Relacja 301-6410 w Archiwum ŻIH

1) Oświadczenie Jerzego Januszewskiego (Nachman Gilgold) o tym, że jego brat, Władysław Zarembski (Jakub Gingold), członek ŻOB, współpracował z Henrykiem Kańskim. 2) Oświadczenie Stefana Mikołajewskiego, o tym że z Henrykiem Kańskim, członkiem ruchu oporu, kontaktowali się: Nachman Gold, Jakub Gold, Stanisław Chajkinem i inni. 3) Oświadczenie Ignacego Piorun-Gotliba, o tym że Henryk Kański dostarczał sporą ilość aryjskich dowodów do getta. 4) Oświadczenie Władysława Zajdlera o pomocy Żydom jakiej udzielał Henryk Kański w ramach pracy konspiracyjnej. 5) Kopia pisma do Zakładu Historii Partii KC PZPR, z 18.04.1967 r., podpisanego przez Henryka Kańskiego i Mariana Mirowskiego. Pismo informuje o przesłaniu wspomnień o działalności ruchu oporu i wojskowej organizacji tramwajarzy warszawskich i o strajku pracowników tramwajów 13.12.1940 r. 6) Kopia "Wspomnień o manifestacji robotniczej (strajku) w tramwajach warszawskich w dniu 13.12.1940 r. w czasie okupacji hitlerowskiej". Wspomnienia napisali: Stefan Mikołajewski, Henryk Kański i Marian Mirowski. Przedsiębiorstwo tramwajów było jednym z poważniejszych ośrodków oporu w Warszawie od pierwszych dni okupacji. Niemcy nie mieli przesadnych wymagań. Żądali jak najszybszej naprawy uszkodzeń wojennych, zwiększenia szybkości jazdy i specjalnych względów dla pasażerów niemieckich. 13.12.1940 r. ukazało się ogłoszenie komisarycznego prezydenta Warszawy (Leista) o obniżce pensji pracowników miejskich do 50%. Około godz. 10-tej, pracownicy warsztatów głównych i warsztatów zajezdni na Młynarskiej 2 opuścili swoje stanowiska. O godz. 11.30 do zajezdni przyjechało około 100 gestapowców. Jeden z nich zapowiedział robotnikom, że jeśli nie wrócą do pracy, co dziesiąty z nich zostanie rozstrzelany. Niemcy zabrali czterech zakładników: Karola Bema, Bronisława Jarotę, Eugeniusa Niewiadomskiego, Romana Supolewskiego oraz Juliusza Niepokojczyckiego (pełniący obowiązki dyrektora) i Edwarda Synka (dyrektor techniczny). W wyniku donosów konfidentów pracujących w zajezdniach, w następnych dniach nastąpiły dalsze aresztowania. Autorzy wymieniają 23 nazwiska osób aresztowanych. 7) Oświadczenie Kazimierza Madanowskiego zaświadczające o pracy Henryka Kańskiego, w czasie okupacji, na stanowisku naczelnika wydziału w Dyrekcji Tramwajów, który w latach 1940-43 brał czynny udział w ratowaniu Żydów m.in. przyjmując ich do pracy. 8) Oświadczenie Bronisława Majewskiego o tym, do Henryka Kańskiego, pracującego na stanowisku naczelnika wydziału w Dyrekcji Tramwajów, skierował 12-15 osób pochodzenia żydowskiego po fałszywe dokumenty. 9) Pismo Henryka Kańskiego do ŻIH z prośbą o wydanie zaświadczenia o jego współpracy z Gminą Żydowską w czasie okupacji, na terenie Warszawy i pomoc bojowcom żydowskim. Na potwierdzenie swojej działalności załącza oświadczenia j. w.

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
ul. Tłomackie 3/5
00-090 Warszawa
secretary@jhi.pl
www.jhi.pl