Imię: Anna Nazwisko: Margolis (4)

  • (1, 2, 4) NIE ,(3) TAK
  • (1, 2, 3, 4) Kobieta
  • (1) Anna , (2) Anna , (3) Anna , (4) Anna
  • (1) Margolis , (2) Margolis , (3) Margolis , (4) Margolis
  • (1) Markson , (4) Markson
  • (1) 1892-07-29, (4) 1892
  • (4) Warszawa
    • (1, 2, 4) Tak
  • (1, 2) Spoza Warszawy, (3) Brak informacji, (4) Z Warszawy
    • (4) Ochota
  • (1) Łódź ul. Przejazd, (2) Łódź, (4) Orzechowska 1
  • (1) Warszawa ul. Mokotowska 2; Ceglana (getto); Gęsia 7 (getto); Mokotów; Brwinów, (4) Łódź
    • (1, 4) Żyd
    • (2) Żyd
    • (2) zły
    • (4) dobry
    • (2) wyższe
    • (4) wyższe
    • (1) w mieszkaniu
    • (2) w mieszkaniu
    • (4) na powierzchni
    • (4) inne zagrożenie
  • (1)

    Córka Rebeki (Ryfki) i Haskiela (Karola) Marksonów. Ojciec był handlowcem, prowadził interesy z Rosją. Miała trzy siostry (Marię, Eugenię i Helenę) i brata Aleksandra. Była piękną kobietą. Na rok przed maturą, ojciec wysłał ją do Petersburga i tam zrobiła maturę. Studia medyczne ukończyła w Bonn. Była pediatrą, a później ftyzjatrą, pracowała w szpitalu im. Anny Marii w Łodzi. Miała gabinet Rtg w domu. Wyszła za mąż za Aleksandra Margolisa, internistę. Mąż był dyrektorem szpitala na Radogoszczu, członkiem komitetu centralnego Bundu i ławnikiem do spraw zdrowia w magistracie. Mieli ślub cywilny, który wzięli w Katowicach, bo było to jedyne miasto, w którym można było wziąć ślub bez wcześniejszego ślubu religijnego. Miała dwoje dzieci, Alinę i Janka. Byli zamożni, mieli samochód, wyjeżdżali, z mężem, na wakacje za granicę, dzieci wysyłali na wieś z nianią. W 1939 r. został aresztowany jej mąż, osadzony w obozie w Radogoszczy. Pomimo strań, nie udało jej się go stamtąd wydostać. Został rozstrzelany. Dzieci wysłała do siostry Heleny, do Warszawy. Sama czekała na powrót męża do 1940 r. Potem dołączyła do dzieci. Pracowała w szpitalu na Śliskiej. Razem z dziećmi poszła do getta warszawskiego. Zamieszkali w przechodnim pokoju na Ceglanej. Wysłała Alinę do szkoły pielęgniarskiej, która przeniosła się ze szpitala na Czystem do getta. Dyrektorką szkoły była Luba Blum. Sama nadal pracowała w szpitalach w getcie, na Śliskiej, Lesznie, Gęsiej i Stawki. Wysłała na stronę aryjską syna, a później córkę. Sama pracowała do końca, wyszła tydzień przed powstaniem w getcie. Zamieszkała na Mokotowie, u Stefanii Sępołowskiej, jako osobista pielęgniarka. Ubrana w mundurek niemieckiej pielęgniarki i czepek zakrywający włosy, chodziła swobodnie po Warszawie. Pewnego razu, do Stefanii Sępołowskiej, Adina Blady-Szajger przywiozła Renię Frydman po próbie samobójczej. Do Anny przychodziły duże ilości pieniędzy londyńskich. Anna miała listę ludzi, którym przekazywała te pieniądze. Była zaprzyjaźniona ze Stasią (Helena Werenholc), robiły to razem. Kiedy po powstaniu warszawskim trafiła do obozu w Pruszkowie, w swoim mundurku, i zaczęła pracę jako pielęgniarka. Wiele osób, które wyprowadziła z obozu zawdzięcza jej ratunek. Później mieszkała w Brwinowie. Po wyzwoleniu wróciła do Łodzi i spotkała się z córką, przywiozła syna z Zakopanego.

