Given name: Antoni Family name: Reński
- NO
- Male
- Antoni
- Reński
- Kryza; Ryski; Levi
- 1924-06-13
- Warszawa
- Yes
- From Warsaw
- Krochmalna 34/87
- Wiktorska 23; getto w czasie powstania; Zajączka;
- Polish
- primary
- lack
-
Mieszkał przed wojną z rodzicami. W szkole powszechnej na Bema 76 miał kilkoro kolegów i koleżanek żydowskiego pochodzenia (autor wymienia Jurka Goldberga i Nelli Rubinstein). W 1938 r. zaczął naukę w Gimnazjum Kupieckim. Należał do harcerstwa. W 1940 r. został, z ramienia ZHP, łącznikiem z wytypowaną dwójką, kolegą i koleżanką Żydami. Było to rodzeństwo Sewek i Natka Frydmanowie, którzy mieszkali na Krochmalnej 36. Kiedy było już wiadomo, że getto powstanie na Muranowie, przeprowadził się z rodzicami na Mokotów. Nadal utrzymywał kontakt z Frydmanami. W listopadzie 1940 r. brał udział w zamianie budynków między Gimnazjum Kupieckim (Chłodna 33) a Domem Sierot Korczaka (Krochmalna 92). W harcerstwie uczestniczył w tzw. "akcji ż", czyli akcji pomocy Żydom (nie mylić z Żegotą), ale bez określonego programu. W akcji uczestniczyli nie tylko harcerze, ale również kilka służb technicznych Warszawy. Dostał się do polskiego patrolu sanitarnego, który miał przeprowadzać dezynfekcje w getcie. Jego bezpośrednim przełożonym był prof. Feliks Przesmycki z Miejskiego Zakładu Higieny (nazwa okupacyjna) i IV Rejonu AK. Przenosił dla Przesmyckiego materiały z getta od prof. L. Hirszfelda. Przenosił je przez bramę na Lesznie róg Żelaznej. Brał udział w szkoleniu w strzelaniu z broni krótkiej członków Żydowskiego Związku Wojskowego, oraz w instruktażu produkcji butelek zapalających. W getcie kontaktował się z Januszem Korczakiem, na polecenie prof. Przesmyckiego. Przenosił korespondencję między Zofią Nałkowską i prof. St. Stantlejskim a Korczakiem. Tych troje znało się z czasów studenckich. Czasami przynosił Korczakowi papierosy od Nałkowskiej. Przed 6 sierpnia 1942 r., Korczak poprosił go o dostarczenie mu: papierosów, leków nasercowych (dla Korczaka), kilkunastu termosów, 4 apteczek podróżnych. Reńskiemu nie udało się dostarczyć termosów (uniemożliwiały to kontrole na wachach), i dostarczył tylko dwie apteczki. Kiedy jego sekcja harcerska została zaalarmowana wiadomością o wysiedleniu Domu Sierot, zjawił się w nim (na Śliskiej 9/Siennej 16) 6 sierpnia między 7 a 8 rano. Dzieci i nauczycieli już nie było. Wnętrze domu było zdemolowane i ograbione. Reński z patrolem sanitarnym wchodził też na Umschlagplatz i bardzo tego nie lubił, prosił przełożonych o zwolnienie go z tego zadania. Dostał tygodniowy urlop i musiał wrócić, razem ze swoimi przyjaciółmi z sekcji, do tej samej pracy. Nikt nie mógł ich zastąpić, byli już znani niemieckim wachmanom i policji granatowej przy wachach, przechodzili pobieżne rewizje. (większa część strony 12 jest nieczytelna - czarne pasy). Sekcja miała "obłaskawionego" szefa sztabu likwidacji getta (Żelazna 103), któremu musiały być dostarczane zamówione prezenty. Twierdził on, że getto miało być zlikwidowane już w styczniu 1943 r., ale zanegował to Niemiec Globocnik , który uważał, że najpierw trzeba uratować z terenu getta maszyny i urządzenia. 18 kwietnia 1943 r. Reński był w getcie, w wytwórni butelek zapalających na Gęsiej. Następnego dnia przystąpił do powstania pod dowództwem Artsztajna i w towarzystwie Sewka i Natki Frydmanów. Do sekcji dołączył też Pupe, nazwany przez Reńskiego "Lalką". Przez pierwsze dni Reński, ze swoją sekcją, brał udział w obronie pl. Muranowskiego. Widział spalony szpital na Gęsiej, do którego poszedł po leki dla rannego "Lalki". Kwatera powstańcza jego grupy, na Meiselsa, została zniszczona, zginął w niej Artsztajn. Natka Frydman zorganizowała inną w zachodniej części getta, walczyli dalej. W maju przedarli się przez getto, a właściwie przeczołgali nocą, do