Imię: Helena Nazwisko: Rufeisen-Schűpper
- TAK
- Kobieta
- Helena
- Rufeisen-Schűpper
- Schupper
- 1921
- Kraków
-
Dziadek - Bert Rosenberg - urodził się na Węgrzech; uczył się w Bobowej u rabina Halbersteina; został "Sofer Stam" (pisarzem Tory); ożenił się z córką Mendla Ziegeltucha (z miasteczka Nowy Wiśnich k/Bochni). W czasie I wojny światowej wezwany do wojska, ukrywał się, zachorował na tyfus, wkrótce zmarł. Babka straciła pierwsze dziecko, potem długo nie mogła zajść w ciążę, dlatego gdy urodziła się matka Heleny nadano jej imię Simcha - Radość (potem babka urodziła jeszcze siedmioro dzieci). Matka Simcha po śmierci swego ojca wyjeżdża do Krakowa i wynajmuje mieszkanie w Podgórzu przy ul. Kalwaryjskiej 26. Cała rodzina (Rosenbergów) przenosi się na Podgórze. Zajmowali się: ręcznym wyrobem firanek do okien, wyrobem swetrów, produkcją wełnianych pończoch i rajtuzów. W domu śpiewano żydowskie i polskie pieśni. Rodzina religijna, szczególnie babcia przestrzegała zwyczajów i nakazów wiary. Ojciec Heleny był kantorem (chazan). Matka Heleny po piątym porodzie zachorowała na serce, leży w szpitalu żydowskim w Krakowie, umiera w 35 roku życia (Helena ma wówczas ok. 10 lat). Dom rozpada się. Ojciec żeni się powtórnie, siostra Marysia zostaje przy ojcu, najstarszy brat Josef pracuje w sklepie, Hesio uczy się u rabina w Bobowej, Halinka idzie do Domu Sierot. Helena została w mieszkaniu babci, tam rosła i wychowywała się razem z rodzeństwem matki. Ukończyła Powszechną szkołę Żeńską im. Henryka Sienkiewicza (niedaleko Parku Podgórskiego). W szkole razem dzieci chrześcijańskie i żydowskie. W 1934 w wieku 25 lat umiera na raka ciotka Miriam (siostra matki), rok później w wieku 60 lat umiera babka. Helena uczy się w Szkole Handlowej przy ul. Loretańskiej, gdzie zaciąga się do Przysposobienia Wojskowego Kobiet (wycieczki, sport, śpiew, strzelanie). Nasiąka stylem życia polskiej młodzieży. W tym czasie przyjaciółki Żydówki agitują ją do syjonizmu. Helena wstępuje do AKIBY - Młodzieżowej Organizacji Chalucowej. W 1938 przybywa do krakowskiego domu Heleny rodzina z Berlina (wygnanie z Niemiec polskich Żydów - Zbąszyn): wujek Sussman, rodzina Wenig i Stern. Jako absolwentka Szkoły Handlowej Helena pracuje w chemicznej pralni "Wawel". Zimą 1938 wyjeżdża na kolonię organizowaną przez AKIBE. Latem 1939 jedzie naletnią kolonię w Tatry (do Bańskiej Bystrzycy). Uczestnicy słuchają referatów, studiują Biblię, uczą się hebrajskiego, śpiewają ludowe piosenki żydowskie, polskie, hebrajskie, tańczą; chodzą po górach. Wydarza się tragiczny wypadek - na Swinicy rozpętuje się burza, piorun zabija cztery osoby.
Wybucha wojna.
