Dylemat, czy zająć się opuszczonym dzieckiem....

Dylemat, czy zająć się opuszczonym dzieckiem. W końcu pozostawienie go samego w obawie, że jego płacz wyda Niemcom kryjówkę: „Nagle dreszcz przerażenia i wsłuchanie się w głos z korytarza, ale inny niż dotychczas — niemowlę na parapecie okna zaczyna płakać. Słuchamy w bezradnej bezsile, odpychając od siebie wzbierające w nas współczucie. Mamy żal do Boga, że porzucił to maleńkie życie na drodze naszej męki. Płacz trwa długo— omal kilka godzin bez przerwy, wwierca się nam w uszy niemiłosiernie, wywołując bunt organizmu przeciwko nowemu uczuciu, które w nas się rodzi i staje się coraz silniejsze, aż przeradza się w jedno wspólne pragnienie : -pójść, utulić dziecko, nakarmić. Kiedy już wewnętrznie jesteśmy gotowi do tego czynu, musimy przejść przez długą mękę wyczekiwania nocy i słuchania płaczu dziecka. Późnym wieczorem przewinęliśmy je, nakarmiliśmy i po długich wahaniach pozostawiliśmy na oknie. Obawa przed płaczem dziecka w chwili najścia niemców była zbyt silna. Zwyciężyło zdanie, że doraźny ratunek niemowlęcia może zgubić resztę osób. Zostało dzieciątko na oknie ofiara na ołtarzu bestii apokaliptycznej.”

Archiwum ŻIH; 302/139

Natan Żelechower (Jan Kurczab)

bez tytułu

Warunki życia w getcie warszawskim. Pobyt w schronach po wielkiej akcji 1942 r., wywózka do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Cierpienia więźniów Majdanka. Transport do Auschwitz, pobyt w obozie w Jawiszowicach, praca w kopalni. „Marsz śmierci” do Wodzisławia Śląskiego i ewakuacja do Buchenwaldu. Praca w obozach Ohrdruf i Crawinkel (w kamieniołomach). Piesza ewakuacja do Buchenwaldu. Wyzwolenie, sytuacja byłych więźniów po wyzwoleniu.
Autor był z zawodu technikiem dentystycznym. Pamiętnik, spisany po wojnie, przekazał Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Zbieżność jego przybranego nazwiska z nazwiskiem publicysty prasy krakowskiej i działacza społecznego jest przypadkowa.

Publikacja: Natan Żelechower, Siedem obozów, „Biuletyn ŻIH”, nr 4 (68),
1968, s. 7-51 (skrót); Pamiętniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993,
s. 46-47, 86-89, 129-135 (fragmenty)