Wywiad USC 8428 – Maia Hrabowska

Maja Hrabowska, ur. jako Maja Bardach, 14.02.1929 w Warszawie. Córka Artura Bardacha i Tauby (Tosi) z d. Berglau. Ojciec był doktorem socjologii, pracował na Uniwersytecie Warszawskim. Matka przed samą wojną skończyła studium asystentów społecznych. Mieszkali na Woli, ul. Ludwiki 1/60. Rodzina była bundowska, ateistyczna. Na początku wojny ojciec wyszedł na wschód, znalazł się we Lwowie. Maja z matką próbowały bezskutecznie przedostać się do niego. Po powstaniu getta zamieszkały na ul. Zamenhofa 26, razem z rodziną matki, która przyjechała z Włocławka - babcią Surą Jabłonką, jej drugim mężem Józefem, ciotką Anią Szlajfsztejn, jej córką Lenką i jeszcze jedną ciotką. Maja początkowo uczyła się w domu, w lecie brała również udział w zajęciach grupy rolniczej. Sytuacja jednak pogarszała się. Po wybuchu wojny rosyjsko-niemieckiej Artur Bardach przyjechał ze Lwowa, i jego przedwojenni koledzy z PPS pomogli mu ukryć się po aryjskiej stronie. Artur naciskał, aby Maja z matką wyszły z getta. Tosia Bardach obawiała się jednak życia po stronie aryjskiej. W czasie wielkiej akcji cała rodzina została złapana na Umschlagplatz, spędzili noc w budynku szpitala. Spotkali tam byłego męża Ani Szlajfsztejn, który był policjantem. Pomógł im się wydostać z Umschlagplatzu i wrócić do getta. Rodzina zaczęła pracę w szopie Szulca. Postanowili po kolei wychodzić na stronę aryjską. Maja z matką próbowały trzykrotnie przejść przez bramę; za trzecim razem matka została zastrzelona. Babcia, Sura Jabłonka, znalazła dla Mai drogę wyjścia - w ciężarówce, pod szmatami wywożonymi z getta, przekupując kierowcę. Maja znalazła się po stronie aryjskiej. Ojciec umieścił ją na Żoliborzu, gdzie mieszkała kolejno u kilku rodzin. Maja miała zły wygląd, nie wychodziła z domu. Artur Bardach został zadenuncjowany i zginął. Maja przed powstaniem warszawskim mieszkała na Powiślu u rodziny Taflińskich, i z nimi spędziła w piwnicy powstanie. Zgubiła ich, gdy zostali wypędzeni do Pruszkowa. Do wyzwolenia była na wsi pod Krakowem. Po wojnie skończyła szkołę, studiowała na Politechnice. Wyszła za mąż za Polaka, urodziła troje dzieci. Rozwiodła się po 1968 roku, w 1973 r. wyjechała do USA. Pracowała i mieszkała w USA, gdzie przeżyła atak na World Trade Center.

USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education Leavey Library 650 West 35th Street, Suite 114 Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu

Zob. także
https://zapispamieci.pl/maja-hrabowska/
https://www.pbs.org/wgbh/frontline/article/maja-hrabowska-my-life-in-hiding/