Hela mieszka na ul. Serkowskiego razem z rodziną siostry matki (Kleinhender). Ojciec z drugą żoną i 9-letnią siostrą Heleny ucieka na wschód i dociera do Sanoka, gdzie przebywa przez dwa lata. Helena również wyrusza z Krakowa, ale po długiej wędrówca wraca. Działa w krakowskiej organizacji syjonistycznej AKIBA. W 1941 wyjeżdża do getta warszawskiego i tam przyłącza się do grupy chalucowej z organizacji AKIBA. Uczestniczy w posiedzeniach syjonistycznej organizacji "Hechaluc" i w postanowieniach o powstaniu ŻOB-u. Od sierpnia 1942 działa jako łączniczka ŻOB-u, szczególnie na linii Kraków - Warszawa. Przewozi ludzi, fałszywe papiery, pieniądze, broń. W czasie wielkiej akcji zatrzymana po powrocie do Krakowa, podejrzana o żydostwo, trzy dni w celi więziennej, puszczona. W 1943 zostaje zatrzymana przy wyjściu z getta i podczas ucieczki postrzelona w nogę. W marcu w mieszkaniu Rotblattów (Muranowska 44) 1943 pielęgnuje Jurka Willnera, wydostanego z gestapo.W czasie powstania w getcie warszawskim przebiła się z płonącego schronu w kamienicy Muranowska 44 do bunkra przy Miłej 18, skąd została wysłana przez Anielewicza kanałami na stronę aryjską z posłaniem do Zuckermana (Antka). Internowana w Hotelu Polskim na Długiej w W-wie i wywieziona do obozu w Bergen-Belsen.
Po wojnie dotarła do Palestyny, gdzie wyszła za mąż i osiedliła się w kibucu. - autor
-
autorka
-
Rufeisen-Schűpper, Helena; Pożegnanie Miłej 18. Wspomnienia łączniczki Źydowskiej Organizacji Bojowej
-
Powiązane wydarzenia:
- Przejście do getta przez Sądy Grodzkie: z Ogrodowej wejście dla ar... ,
- Helena przybywa z Krakowa do siedziby organizacji "Hachszara&... ,
- Praca policjanta żydowskiego, pomagającego żebrzącym dzieciom. [Sp... ,
- Szantaż w okolicy mostu Chłodna - Żelazna. Szmalcownicy domagają s... ,
- Wyjazd z getta warszawskiego do Krakowa członków grupy "Hachs... ,
- Szantaż przy dworcu kolejowym w Warszawie. Helena R-S wraca z misj... ,
- Blokada domu Mylna 18, gdzie mieścił się sierociniec prowadzony pr... ,
- Przejście przez wachę z placówkarzami ze strony aryjskiej do getta... ,
- Szantaż po wyjściu z getta razem z placówkarzami na stronę aryjską... ,
- Pielęgnowanie Jurka Wilnera, którego udało się wydostać z rąk gest... ,
- Przygotowania do samoobrony i walki; lekcje pierwszej pomocy - gru... ,
- Przejście z bunkra przy Muranowskiej 44 do bunkra na Miłej 18. Prz... ,
- Wyjście z bunkra Miła 18 i przedzieranie się na aryjską stronę (ka... ,
- Wyjście z kanału na stronę aryjską w czasie powstania; szantaż pol... ,
- Spotkanie po aryjskiej stronie ocalałych z powstania bojowców ŻOB-... ,
- Polak imieniem Olek, przyjaciel żony Stefana Pokropka, po powstani... ,
- Ukrywanie się po powstaniu w getcie - mały domek z ogródkiem na Si... ,
- Wygląd ulicy - ruch uliczny na Lesznie ,
- Zatrzymanie (wieczorem) przy wyjściu z getta na stronę aryjską. He... ,
- Święto Pesach w Pludze warszawskiej [młodzieżowa grupa "Hachs... ,
- "Pluga" grupy "Hachszara" przeprowadza się w p... ,
- Obserwacja z okna mieszkania pochodu ludzi gnanych na Umschlagplatz ,
- Odwiedziny Heleny R-S w mieszkaniu Lutka R. i jego matki po zakońc... ,
- Wyjście z getta w czasie trwania wielkiej akcji na stronę aryjską... ,
- "Kończymy Seder. W tej chwili wchodzi policjant i wzywa kiero... ,
- Epidemia tyfusu w getcie, choroby i śmierć wśród członków "Ha... ,
- Poruszanie się po getcie szczątkowym między styczniem a kwietniem... ,
- W wieczór poprzedzający wybuch powstania w getcie Helena Rufeisen-... 1943-04-18 ,
- Ukrywanie się w schronie podczas powstania w getcie. Schron na str... ,
- W czasie ukrywania się w bunkrze dym, głosy Niemców - płacz niemow... ,
- Transport 1500 osób z Hotelu Polskiego przez Hanower do Bergen-Bel... 1943-07-13 ,