Wywiad USC 30571 - Maria Censor

Maria Censor, ur. 2.maja 1925 roku w Warszawie jako Maria Szyszko. Ojciec, Jakub Szyszko przed wojną prowadził salon mody na ul. Marszałkowskiej. Gdy wybucha wojna ma 14 lat. Przenosi się wraz z rodzicami z mieszkania na ul. Gabriela Boduena do mieszkania siostry na ul. Hożą. Odmawiają noszenia opasek z gwiazdą Dawida. Nie idzie do getta. Ukrywa się na aryjskich papierach, pod nazwiskiem Urszula Rytlewska w mieszkaniu przyjaciółki matki, Wandy Rytlewskiej, jako jej córka. Chodzi do szkoły i tam zaprzyjaźnia się z Tatianą Żukowską, z którą będzie później działać w AK. Następnie wyprowadza się z matką do Milanówka. Później znów wracają do Warszawy i ukrywają się w różnych mieszkaniach w śródmieściu. Nieustannie pomaga im ich gosposia, Józefa Bednarek, przynosząc co dzień jedzenie. W Radości pracuje jako opiekunka w domu dziecka. Jest tam szantażowana. Wykupuje się dzięki pomocy siostry. Zamieszkuje na Krochmalnej razem z Tatianą Żukowską i rozpoczyna współpracę z AK. Z Krochmalnej przeprowadzają się do Konstancina. Bierze udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie dowiaduje się o śmierci matki, wyjeżdża do Gdańska, później Szwecji i Australii.

USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education Leavey Library 650 West 35th Street, Suite 114 Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu