Given name: Helena Family name: Fajn
- NO
- Female
- Helena
- Fajn
- Mangel
- Jadwiga Kalecińska
- 1910-10-16
- Łódź
- Yes
- Not in Warsaw
- Łódź, ul. Dąbrowszczaków 15, ul. Piotrkowska 88
- Getto łódzkie – ul. Dłutko 16 Getto warszawskie; po stronie aryjskiej: Czerniaków, ul. Bielańska 9, ul. Twarda 20, ul. Rymarska 16, Piaseczno, Izrael
- Jewish
- good
- secondary
- on surface
- money
- delation/denunciation, other danger, recognition, blackmail/"szmalcowanie" resulting in escape
-
Kilka lat po ukończeniu gimnazjum Helena wychodzi za mąż za Izraela Fajna, architekta. Mieszkają w Łodzi. W 1938 rodzi się im syn, Ryszard. Po wybuchu wojny Izrael Fajn zostaje zmobilizowany. Helena z dzieckiem przenosi się do łódzkiego getta. Jej rodzice wyjeżdżają do Błonia. Kiedy Izrael wydostaje się z obozu i wraca do Warszawy, opłaca Niemkę, żonę kolegi i ta 1.05.1940 roku wydostaje Helenę z getta łódzkiego, a następnie przewozi ją do Warszawy. Helena mieszka w Błoniu z mężem i teściami. Izrael zostaje złapany przez Niemców i zamknięty w synagodze. Helena stara się go wydostać. Szuka pomocy u inżyniera Szereszewskiego, u którego brata jej mąż pracował przed wojną. Szereszewski załatwia Izraelowi Fajnowi pracę; zostaje konserwatorem budynków w getcie warszawskim. Dzięki temu Fajnowie poznają Ritę Sabart, Niemkę, która zarządza mieniem pożydowskim. Namawia ich, żeby opuścili getto. Helena opuszcza getto z kuzynką, Anią Grabowską. Początkowo zatrzymuje się u Stefana Millera, później u Kosakiewiczów na Czerniakowie – kryjówkę tę załatwia jej Elżbieta Szereszewska. Równolegle getto opuszcza jej synek – zostaje wyprowadzony kanałami, odbiera go Stefan Miller z żoną. Przekazują dziecko pod opiekę „babci”, Ryszard wyjeżdża w okolice Lublina. Fajnowie mieszkają na ul. Twardej, w mieszkaniu, które wynajęła dla nich Rita; oficjalnie wynajmują je Polacy – Erhardowie. Helena wyprowadza się stamtąd do generałowej Stelmachowskiej, na Rymarską. Nachodzi ją szmalcownik; Helena ucieka, do wybuchu Powstania mieszka u Kosakiewiczów, na Czerniakowie. Po bombardowaniu i zajęciu Czerniakowa przez Niemców Kosakiewiczowie uciekają, Helena zostaje w zalanej wodą piwnicy zburzonego domu. Po jakimś czasie dołącza do niej obca kobieta z córką. Niepokoją je Niemcy, dają im jednak spokój. Helena ucieka do Piaseczna, mieszka u brata znajomej, Marysi Czumer, pracuje.
Po wojnie Helena wyjeżdża z synem do Izraela (1949).
- denunciation , Germans operations, Poles operations, housing, help, "szmalcownictwo", private/everyday life
- antisemitism, atmosphere , children, Gestapo/gendarmerie, hosts, contacts with other Jews , indifference, long-lasting help, individual help , one-off help, housing assistence , blackmailer/ "szmalcownik", with Aryan documents , acquaintances
-
Related sources:
- str. 18 - 19
-
Related people:
-
NN
Świadek zbrodni na Twardej
(Stranger)
Jest świadkiem zamordowania przez Niemców Żydów, ukrywających się na ul. Twardej. Stoi w grupie ludzi na ulicy. Niec...
-
Erhard
NN
(Neighbor / Aider )
Polak przesiedlony z Pomorza. Zajmuje mieszkanie na Twardej 20, wynajęte przez Ritę Sabart, w jednym pokoju mieszka...