innych powstańców. Próbował rozeznać się w możliwości wyjścia z getta kanałami, chociaż bał się, że zostanie uznany za dezertera. W tym okresie walki toczyły się właściwie bez dowództwa. Rekonesans upewnił Reńskiego, że Niemcy panują nad włazami do kanałów. Niektóre włazy były zasypane gruzem lub ciężkim żelastwem. Znalazł właz pod ul. Smoczą, ale po dobowym błądzeniu w kanałach, osłabiony, wyszedł znów do getta. Z niedobitków powstańców sformował grupę, która przebrana w części mundurów niemieckich, wyszła z getta przez przejście dla oddziałów wojskowych przez ul. Pokorną na Stawki. Od strony getta kontrolowała przejście granatowa policja, której kapral "nie zauważył", że nie są to prawdziwi Niemcy. Na Stawki powstańcy musieli stoczyć jeszcze walkę przy posterunku niemieckim. Udało się. Zaopiekowali się nim mieszkańcy ul. Zajączka (brak szczegółowego opisu). Wiosną 1944 r. został aresztowany. Przebywał na Szucha, na Pawiaku i w obozie Gross Rosen. Po wojnie spotkał w Warszawie prof. Hirszfelda, który zaopiekował się nim medycznie. W początku lat 50-tych XX w. miała mnóstwo nieprzyjemności od władz bezpieki. Przesłuchania z pytaniami o to ile dostał złota od Żydów za pomoc. Po napisaniu pierwszej książki dostał zakaz publikacji. W 1983 r. nie dopuszczono go pod pomnik Bohaterów Getta podczas uroczystości.
- before Ghetto , in the Ghetto, deportation
- Poles operations, underground activity, help
- children, other help, Polish underground movement , long-lasting help, help from Jews, material help , with Aryan documents , acquaintances
-
Autor wydał książkę pt. "Czytanie z dłoni", w której opisuje swoje wyjście z getta po powstaniu i dalsze losy wojenne.
-
Related sources:
- 20
-
Related people:
-
Zylberberg
Heniek
(Acquaintance)
W czasie powstania w getcie dowodził odcinkiem ulic (na Gęsiej?). W pierwszym dniu powstania dotarła do powstańców w...
-
Artsztajn [Harsztajn]
niezane
(Acquaintance)
Przed wojną odwiedzał kuzynów Hartsztajnów mieszkających na Krochmalnej 34 m 88. Wtedy poznał ich sąsiada, Polaka An...
-
Frydman
Sewek
(Friend )
Przed wojną mieszkał z rodzicami i siostrą Natką na Krochmalnej. Później znalazł się w getcie. Cały czas miał z nim...
-
Frydman
Natka
(Friend )
Mieszkała z rodzicami i bratem Sewkiem na Krochmalnej. Razem poszli do getta. Cały czas miał z nią kontakt kolega-są...
-
Goldberg
Jurek
(Friend )
Przed wojną chodził do szkoły powszechnej na ul. Bema 96. Był kolegą Antoniego Reńskiego, z którym spotkał się w get...
-
nieznane
Kazik
(Friend )
W harcerstwie, w czasie okupacji, uczestniczył w tzw. "akcji ż", czyli akcji pomocy Żydom (nie mylić z Żeg...
-
Hirszfeld
Ludwik
(Acquaintance / Person who is aided )
Kiedy mieszkał z żoną Hanną i córką Marysią (Miriam) w parafii im. Wszystkich Świętych na pl. Grzybowskim, odwiedzał...
-
Korczak
Janusz
(Acquaintance / Person who is aided )
Kiedy utworzono getto ul. Krochmalna 92, gdzie do tego czasu mieścił się Dom Sierot Korczaka, znalazła się poza gett...
-
Zylberberg
Heniek
(Acquaintance)
W czasie powstania w getcie dowodził odcinkiem ulic (na Gęsiej?). W pierwszym dniu powstania dotarła do powstańców w...
-
nieznane
Pupe zwany Lalką
(Acquaintance)
Brał udział w powstaniu w getcie od pierwszego dnia. Przydzielony został do sekcji 4 pod dowództwem Artsztajna. W te...
-
nieznane
nieznane, nazywany Buenos
(Stranger)
Szalony i trochę pomylony, samotny wśród gruzów. W czasie powstania trafił do grupy osób złapanych przez Niemców i p...
-
nieznane
Josełe
(Stranger)
W czasie powstania w getcie dołączył do grupy powstańców kierowanej przez Antoniego Reńskiego. Pewnego dnia Niemcy s...
-
nieznane [koleżanka Natki Frydman]
Miriam
(Stranger)
W czasie powstania trafiła do grupy osób złapanych przez Niemców i prowadzonych na rozstrzelanie. Ludzi tych uratowa...
