Given name: Stanley Stanisław Salomon Family name: Steyer Sztajer
- YES
- Male
- Stanley Stanisław Salomon
- Steyer Sztajer
- Stanisław Olgierd Sternikowski, Krzemiński
- 1914-07-12
- Będzin
- Yes
- From Warsaw
- Żelazna 89
- Ogrodowa, Milanówek
- Jewish
- good
- higher
- on surface
- money, goods
- delation/denunciation, recognition
-
Stanley Steyer, (ur. jako Salomon Sztajer), syn Zygfryda (Szulima Majera) i Salomei (Sary Estery) z d. Waksberg. Miał młodszą o dwa lata siostrę Helenę. Ojciec był bankierem. W 1918 r. przenieśli się do Kielc, skąd pochodziła rodzina matki. Ich sytuacja finansowa pogorszyła się, ojciec stracił pieniądze w czasie dewaluacji, pracował jako przedstawiciel kilku firm. Matka prowadziła sklep z butami. Stanley (Stanisław) skończył w Poznaniu studia ekonomiczne, od 1936 r. pracował w Warszawie jako księgowy. W sierpniu 1939 r. ożenił się z Lalą Jakubowicz, mieszkali w wynajętym mieszkaniu na Żelaznej 89. Gdy wybuchła wojna, Stanisław wyszedł na wschód razem ze szwagrem Stanisławem Szulfridem, ale po zajęciu wschodnich terenów Polski przez Rosjan wrócili do Warszawy. W getcie Stanisław mieszkał z żoną na ul. Ogrodowej. Szybko załatwił sobie aryjskie papiery na nazwisko Stanisław Olgierd Sternikowski, często wychodził z getta. Miał dobry wygląd, pracował jako przedstawiciel handlowy firmy produkującej kawę z cykorii. Jeździł do Zamościa, Krasnegostawu - zbierał zamówienia. Miał biuro handlowe po stronie aryjskiej na Mazowieckiej 11. Gdy Gestapo poszukiwało go w fabryce w getcie, udało mu się wyjść na stronę aryjską, i do getta już nie wrócił. Zamieszkał z żoną w Milanówku. Na Pradze, na ul. Czynszowej 4, założył własną fabrykę kawy i octu winnego, w której zatrudniał znajomych Żydów. Przechowywał też w fabryce Żydów, którzy czekali na wyrobienie aryjskich papierów. Pomagał też finansowo wielu znajomym. W 1942 r. rozwiódł się żoną, która wyszła za mąż za poznanego w Milanówku farmaceutę Ulatowskiego. Stanisław ożenił się z Polką Danutą Kintzel. Mieszkali w kilku różnych miejscach, Stanisław stale prowadzili fabrykę na Pradze. W maju 1944 w Milanówku, gdzie się ukrywały, zostały wydane przez znajomego Żyda, Beńka Keisera, jego poprzednia żona Lala i jego siostra Helena Gdańska z rodziną; wszyscy zginęli. W czerwcu 1944 r. Stanisław pojechał z żoną w interesach do Tarnowa. Tam zostali aresztowani przez gestapo i osadzeni w więzieniu. Danuta, która była w ciąży, straciła dziecko. 27 lipca 1944 r. zwolniono ich z więzienia, pojechali do rodziny Danuty pod Kraków, gdzie byli do wyzwolenia. Po wojnie wrócili do Warszawy, Stanisław założył fabrykę esencji octowej na Saskiej Kępie. W 1947 r. wyjechali do USA. Danuta zmarła w 1983 r, Stanisław ożenił się po raz kolejny.
- after the war, Warsaw Ghetto Uprising, 1943, in the ghetto, deportation
- business, social/communal, private life / daily life
- author, trade, housing, smuggling, escaping the ghetto, everyday life
-
Related sources:
-
Related people:
-
Sztajer Ulatowska
Helena Lala
(FAMILY / wife)
Pierwsza żona Stanisława Sztajera, była jego daleką kuzynką. Pobrali się w sierpniu 1939 r. Mieszkali w wynajętym mi...
-
Szulfrid
Stanisław
(FAMILY / in-law / Aider )
Szwagier Stanisława Sztajera - żonaty z siostrą jego żony Heleny, Anną. Przed wojną socjalista. W czasie wojny był w...
