Naraz pojawił się pierwszy zwiastun ogólnego n...

Naraz pojawił się pierwszy zwiastun ogólnego nieszczęścia, to wysiedlenia z różnych miast i miasteczek zaczęli pociągami z przepustkami "in richtung nach Warschau", a później wozami i nawet pieszo napływać do Warszawy. Zazwyczaj w pierwszych porach dawano niby to termin wysiedlenia, a gdy na skutek starań cofano chwilowo to zarządzenie następowało ono niechybnie później, ale za to nagle i często w nocy. Na początku pozwalano brać trochę bagażu, 25 kilo, ale zebrawszy owych wysiedleńców na rynku, ogałacali ich z pieniędzy i kosztowności lub zupełnie z rzeczy, przeprowadzając ścisłą rewizję. Gorzej temu, kto ukrył trochę pieniędzy, na miejscu go rozstrzelano. Zazwyczaj wysyłano takich wysiedleńców samochodami do Warszawy, do dyspozycji gminy. Później zaś z niedalekich miejscowości gnano owych wysiedleńców pieszo. Kto nie mógł prędko iść lub był słaby, nie ujrzał już nigdy ani rodzinnego miasteczka, ani upragnionej Warszawy.

Autor rozpoczyna pamiętnik od wspomnień z okresu I wojny światowej
(ewakuacja na Syberię i powrót przez Amerykę do kraju po rewolucji).
Następnie opisuje losy Żydów Warszawy podczas wojny, przeplatając
wspomnienia rozważaniami historiozoficznymi.
Mówi o oblężeniu Warszawy w 1939 roku, antyżydowskich rozporządzenia władz
okupacyjnych, przesiedleniach Żydów z prowincji do Warszawy, działalności
Żydowskiej Służby Porządkowej i agentów gestapo, warunkach życia w getcie,wielkiej akcji likwidacyjnej w 1942 r. Opisuje także Umschlagplatz, wyjaśnia na czym polega organizacja
szopów. Mówi o selekcjach pracowników szopu, także przywołuje opowieści uciekinierów z Treblinki. Autor z żoną przetrwał w szopie szczotkarskim, jego syn został
wywieziony. Autor opuścił getto i ukrywał się z żoną po aryjskiej stronie.
Pamiętnik był pisany w ukryciu. Autor wraz z żoną przeżył wojnę
(zarejestrował się jako Kalman Rotgeber). W 1945 r. przekazał pamiętnik
do Żydowskiej Komisji Historycznej w Warszawie.
Maszynopis, s. 1-215, format: 290 x 210 mm.
Odpis: maszynopis (dublet)
Publikacja: Pamiętniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993, s. 424-425
(fragmenty); Karol Lewap, Pamiętnik z okresu okupacji, Kalendarz
Żydowski-Almanach, 1995-1996, s. 212-131 (fragmenty)