Wywiad USHMM RG- 50.225.0011 - Anna Załuska

Urodzona w zamożnej rodzinie w Częstochowie. Miała o 4 lata starszego brata Michała Andrzeja. We wrześniu 1939 r. wyjechała z rodziną do Śródborowa, do wynajętej willi. Stamtąd mężczyźni z rodziny wyszli na wschód, w tym ojciec i brat. Kiedy wróciły do Częstochowy, ich mieszkanie już było zajęte przez Niemców. W styczniu 1940 r. została ochrzczona. Kiedy powstało getto, wrócił do Częstochowy ojciec i brat. Jesienią 1942 r. wyszła z getta i na jakiś czas trafiła na wieś, pod Częstochową, do domu swojej byłej niani, Wolwisiowej. Załatwiono jej autentyczną metrykę zmarłej dziewczynki, na nazwisko Anna Górska. Pojechała do Warszawy, do siostry niani, pani Szlams. Od Szlamsów trafiła do Karczewa, do Sióstr Skrytek. Później znalazła się na plebanii na Bródnie. Jeździła do pracy na Mokotów, do fabryki cukierków. W niedzielę chodziła na obiady do stryja Adolfa Helmana, brata ojca. Na dwa tygodnie przed powstaniem, proboszcz stwierdził, że na plebani nie mogą mieszkać cywile. Na chwilę zamieszkała u wuja Adolfa. W dniu wybuchu powstania znalazła się w Śródmieściu. Powstanie spędziła na Noakowskiego, spała w schronie. Z powstania wyszła do Pruszkowa. Trafiła do obozu pod Wrocławiem, później do pracy w Berlinie. Wyzwolona, wróciła do Częstochowy.

The Jeff and Toby Herr Oral History Archive
United States Holocaust Memorial Museum
100 Raoul Wallenberg Place, SW
Washington, DC 20024-2126