Opis łapanek dzieci: "Łapanki dzieci!— By...

Opis łapanek dzieci: "Łapanki dzieci!— Były one ostrzem, wbijanym w sam rdzeń kręgosłupa żydowskiego. Matki, tulące pod razami kolb w obłędnym przerażeniu swoje maleństwa, - dzieci, rzucane jak tłumoki na auta ciężarowe, nieprzytomne, równie jak matki - ze strachu, - mężczyźni, czepiający się rąk katów, w nadziei uratowania dziecka kosztem odebranych razów - ba nawet kosztem własnego życia - wszystko to zlewano się w obraz piekielni męki, która paroksyzmem bólu przenikała ulice getta. Dzieci rwały się z rak katów wyciągając raczki ku rodzicom, zeskakiwały obłędnie z wozu, łamiąc kończyny, aby w następnej chwili, ogłuszone uderzeniem kolby, ścichnąć w głębi brezentowej budy. Matki walczyły do ostatka o swe maleństwa, czepiały się odjeżdżającego już auta, wyły, szarpiąc beznadziejnie twarde deski wozu, dopóki wściekłość konwojentów nie ściszyła niesamowitych krzyków krótka salwa karabinowa. Auto odjeżdżało pustymi ulicami znacząc na dłuższej przestrzeni drogę, gęstymi kroplami krwi, ociekającej z podłogi wozu. Na bruku pozostawały trup: zabitych matek, których dusze uleciały w nieznane, by tam oczekiwać swe maleństwa."

Archiwum ŻIH; 302/139

Natan Żelechower (Jan Kurczab)

bez tytułu

Warunki życia w getcie warszawskim. Pobyt w schronach po wielkiej akcji 1942 r., wywózka do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Cierpienia więźniów Majdanka. Transport do Auschwitz, pobyt w obozie w Jawiszowicach, praca w kopalni. „Marsz śmierci” do Wodzisławia Śląskiego i ewakuacja do Buchenwaldu. Praca w obozach Ohrdruf i Crawinkel (w kamieniołomach). Piesza ewakuacja do Buchenwaldu. Wyzwolenie, sytuacja byłych więźniów po wyzwoleniu.
Autor był z zawodu technikiem dentystycznym. Pamiętnik, spisany po wojnie, przekazał Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Zbieżność jego przybranego nazwiska z nazwiskiem publicysty prasy krakowskiej i działacza społecznego jest przypadkowa.

Maszynopis, s. 1-146, format: 290 x 210 mm, jęz. polski
Odpis: maszynopis, s. 1-219 (2 egzemplarze)

Publikacja: Natan Żelechower, Siedem obozów, „Biuletyn ŻIH”, nr 4 (68),
1968, s. 7-51 (skrót); Pamiętniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993,
s. 46-47, 86-89, 129-135 (fragmenty)