W tym tygodniu 1200 Żydów wróciło z bolszewick...

W tym tygodniu 1200 Żydów wróciło z bolszewickiej Rosji. Przerażeni, oczekiwali represji. Ku ich zdumieniu, radości i uldze Niemcy potraktowali ich powrót z uchodźstwa jak rzecz ludzką, powitali Żydów grzecznie i starali się ułatwić życie. Poszli na ustępstwa nawet w sprawie dezynfekcji, której musi się poddać każdy, kto przekracza granicę - dali nawet ciepłe koce. Uciekinierzy nie mogli wyjść ze zdumienia. Cud dobrego traktowania uchodźców z Rosji wkrótce się wyjaśnił: podczas przyjaznych rozmów Niemcy ot tak, przy okazji, wypytują nowoprzybyłych o stan rosyjskiej armii: jakie są mundury, wyżywienie, broń, gdzie żołnierze stacjonują? Ludzie prości mówią wszystko, co wiedzą - inni, nie chcąc oddawać usług szpiegowskich, twierdzą, że nie wiedzą niczego.

Kapłan, Chaim Aron, Scroll of Agony. The Warsaw Diary, transl. from Hebrew and ed. by A. I. Katsh