Warunki życiowe odmieniły zupełnie warszawskie...

Warunki życiowe odmieniły zupełnie warszawskie ulice. Spostrzegawczy człowiek, patrząc przez okno, odgadnie porę dnia po wyglądzie ulicy - nawet bez zegarka. Warszawa zmieniła się: na ulicach tłok i przepychanie, jedni potrącają drugich bez słowa przeprosin. Na twarzach widać cichy smutek. Zarazem, ludzie stali się sobie bliżsi: dzielą wspólną biedę, porozumiewają się spojrzeniem bez słów. Ubrania przechodniów są tak podobne, jakby byli w więzieniu i nosili te same uniformy, a potem zostali wypuszczeni tego samego dnia. Chasydzi, syjoniści i inni polscy Żydzi nosili kiedyś "żydowski kapelusz" - czarny, z małym rondem i nic nie mogło tego zmienić: fakt, że Niemcy tylko Żydów posyłają do robót przymusowych, spowodował, że kapelusze zniknęły. Wszyscy zamienili je na czapki z daszkiem, dla "nie-Żydów".

Kapłan, Chaim Aron, Scroll of Agony. The Warsaw Diary, transl. from Hebrew and ed. by A. I. Katsh