Kolejna obława. Kryjówka zostaje zdradzona prz...

Kolejna obława. Kryjówka zostaje zdradzona przez kaszel Lilki.: „O godzinie dziesiątej dziewięć bestii ludzkich wpada z hałasem w podwórze, oznajmiając krzykami i strzałami swoje przybycie. Rozbiegają się po trzech sieniach naszego domu i przez pół godziny słychać wrzaski, krzyki, śmiech i przekleństwa. A u nas cisza - omal, że nie oddychamy. Nad biedną, małą. Lilką stoi wysoki elektrotechnik z kołdra w ręku. Potem horda wypada z powrotem w podwórze i wśród pijackich krzyków opuszczaj dom. Zdążyłem zauważyć, że jest ich tylko ośmiu - co stało się z dziewiątym? U nas cisza, tylko oddech stał się nieco swobodniejszy. Lilka nie kaszlała, ale czy wytrzyma następnym razem. Mija dwadzieścia minuty i - oto nagle Lilka zaczyna kaszleć— ale już spada na nią kołdra, próbując stłumić głos, a z sieni domu radosny głos niemca:
- Hans komm! Hier sind Juden!
To właśnie ten dziewiąty przyczaił się w bramie i czekał.”

Archiwum ŻIH; 302/139

Natan Żelechower (Jan Kurczab)

bez tytułu

Warunki życia w getcie warszawskim. Pobyt w schronach po wielkiej akcji 1942 r., wywózka do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Cierpienia więźniów Majdanka. Transport do Auschwitz, pobyt w obozie w Jawiszowicach, praca w kopalni. „Marsz śmierci” do Wodzisławia Śląskiego i ewakuacja do Buchenwaldu. Praca w obozach Ohrdruf i Crawinkel (w kamieniołomach). Piesza ewakuacja do Buchenwaldu. Wyzwolenie, sytuacja byłych więźniów po wyzwoleniu.
Autor był z zawodu technikiem dentystycznym. Pamiętnik, spisany po wojnie, przekazał Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Zbieżność jego przybranego nazwiska z nazwiskiem publicysty prasy krakowskiej i działacza społecznego jest przypadkowa.

Publikacja: Natan Żelechower, Siedem obozów, „Biuletyn ŻIH”, nr 4 (68),
1968, s. 7-51 (skrót); Pamiętniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993,
s. 46-47, 86-89, 129-135 (fragmenty)