Imię: Marianna Nazwisko: Kowalska-Kulesza

  • NIE
  • Kobieta
  • Marianna
  • Kowalska-Kulesza
  • Kondracka
  • 1898-07-25
  • Warszawa
  • Tak
  • Z Warszawy
  • Mokotów
  • róg Rakowieckiej i Puławskiej (dom wojskowy)
  • Skolimowska 6 m 14; Pańska 31 m 9
  • Polak
  • średnie
  • Córka Władysława Kondrackiego i Marii z domu Zander. Położna. Żona Szczepana Kowalskiego, miała córkę. Mąż po wybuchu wojny znalazł się w Rumunii. Została wyrzucona przez Niemców z mieszkania na Rakowieckiej i zamieszkała na Skolimowskiej. Przed wojną pracowała w szpitalu Św. Zofii na Żelaznej, który został włączony do getta. Zaczęła wchodzić do getta na przepustkę. Odwiedzała znajomych Żydów i dzieci, które odbierała przed wojną. Zanosiła żywność. Często odbierała porody. Kontaktowała się m.in. z Leonem Borczukiem przedwojennym właścicielem firmy obuwniczej, z dr Birżowskim, dr Borensztejnem, dr Perlem. Na jesieni 1941 r. zaczęła wyprowadzać z getta dzieci. Kupowała dla nich metryki na podstawie dat ich urodzenia, które miała zanotowane w dzienniku położnej. Współpracowała z kościołem na Lesznie i urzędem stanu cywilnego. Pierwszym dzieckiem był czteroletni Henio Borczuk. Najczęściej przechodziła z dzieckiem przez bramę na Okopowej lub przez sądy na Lesznie. Łatwiej było wyprowadzać dziewczynki, którym zawieszała na szyi medaliki i szła prosto na żandarma trzymając dziecko za rękę. W maju 1942 r., kiedy getto było już bardziej strzeżone, usiłowała wyprowadzić chłopca przez piwnice domów róg Muranowskiej i Przebieg. Przy wyjściu na ul. Bonifraterska została postrzelona przez Niemca w prawą rękę kulą dum-dum. Została przewieziona do szpitala w getcie. Po paru tygodniach karetka przewiozła ją do szpitala po stronie aryjskiej. Miała sprawę sądową, ale po dwukrotnym odwołaniu została uniewinniona. Została wyrzucona z mieszkania na Skolimowskiej, na jesieni 1942 r. zamieszkała na Pańskiej. Do tego mieszkania przychodzili Żydzi z getta i mieszkali do czasu znalezienia innego lokum. Marianna dostarczała też do getta dowody dla dorosłych, które produkował jej szwagier Ludwik Mikulski, drukarz.
    Brała udział w powstaniu warszawskim jako sanitariuszka.

  • powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie, wysiedlenie
  • działania Polaków, pomoc
  • dzieci, inna pomoc, pomoc długotrwała
  • W nr 13/395 Kobiety i Życia, w artykule pt. Wyspy wygnańców str.3, Anna Pawełczyńska pisze: "...Nie wiemy nic o pani Kowalskiej, która ratowała dzieci z getta, o domu na Próżnej, który ocalał, choć cztery bomby zleciały na dach, ani o krzaku bzu, który rósł sobie spokojnie w środku spalonego getta..." Ten fragment znajduje się w Relacji 301-5956 AŻIH. Brak wyjaśnienia dlaczego znalazł się w Relacji.