Imię: Hanna Nazwisko: Gdalewicz
- NIE
- Kobieta
- Hanna
- Gdalewicz
- Fiszgrund
- Helenka Falkowska
- 1929-11-05
- Kraków
- Tak
- Spoza Warszawy
- Tarnów
- Piotrków Trybunalski; Kraków; Warszawa ul. Senatorska; dom dziecka "Nasz Dom" na Bielanach;
- Żyd
- zły
- inne
- piwnica, w mieszkaniu
- brak
- rozpoznanie
-
Urodziła się w niezamożnej rodzinie urzędniczej. Ojciec Salo był działaczem Bundu, matka Majka z domu Waksberg nie pracowała. Miała starszego o 6 lat brata Julka. Przed wojną zdążyła skończyć 3 klasy. Po wybuchu wojny ojciec, poszukiwany przez gestapo, ucieka do Rosji. Po pewnym czasie wraca do Polski do Warszawy. Dzieci z matką ukrywają się u znajomych rodziców. Towarzysze z Bundu zabierają ich do Piotrkowa Trybunalskiego do getta. Tam czeka ich bieda i głód, 16-letni Julek, który pracuje nie jest w stanie utrzymać rodziny. Dzięki poznanemu synowi dozorcy po aryjskiej stronie, Bolkowi Smykowi, załatwia papiery aryjskie. Hania jest odtąd Helenką Falkowską. Ucieka z getta przez szczelinę w murze, Bolek odwozi ją do Krakowa. W Krakowie pracuje dawna pomoc domowa rodziny, Aniela Krzysztonek, która ukrywa Hanię w piwnicy. Po zdekonspirowaniu, obie wyruszają w kilkumiesięczną podróż pociągami, bezradne, bez pomocy. Przyjeżdżają w końcu do Warszawy, Hania ma adres łączniczki ojca w Warszawie, Krystyny Mucznik. Odnajduje ojca, mieszka zamknięta w jego pokoju na Senatorskiej przez pewien czas. Miejsce jest niebezpieczne, ojciec w konspiracji, w ŻOBie. Dzięki Stefanii Sępołowskiej udaje się umieścić Hanię (Helenkę Falkowską) w domu dziecka *Nasz Dom*, prowadzonym przez Marynę Falską na Bielanach. Hania zostaje tam przez 2,5 roku. Ze względu na wyraźny semicki wygląd nie chodzi do szkoły, co wzbudza podejrzenia. Ale personel zna jej pochodzenie i ukrywa ją przy częstych kontrolach niemieckich. Hanię próbuje uczyć Irena Dębska, intendentka, ale dziewczynce w stresie i depresji, niewiele wchodzi do głowy. Nie ma wiadomości o matce, Anieli i bracie, martwi się o ojca, który czasami ją odwiedza. Przez cały okres pobytu w sierocińcu nie wychodzi na zewnątrz. W czasie powstania warszawskiego w budynku mieścił się szpital powstańczy. Hania zgłosiła się do pomocy i prała bandaże rannych powstańców. A ponieważ kręciło się wtedy po domu wiele osób, była zamykana w osobnym pokoju z napisem na drzwiach *tyfus*. Po kapitulacji przyszedł rozkaz ewakuacji, Maryna Falska zmarła na zawał. Dzieci pojechały do Pruszkowa, później do Sokolnik w woj łódzkim. Mieszkali w szkole, cierpieli głód. Dzieci chodziły żebrać na wieś, ale Hani nie puszczano. W Sokolnikach była do końca wojny. Przyjechała po nią łączniczka Bundu, Krystyna Mucznik i zabiera ja do Warszawy do swojego domu.
- powstanie w getcie, powstanie warszawskie
- działania Polaków, mieszkaniowe, pomoc
- dzieci, inna pomoc, obcy człowiek, pomoc długotrwała, pomoc jednorazowa, pomoc lokalowa, pomoc od Żydów, z papierami aryjskimi, znajomi
-
Powiązane źródła:
-
Powiązani ludzie:
-
Fiszgrund
Salo
(ojciec)
Urzędnik w Tarnowie. Pochodził z biednej rodziny z Sułkowic pod Krakowem. Żonaty z Majką z domu Waksberg, która zgin...
-
Dębska
Irena
(Obcy / Pomagający)
W domu dziecka *Nasz Dom*, gdzie pracowała, uczyła małą Helenkę Falkowską (Fiszgrung, Hannę Gdalewicz), ponieważ dzi...
-
Falska
Maria, Maryna
(Obcy / Pomagający)
Pochodziła z rodziny inteligenckiej (Rogowskich) z Białostocczyzny.. Z wykształcenia była pedagogiem. Pracowała w pl...
Powiązane miejsca:
-
Miodowa
Pokój w mieszkaniu na Miodowej wynajmowany przez Salo Fiszgrunda, gdzie przez krótki okres ukrywała się jego 12-letn...
-
Aleja Zjednoczenia 34
Domu dziecka *Nasz Dom* na Bielanach, kierownik Maryna Falska.
-
Aleja Zjednoczenia 34
Zakład Wychowawczy "Nasz Dom" na Bielanach.
Powiązane wydarzenia:
- Kiedy Hanna Fiszgrund (obecnie Hanna Gdalewicz) dotarła razem z An... (POMOC / jednorazowa/krótkotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
- W domu dziecka *Nasz Dom* na Bielanach przez prawie 3 lata mieszka... 1943 (POMOC / nieodpłatna / długotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
- Kiedy Hanna Gdalewicz (Helenka Falkowska) przebywała w domu dzieck... (POMOC / nieodpłatna / inna pomoc) ,
- W Zakładzie Wychowawczym "Nasz Dom" na Bielanach, jego k... 1941 (POMOC / mieszkanie/kryjówka) ,
-
Fiszgrund
Salo
(ojciec)