Relacja 301-6365 w Archiwum ŻIH

1) Stanisława Krasov-Szymaniewska od pierwszej chwili utworzenia getta zaczęła pomagać mieszkającym w nim ludziom. Józefowi Neudingowi, jego żonie i jego starym rodzicom zanosiła do getta żywność. Dostarczała do getta dokumenty dla Eugenii Tłusty i jej rodziny, Henryka Markiewicza, Henryka Cederbauma i jego żony, Janiny i Juliana Welmanów, Tadeusza Wołowskiego i jego żony. W jej mieszkaniu ukrywała się Janina Welman, a jej córka Alina była zameldowana u Szymaniewskiej, Judyta Deutch, czteroletnia córka Henryka i Łucji, pod okupacyjnym nazwiskiem Joanna Przedpełska. W 1943 r., na skutek aresztowań w grupie konspiracyjnej, Szymaniewska przewiozła dziewczynkę do Anina, do państwa Mergenthalerów. Opłacała jej utrzymanie (1200 zł miesięcznie). Również w 1943 r. zamieszkała u niej Jadwiga Sawicka, jako gosposia, zameldowana i ubezpieczona.
Od 1941 r. prowadziła samodzielną grupę konspiracyjną kontrwywiadowczą przy KW Okręgu Warszawskiego, pod ps. "Grupa nr 6". W pracę konspiracyjną była zaangażowana cała jej rodzina: matka Janina Radwan-Przedpełska, córka Liliana Szymaniewska, brat matki Leszek Przedpełski, jego syn Jerzy Przedpełski.
Pomagało jej wielu lokatorów budynków, którymi administrowała. Najbardziej ofiarnymi dozorcami byli: Paweł Śmietana, dozorca domu na Chmielnej 64, Marianna Chmielewska, dozorczyni na Miedzianej 4a, Jan Sobotnik, dozorca na Nowym Świecie 49, Paweł Kurodym dozorca na Wilczej 62.
W jej grupie konspiracyjnej pracowali: Zygmunt Okuń; Wacław Mila; Zofia Grucman; Ewa Szumańska; Barbara Zemanek; Liliana Szymaniewska; Janina Radwan-Przedpełska; Stefania Kłosińska; Jerzy Michalewicz; Marek Szacki; Tadeusz Wołowski; Leszek Przedpełski; Maria Szymańska; Antoni Niedzielski, elektromonter z ul. Złotej; Konrad Trapsze; Zofia Wyrozębska; Marceli Krawczyk; Janina Garskówna; Irena Kiełczewska; Stanisława Dubois; Zofia Dębicka; Aniela Tomaszewska; pani Żurawska; pan Bursztyński; Juliana i Stanisława Kozerskie; Halina K.
2) Kopia wyroku Sądu Wojewódzkiego m.st. Warszawy Wydz, IV Karny, z 15 stycznia 1957 r. uniewinniającego Stanisławę Karsov-Szymaniewską od zarzutów działania na szkodę osób prześladowanych przez władzę niemiecką, wskazywanie ich władzom AK i mordowanie członków organizacji antyfaszystowskich. Wyrok z uzasadnieniem.
3) Oświadczenie Stanisławy Karsov-Szymaniewskiej o przechowywaniu żydowskiej dziewczynki, której nadała nazwisko Nina Karsov, od maja 1943 r.

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
ul. Tłomackie 3/5
00-090 Warszawa
secretary@jhi.pl
www.jhi.pl