-
nieznane [kapral policji polskiej]
nieznane
(Stranger / Aider )
Kapral policji. W maju 1943 r. stał na posterunku róg ul. Pokornej i pl. Muranowskiego, przy wyjściu z getta dla odd...
-
nieznane
szef sztabu likwidacji getta
(Stranger)
Szef sztabu likwidacji getta (Żelazna 103), któremu musiały być dostarczane zamówione prezenty. Od szefa sztabu harc...
Related places:
-
Meiselsa [Kupiecka]
W czasie powstania w getcie była tam jedna z kwater powstańczych. Została zniszczona w pierwszym tygodniu powstania.
-
Leszno 72
Obóz szkoleniowy dla młodych Polaków złapanych ma mieście w dawnej Szkole Rzemieślniczej im. Konarskiego, a w nim ma...
-
Pl. Grzybowski 3/5
Na plebanii kościoła Wszystkich Świętych mieszkał Ludwik Hirszfeld.
-
Gęsia 6/8
Przed akcją deportacyjną w pomieszczeniach magazynowych były produkowane konspiracyjnie butelki zapalające.
-
Chłodna 33
the Orphanage in the ghetto which was run by Janusz Korczak.
-
Śliska 9
the building of the Association of Commercial Workers in Sienna Street Nol 16 / Sliska Street No. 9, where 21-26 Oct...
-
plac Muranowski strona nieparzysta
20 kwietnia 1943 r. trwała obrona placu Muranowskiego. Powstańcy w mieszkaniach po stronie nieparzystej, Niemcy w mi...
-
Gęsia 6, 8, 10
In September 1942 a hospital is located here. Also some people of the medical staff live here.
-
różne miejsca w getcie
Niektórzy powstańcy robili tzw. "magazyny żywności" w pierwszych dniach powstania. Chowali w nich wygrzeba...
-
ul. nieznana
W czasie powstania, sekcja powstańców Antoniego Reńskiego miała kryjówkę w zachodniej części getta.
-
nieznana, centrum walczącego getta
Centrum walczącego getta, gdzie przedarła się w maju 1943 r. grupa Antoniego Reńskiego.
-
Smocza [właz do kanału]
Wejście do kanału pod Smoczą. Tamtędy próbowała się zdziesiątkowana grupa powstańców z Antonim reńskim.
-
Pokorna przy pl. Muranowskim
Wyjście z getta dla oddziałów wojskowych, przez które 20 maja 1943 r. wyszło kilkoro niedobitków powstańców, przebra...
-
Zajączka
Na ul. Zajączka ukrywał się Antoni Reński po wyjściu z getta w maju 1943 r.
- Żelazna 103
Related events:
- 18 kwietnia 1943 r. Antoni Reński, polski harcerz, który w okresie... 1943-04-18 (Help / other help) ,
- W magazynach na ul. Leszno 72 wytwarzane były konspiracyjnie butel... 1943 (Help / free of charge / other help) ,
- Antoni Reński spotykał się na terenie parafii Wszystkich Świętych... 1941 (Help / free of charge / other help) ,
- Przed akcją deportacyjną, w pomieszczeniach magazynowych na Gęsiej... 1942 (Help / free of charge / other help) ,
- Kiedy utworzono getto ul. Krochmalna 92, gdzie do tego czasu mieśc... 1040-10-27 (Help / free of charge / other help) ,
- W październiku 1941 r. Dom Sierot Janusza Korczaka został przenies... 1941-10 (Help / free of charge / other help) ,
- 20 kwietnia 1943 r. trwała obrona placu Muranowskiego. Stanowiska... 1943-04-20 (Help / other help) ,
- 24 kwietnia 1943 r. powstańcy, obrońcy pl. Muranowskiego, poszli d... 1943-04-24 (Help / other help) ,
- Powstańcy w getcie robili tzw. "magazyny żywności" w pie... 1943-04 (Help / other help) ,
- Kryjówka w zachodniej części getta (dokładne miejsce nieznane), kt... 1943-04 (Help / other help) ,
- W maju 1943 r., podczas trwających walk w getcie, grupa Antoniego... 1943-05 (Help / other help) ,
- W drugiej połowie maja 1943 r. Antoni Reński próbował wyjść z gett... 1943-05 (Help / other help) ,
- Około 20 maja 1943 r. Niemcy wnosili do getta wiele miotaczy ognia... 1943-05 (other help / helping other Jews ) ,
- Antoni Reński, po wyjściu z getta w maju 1943 r. ukrywał się na ul... (Help / housing/hiding place) ,
- Antoni Reński, harcerz, dostał się do polskiego patrolu sanitarneg... (Danger) ,
-
Zylberberg
Heniek
(Acquaintance)
-
Geolocation assigned automatically. Currently verifying map location.