Imię: Basia Nazwisko: Berman (5)

(1)

Kierowniczka biblioteki przy ul. Leszno 67.

(2)

Żona Adolfa Bermana. Rodzina chasydzka. Ojciec był uczonym /talmudystą/. Skończyła „Wolną Wszechnicę”, wydział nauk społecznych, specjalizację- Bibliotekoznawstwo. Przed wojną, przez dłuższy czas pracowała w dziale judaistycznym Polskiej Biblioteki Narodowej jako specjalistka od żydowskiej książki. W młodzieńczych latach była członkiem Haszomer Hacair, którego szeregi opuściła nie zgadzając się z negatywnym stosunkiem tej organizacji do języka i literatury jidysz. W późniejszych latach należała do Lewicy Poalej Syjon. W getcie w-skim prowadziła bibliotekę dla dzieci należącą do Centosu. Po pierwszej akcji w getcie w-skim,wraz z mężem przeszła na stronę aryjską. Od września 1942r do stycznia 1945r. pracowała w podziemiu jako Polka- Barbara Biernacka. W tym czasie kierowała dziesiątkiem komórek pomocy i ratunku dla Żydów w ramach konspiracyjnego komitetu żydowskiego. Komórki te, na czele których stali żydowscy i polscy działacze konspiracyjni, udzielały pomocy przeszło 2000 Żydów.Po stronie aryjskiej pracowała również dla archiwum Ringelbluma;gromadziła materiały i dokumenty związane z walką i niszczeniem Żydów. Część tych materiałów spłonęła podczas powstania w-skiego. Część udało się uratować. Stanowią one bazę archiwum podziemnego Żydowsiego Komitetu Narodowego, które znajduje się w „Beit Łochamej Hagetot". Po wojnie B.Berman została naczelnym kierownikiem centralnej żydowskiej biblioteki przy Centralnym Komitecie Żydowskim w Polsce. Bilioteka ta posiadała powyżej 100 000 tomów, które Basia wydobyła z gruzów warszawskiego getta i innych gett z terenu całej Polski.

(3)

Centos, praca z dziećmi; w Yikor

(4)

Była bibliotekarką z powołania. Przed wojną pracowała w Bibliotece Narodowej na ul. Koszykowej w Warszawie. W getcie, od samego początku,już od 1940r., starała się rozwinąć sieć bibliotek, szczególnie dziecięcych.Należała do Organizacji Pomocy Żydom znajdującym się po aryjskiej stronie. Po aryjskiej stronie znalazła się po pierwszej akcji, wraz z mężem.

(5)

Żona doktora Bermana, aktywnego działacza żydowskiego.

(1)

brak dat

(2)

Jakub Berman w relacji „Ci, co ratowali” w książce "Ten jest z ojczyzny mojej" podaje, że konspiracyjne biuro ŻKN, w którym urzędowała Basia Temkin-Bermanowa ze sztabem swych łączniczek, znajdowało się na Miodowej, w lokalu, w którym pracowała Janina Bucholtz-Bukolska.

(1)

Barski, Józef, Przeżycia i wspomnienia z lat okupacji

(1) , s. 30, (2) str.43-47, 53,56,118,136itd, (3) 64, 210, (4) s.209,261,270, (5) str. 275