-
Rogozik
Jerzy
(Acquaintance / Person who is aided )
Znajomy Stanisława Sztajera. Sztajer spotkał go na ulicy, gdy Rogozik wrócił do Warszawy po wyskoczeniu z pociągu do...
-
Złoto
Jakub
(Friend / Collaborator)
Przyjaciel Stanisława Sztajera. Razem otworzyli po stronie aryjskiej firmę "Stanisław Majewski" (takie był...
-
Złoto
Moniek
(Acquaintance)
Znajomy Stanisława Sztajera, brat Jakuba Złoto. Moniek był w getcie, był bardzo odważny. Pracował w fabryce szczotek...
-
Gold
Nieznane
(Acquaintance)
Znajomy Jakuba Złoto, był wspólnikiem w firmie "Stanisław Majewski" założonej przez Jakuba i Stanisława Sz...
-
Ulatowski
Nieznane
(Acquaintance)
Farmaceuta, drugi mąż Lali Sztajer.
-
Sztajer (Steyer)
Danuta (Diana)
(FAMILY / wife)
Polka, druga żona Stanisława Sztajera. Jej ojciec, Czech, był dyrektorem opery w Bydgoszczy. Poznali się w 1942 r. w...
-
Terlecki
Jerzy
(Acquaintance / Denouncer)
Przedwojenny znajomy Stanisława Sztajera, Polak. Był donosicielem Gestapo.Pracowął dla niego inny znajomy - Beniek K...
-
Kaiser
Beniek
(Acquaintance / Denouncer / Aider )
Przedwojenny znajomy Stanisława Sztajera. W czasie wojny w Warszawie był konfidentem Gestapo, współpracował z innym...
Related places:
-
Ogrodowa
Mieszkanie Stanisława Sztajera i jego żony Lali w getcie.
-
Mazowiecka 11
Mieszkanie na Mazowieckiej, w którym Stanisław Sztajer prowadził biuro firmy po stronie aryjskiej.
-
Milanówek
Mieszkanie Stanisława i Lali Sztajerów.
-
Czynszowa 4
Na Czynszowej 4 Stanisław Sztajer założył jako aryjczyk fabrykę kawy i octu winnego.
-
Al. Jerozolimskie 32
Mieściła się tu firma "Stanisław Majewski" założona przez Jakuba Złoto.
-
Rejtana
Mieszkanie ciotki Danuty Sztajer.
-
Nieznana [mieszkanie Sztajerów]
Kolejne mieszkanie Sztajerów po stronie aryjskiej.
-
Tarnów
Więzienie w Tarnowie
Related events:
- Stanisław (Salomon) Sztajer zamieszkał z żoną Lalą w getcie przy u... 1940 (housing/hiding place / Independent Jewish actions ) ,
- Stanisław Sztajer mając aryjskie papiery pracował dla fabryki kawy... (Independent Jewish actions / work) ,
- Pewnego razu do fabryki kawy w getcie, dla której pracował Stanisł... (free of charge / housing/hiding place / Danger) ,
- Stanisław Sztajer założył jako aryjczyk własną fabrykę kawy z cyko... (Help / work) ,
- W fabryce na Czynszowej znalazł kryjówkę Jerzy Rogozik, sąsiad Szt... 1943 (Help / long-lasting / work / helping other Jews ) ,
- Po stronie aryjskiej Stanisław Sztajer razem z przyjacielem Jakube... 1942 (Independent Jewish actions / work) ,
- W 1942 r. Stanisław Sztajer i Lala rozwiedli się. W tym samym roku... 1942 ,
- Po ślubie Stanisław Sztajer i Danuta mieszkali przez jakiś czas u... (as a result of denunciation by Poles / Danger) ,
- W maju 1944 do mieszkania Stanisława Sztajera o 6 rano przyszedł j... 1944-05 (Help) ,
- W czerwcu 1944 r. Stanisław Sztajer z żoną Danutą wyjechali do Tar... 1944-06 (Danger) ,
-
Sztajer Ulatowska
Helena Lala
(FAMILY / wife)