Imię: Wanda Nazwisko: Fink
- TAK
- Kobieta
- Wanda
- Fink
- Duchowiczna
- z I męża Birman
- 1918-07-01
- Warszawa
- Tak
- Z Warszawy
- ul. nieznana
- getto ul. Grzybowska 11; Muranowska; Mała 6/17
- Żyd
- w mieszkaniu
- pieniądze
-
Przed wojną była słuchaczką Wolnej Wszechnicy w Warszawie. Ojciec i brat opuścili Warszawę w 1939 r. i zginęli w masowej egzekucji przeprowadzonej przez Niemców w Kobrzyniu. W 1940 r. wyszła za mąż za Jana Birmana. Razem z mężem trafiła do getta. Mieszkali z matką Wandy i resztą rodziny na Grzybowskiej. Dwa razy trafiła na Umschlagplatz i dwa razy udało jej się z niego uciec. Matka i reszta rodziny trafiła do Treblinki. Po likwidacji części getta przeniosła się z mężem i babką na Muranowską. Mąż, inżynier, pracował w Gminie Żydowskiej, często wychodził na stronę aryjską z grupą robotników. Poznał Polkę, która zaproponowała mu kryjówkę, dla niego i żony, u Heleny Szcześniak. Zwlekali z decyzją z dnia na dzień, nie chcieli zostawiać babki samej. W czasie akcji chowali się w zamurowanym pokoju. Kiedy wybuchło powstanie w getcie, ukryli się w schronie. Zostali schwytani przez Niemców 22 kwietnia 1943 r. i zaprowadzeni na Umschlagplatz. Po dwóch dniach zostali załadowani do wagonów jadących do Majdanka. Byli w wagonie z rodzicami męża. W nocy, w okolicy Otwocka wyskoczył z pociągu przez okienko mąż, a ona kilka chwil po nim. Więcej się nie spotkali. Wanda nie odniosła żadnych obrażeń oprócz lekkiego potłuczenia. Noc spędziła w budce dróżnika, który pozwolił jej zostać do rana. Rano pojechała do Warszawy, do Heleny Szcześniak, na Pragę. Ukrywała się u Heleny do wyzwolenia. Utrzymywały się z niewielkiej sumy pieniędzy, którą Wanda miała zaszytą w ubraniu. Często musiała chować się w szafie lub ubikacji, żyła ze swoją opiekunką w ciągłym strachu. Tuż przed wyzwoleniem Pragi, Niemcy wyciągali z mieszkań kobiety do kopania rowów. Wanda, nie chcąc narażać Heleny, wzięła plecak i zeszła do kobiet siedzących na ulicy. Razem z innymi kobietami została zakwaterowana w starej szkole na Annopolu. Kopała rowy przez dwa tygodnie. Na szczęście nikt nie rozpoznał w niej Żydówki. Helena Szcześniak dowiedziała się gdzie jest Wanda i posłała znajomego, który pomógł Helenie uciec i wrócić na Pragę. Kilka dni później Praga została wyzwolona. Po wojnie wyszła powtórnie za mąż i w 1957 r. wyjechała z drugim mężem i synem do Izraela.
- powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie, wysiedlenie
- mieszkaniowe, ocaleni, pomoc, strona aryjska, wyjście z getta, wysiedlenie
-
Powiązane źródła:
-
Powiązani ludzie:
-
Poznańska
Mirka (Mirosława)
(Obcy)
Ukrywała się przez jakiś okres u Heleny Szcześniak na Pradze. Umieścił ją tam Leon Bukowiński. Później wyjechała na...
-
Bukowiński
Leon
(Obcy)
Polecił Mirkę Poznańską pod opiekę Heleny Szcześniak. Poznańska mieszkała jakiś czas u Szcześniak, a później poszła...
-
Szcześniak
Helena
(Obcy / Pomagający)
Wdowa. Od kwietnia 1943 r. do wyzwolenia Pragi ukrywała w swoim mieszkaniu Wandę Fink (wtedy Wandę Birman). Pracował...
-
Birman
Jan
(mąż)
Inżynier. W 1940 r. ożenił się z Wandą Duchowiczną (Wanda Fink). Razem poszli do getta. Mieszkali początkowo na Grzy...
Powiązane miejsca:
-
Mała 6 m 17
Jednopokojowe mieszkanie Heleny Szcześniak, w którym ukrywała Wandę Fink.
-
Grzybowska 11
Mieszkanie w getcie Wandy Fink, jej pierwszego męża Jana Birmana, jej matki i reszty rodziny męża.
-
Muranowska nr nieznany
Mieszkanie, do którego przenieśli się w getcie, z Grzybowskiej, Jan i Wanda Birmanowie (Wanda Fink).
Powiązane wydarzenia:
- Helena Szcześniak, w czasie okupacji ukrywała w swoim jednopokojow... 1943 (POMOC / długotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
- Na Grzybowskiej 11 mieszkali w getcie Wanda i Jan Birmanowie, z ma... 1940-11 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
- Wanda i Jan Birmanowie, po likwidacji części getta, musieli się pr... 1942 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
-
Poznańska
Mirka (Mirosława)
(Obcy)