Relacja O.3.7343 w Archiwum Yad Vashem

Jakub Gutenbaum przed wojną mieszkał na Żelaznej. Syn nauczycieli. Po wybuchu wojny ojciec wyjechał do Rosji. W getcie był w getcie z matką i młodszym bratem. Pracował jako goniec w wydziale szkolnictwa w Gminie Żydowskiej. Razem z rodziną kilkakrotnie zmieniał mieszkania. W czasie pierwszej akcji wysiedleńczej ukrywał się w kryjówce na strychu. W czasie drugiej akcji - w zamaskowanym pokoju w mieszkaniu. Po pierwszej akcji sprzedawał papierosy na Muranowskiej. Tam poznał Lutka Rotblata. W czasie powstania ukrywał się z rodzina w bunkrze na Zamenhofa. 1 lub 2 maja Niemcy odkryli bunkier. Zabrali wszystkich mieszkańców na Umschlagplatz. Później wywieźli ich do Majdanka. Już w wagonie stracił z oczu matkę i brata. Nie znalazł ich już w obozie. Po dwumiesięcznym pobycie na Majdanku został przewieziony do obozu w Skarżysku Kamiennej, pracował w fabryce amunicji. Zachorował na tyfus, od śmierci uratował go dentysta Goldberg. W 1945 r. obóz wywieziono do do Buchenwaldu, po paru tygodniach do Schlieben. Pracował jako posługacz w szpitalu. W marcu-kwietniu 1945 r. obóz został ewakuowany do Czech, do Terezinstadt. Tam doczekał wyzwolenia. Wrócił do Polski, dostał się do domu dziecka w Łodzi. Odnalazł brata ojca, który wrócił z Rosji. Kiedy zdał mature wyjechał na studia do Moskwy. Zrobił doktorat i habilitację. Na początku lat 90-tych współzakładał stowarzyszenie Dzieci Ocalone z Zagłady (Dzieci Holokaustu).

Yad Vashem
The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority
P.O.B. 3477
Jerusalem 9103401 Israel https://www.yadvashem.org/