresa i Jan Karol Koźmińscy dla swojej rodz...
-
Hoża
Gabinet dentystyczny, do którego zaprowadził Basię Chwat Jerzy Koźmiński, kiedy rozbolał ją ząb.
Powiązane wydarzenia:
- Przez wnękę w murze getta, między Leszno a Karmelicką, w miejscu g... (pomoc innym Żydom) ,
- Na ul. Leszno 62/64 mieszkali w getcie państwo Mina i Samuel Glaze... (nieodpłatna / inna pomoc) ,
- Wiosną 1941 r., rodzina Koźmińskich wynajęła dom na ul. Tucholskie... ,
- Na ul. Leszno 62/64 mieszkali w getcie państwo Mina i Samuel Glaze... 1943-04-18 (inna pomoc) ,
- 19 kwietnia 1943 r., po noclegu w getcie u Glaserów, Jerzy Koźmińs... 1943-04-19 (inna pomoc) ,
- W komórce w domu na Lesznie, dostali nocleg dwaj żydowscy bracia b... 1943-04-19 (POMOC / płatna / jednorazowa/krótkotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
- Glazerowie, przed wyjściem z getta, zaproponowali Janowi Karolowi... (jednorazowa/krótkotrwała) ,
- Do gabinetu dentystycznego na Hożej, zaprowadził Basię Chwat Jerzy... (POMOC / inna pomoc) ,
-
Glaser
Mina
(Obcy / Osoba, której udzielana jest pomoc)