    (2)

    Lekarka. Po powstaniu warszawskim mieszkała w pokoju wynajętym w Brwinowie razem z Anielą Steinsbergową. Przyjęła dwoje lokatorów, Bronisławę i Zygmunta Warmanów. Razem doczekali wyzwolenia.

    (3)

    lekarz; zna Michalinę Porczyńską z czasów okupacji; została przyjęta przez nią po wyjściu z getta; mieszkała u niej na ul. Muranowskiej 8 m 1 przez kilka tygodni między 1942 rokiem a 1943, podczas których opiekowała się dwojgiem dzieci.

    (4)

    Lekarka, żona lekarza i działacza społecznego Aleksandra Margolisa. Ma dwoje dzieci: córkę Alinę i syna Jana. Wychodzi z getta przed powstaniem w getcie, ukrywa się po aryjskiej stronie, m.in. mieszka u Zofii Dębickiej.

    • (2) powstanie warszawskie, wysiedlenie
    • (4) Hotel Polski, powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie, wysiedlenie
    • (1) mieszkaniowe, praca, życie prywatne/życie codzienne
    • (2) mieszkaniowe
    • (4) działania Niemców, działania Polaków, konspiracja, mieszkaniowe, pomoc, praca, życie prywatne/życie codzienne
    • (1) dzieci
    • (2) kontakty z innymi Żydami, pomoc lokalowa, znajomi
    • (3) inteligencja, wokół autora, lekarze, kryjówka
    • (4) atmosfera, gestapo/żandarmeria, gospodarze, inna pomoc, kontakty z innymi Żydami, pomoc długotrwała, pomoc lokalowa, pomoc od Żydów, pomoc rzeczowa, praca, znajomi
  • (4)

    Córka kupca, Karola Marksona i Rebeki z domu Cukierzys. Lekarka, ftyzjopediatra; maturę zdaje w Petersburgu; studiuje medycynę w Bonn. Pracuje w Szpitalu Anny Marii w Łodzi (dziś im. Korczaka). W 1920 wychodzi za mąż za lekarza Aleksandra Margolisa (1887–1939), mają córkę Alinę (1922–2008) i syna Jana (1928–1998). Aleksander Margolis, działacz społeczny, zostaje aresztowany przez Niemców i zabity na początku okupacji. Anna pracuje w getcie, jest ordynatorem na oddziale gruźliczym w Szpitalu Dziecięcym im. Bersonów i Baumanów. Po wojnie, w 1946 Łódzki Urząd Miejski zleca jej organizację i kierownictwo Sanatorium Przeciwgruźliczego dla Dzieci w Łagiewnikach. Ma tytuł profesora. Umiera 10 czerwca 1987 w Łodzi.

  • (1)

    Relacja Basi Temkin-Bermanowej

    (3)

    Wspomnienia ze szkoły żydowskiej w Warszawie. Pomoc Żydom podczas okupacji niemieckiej – ukrywanie 6 osób pochodzenia żydowskiego z Białobrzegów oraz dziecka żydowskiego. Prośba Michaliny Porczyńskiej o zapomogę. Oświadczenia – Anieli Jacyny, Anny Margolis o pomocy Michaliny Porczyńskiej okazanej Żydom podczas okupacji niemieckiej i prośba o pomoc materialną dla niej.
    Strony 1-2 skan koperty. Strony 15-16 kopia zaświadczenia ze strony 11 w języku polskim i francuskim.
    Spisano 6 grudnia 1964 roku (Michalina Porczyńska), 10 września 1964 roku (państwo Hajder), 24 listopada 1954 roku (Anna Margolis),
    Oryginał, rkp., mnp. 16 s., format różny, jęz. polski, brak odpisu.
    b>Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
    ul. Tłomackie 3/5
    00-090 Warszawa
    tel. (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72
    secretary@jewishinstitute.org.pl
    www.jewishinstitute.org.pl

  • (1) 377-379, (3) 8;11;13