-
Erhardowa
Nieznane
(Neighbor)
Żona Erharda. Mieszka z mężem i synem w mieszkaniu na Twardej 20, wynajętym przez Ritę Sabart; przy czym w jednym po...
-
Sabart
Rita
(Acquaintance / Aider )
Zarządczyni mienia pożydowskiego w getcie warszawskim, Niemka. Pomaga Żydom. Jej mąż jest Żydem; Rita przechowuje i...
-
Fajn
Izrael
(husband)
Franciszkanska Street No. 20, bought a rickshaw from Frydman
-
Fajn
Ryszard
(son)
Syn Heleny i Izraela Fajnów. Wyprowadzony z getta kanałami. Odbierają go Stefan Miller i jego żona, przekazują chłop...
-
Opiekunka Ryszarda Fajna
"Babcia"
(Acquaintance / Aider )
Starsza kobieta, powinowata Marysi Czumer, która jest kochanką Erharda. Bierze pod opiekę Ryszarda Fajna, wyjeżdża z...
-
Miller
Marcela
(Acquaintance / Aider )
Żona Stefana Millera. Ma warsztat tkacki, na którym robi pończochy. Wspiera męża w działaniach, mających na celu pom...
-
Miller
Stefan
(Acquaintance / Aider )
Prowadzi sklep spożywczy, mieszka na Bielańskiej 9. Pomaga bezinteresownie wielu Żydom. Zatrzymują się u niego po wy...
-
Fajn
Izrael
(husband)
Architekt, mieszka w Łodzi. Żeni się z Heleną Mangel, w 1938 roku rodzi mu się syn, Ryszard. W 1939 po wybuchu wojny...
-
Szmalcownik
Nieznane
(Blackmailer)
Nachodzi Helenę Fajn w mieszkaniu Stelmachowskiej, na Rymarskiej. Oświadcza Helenie, że wie, iż jest ona Żydówką, a...
-
Generałowa Stelmachowska
Nieznane
(Acquaintance / Neighbor)
Córka wydawcy i księgarza krakowskiego, „osoba inteligentna”, antysemitka. Wynajmuje pokój Helenie Fajn, nie wiedząc...
-
Konstantynowska
NN
(Acquaintance)
Ostrzega Ritę Sabart o niebezpieczeństwie, jakie według niej grozi Izraelowi Fajnowi. Zwraca Ricie uwagę, że ktoś na...
Related places:
-
Twarda
Helena Fajn widzi zbiegowisko na ulicy: chwilę wcześniej Niemcy zamordowali Żydów, znalezionych w ruinach.
-
Twarda 20
Mieszkanie, które Fajnom wynajmuje Rita Sabart. Mieszkają tam z kuzynką. Oficjalnie mieszkanie wynajmuje małżeństwo...
-
Bielańska 9
Mieszkanie Stefana Millera, który pomaga rodzinie Heleny Fajn.
-
Rymarska 16
Mieszkanie generałowej Stelmachowskiej, w którym mieszka Helena Fajn.
-
Nieznana
Biuro Rity Sabart, gdzie pracuje Izrael Fajn.
Related events:
- Helena Fajn widzi zbiegowisko na ul. Twardej. Na ziemi widnieją św... (Death / Independent Jewish actions / Danger) ,
- Helena Fajn mieszka u generałowej Stelmachowskiej; dowiaduje się z... (Independent Jewish actions / Danger) ,
- Oficjalnie mieszkanie na Twardej wynajęto Polakom, niejakim Erhard... (Independent Jewish actions / Danger) ,
- Helena Fajn wychodzi z getta z grupą robotników. Zatrzymuje się w... (Help / long-lasting / Independent Jewish actions ) ,
- Do Heleny Faj przychodzi szmalcownik. Podejrzewa ją o żydowskie po... (Blackmail/"Szmalcowanie" / at home) ,
- Izrael Fajn pracuje w biurze u Rity Sabart, tam też mieszka. Nieja... (Danger) ,
-
NN
Świadek zbrodni na Twardej
(Stranger)