Imię: Juliusz Nazwisko: Fischgrund
- NIE
- Mężczyzna
- Juliusz
- Fischgrund
- Jerzy Rutkowski
- 1923-07-03
- Kraków
- Tak
- Spoza Warszawy
- Kraków ul.Łokietka
- Piotrków Tryb. Pl. Żydowski 8; Krochmalna; Saska Kępa; Chłodna 17; Promyka 43; Pruszków
- Żyd
- średnie
- w mieszkaniu
-
Syn działacza Bundu z Krakowa, Saloma Fischgrunda i Małki z domu Gronner. Miał młodszą o 5 lat siostrę Hanię. Dziadek, Szymon Fischgrund był bardzo religijny, w swoim domu w Sułokowicach miał ogromny zbiór książek religijnych, był mędrcem żydowskim, nosił chałat, miał długą brodę. Dom Saloma i Małki Fischgrundów nie był religijny, ale matka starała się obchodzić najważniejsze święta. Ojciec pracował jako urzędnik, dom nie był zamożny, za to pełen towarzyszy ojca. Mieszkała z nimi Polka Aniela Krzystonek, służąca i niania, traktowana jako członek rodziny.Julek przed wojną ukończył gimnazjum. Na początku września 1939 r. ojciec wyjechał z Krakowa, musiał się ukrywać. Juliuszowi też kazano uciekać, ale on, po krótkim wyprawie, wrócił do matki i siostry. Koledzy ojca, działacze Bundu, namówili matkę aby wyjechała z dziećmi do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie warunki w getcie były łagodniejsze. Wyjechali do Piotrkowa w 1940 r. razem z Anielą. Juliusz zaczął pracować w Judenracie jako kancelarzysta. W 1941 r. getto zostało zamknięte, Aniela musiała je opuścić. Kiedy aresztowano kierownictwo Judenratu wiosną 1942 r., Juliusz zaczął pracować w fabryce drewna, gdzie robiono namioty z dykty dla wojska niemieckiego. W tym czasie ojciec, który już był w Warszawie po stronie aryjskiej, nawiązał kontakt z rodziną. Jesienią 1942 r. Juliusz kupił dokumenty dla matki i siostry i chciał je wydostać z getta. Matka podarła swoją kenkartę, miała semicki wygląd i bała się świata po stronie aryjskiej. Siostrę Hanię odebrał po stronie aryjskiej Bolesław Smyk, syn dozorcy domu na Pl. Żydowskim, i zawiózł ją do Krakowa do Anieli Krzystonek. Dwa dni później zaczęła się likwidacja getta. Juliusz został rozdzielony z matką i trafił do obozu pracy w getcie. Spotkał tam kolegę ojca dr. Bramsa z żoną i córką. Codziennie po pracy przychodził do nich na rozmowę i miał poczucie namiastki domu. Pewnego dnia, w kwietniu 1943 r., kiedy wrócił z pracy, dowiedział się, że zostali oni rozstrzelani. Wtedy postanowił wydostać się z getta. Wcześniej napisał do ojca z prośbą o przysłanie trucizny, pistoletu i dokumentów. Ojciec przysłał truciznę, dokumenty i pieniądze. Za pieniądze od ojca, Bolek Smyk kupił mu buty, płaszcz i kapelusz i zobowiązał się odwieść Julka do Warszawy. 10.05.1943 r. Juliusz uciekł z getta, dojechał do Warszawy i poszedł do ojca na Senatorską. Nie mógł tam zamieszkać, bo mieszkanie było niebezpieczne ze względu na konspiracyjną działalność ojca. Trafił na Krochmalną do p. Ściborowskiej, do dwupokojowego mieszkania, w którym mieszkała także Żydówka Mala z ok.dziesięcioletnią córka. Mieszkał tam ok. 1,5 miesiąca i pisał sprawozdanie z getta piotrkowskiego, zamówione przez ŻOB. Potem kilka razy zmieniał mieszkania, aż zamieszkał na Chłodnej 17 w mieszkaniu konspiracyjnym. Mieszkały tam 4 osoby pracujące dla ŻOBu i Żegoty.. Mieli duże radio, robili nasłuchy dla *Robotnika*. Każdy miał pistolet w kieszeni, a oprócz tego inną broń i granaty. Wtajemniczony dozorca domu miał dzwonić do nich w razie niebezpieczeństwa. Mieszkali tam do powstania warszawskiego. Poszedł do powstania na Freta do AL, po drodze został zatrzymany przez żołnierzy AK i zwolniony wieczorem. Walczył na Starym Mieście, na barykadzie na Mostowej, ŻOBowcy razem z AK. Po powstaniu przedostał się z grupą znajomych Żydów na Żoliborz. Ukryli się w piwnicy domu na Promyka. Było ich tam 16 osób. Zostali uratowani po jakimś czasie przez grupę czerwonego krzyża. Spędził jakiś czas w szpitalu, pod opieką dr Stanisława Świtala. Potem mieszkał w Pruszkowie u znajomych Polaków razem z Zosią Skrzeszewską. Spotkał ojca i siostrę, którzy też przeżyli wojnę. Po wojnie pojechał do Lublina.
- powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie, wysiedlenie
- działania Polaków, pomoc
- inna pomoc, konspiracja żydowska, kontakty z innymi Żydami, pomoc lokalowa, pomoc od Żegoty, z papierami aryjskimi
-
Powiązani ludzie:
-
Fischgrund
Salom
(ojciec)
Ojciec, Szymon Fischgrund był bardzo religijny, w swoim domu w Sułokowicach koło Kalwarii Zebrzydowskiej miał ogromn...
-
Ściborowska
nieznane
(Obcy / Pomagający)
Wynajmowała pokoje Żydom. Mieszkała u niej Mala z córką dziesięcioletnią i Juliusz Fisgrund.
-
nieznane
Mala
(Obcy)
Wynajmowała pokój na Krochmalnej u pani Ściborowskiej. Mieszkała tam z dziesięcioletnią córką.
-
hrabina
nieznane
(Obcy / Pomagający)
Juliusz Fischgrund został skierowany na Saską Kępę do hrabiny mieszkającej w okolicach placu Waszyngtona. Kiedy do n...
-
Klin
Bronisław
(Obcy)
Mieszkał w konspiracyjnym mieszkaniu bundowskim na Chłodnej 17. Razem z nim mieszkała jego partnerka, Juliusz Fischg...
-
Choromański
nieznane
(Obcy / Pomagający)
Pracownik gazowni, urzędnik. Dostał trzypokojowe mieszkanie w budynku na terenie zlikwidowanego małego getta, przeję...
-
Edelman
Marek
(Znajomy)
Pracownik szpitala w getcie. Powstaniec w getcie. Pracował w konspiracji po wydostaniu się z getta. Brał udział w po...
-
Zuckerman
Antek
(Znajomy)
Pracował w konspiracji po stronie aryjskiej, po wydostaniu się z getta. Brał udział w powstaniu warszawskim na Stary...
-
Lubetkin
Cywia
(Znajomy)
Pracowała w konspiracji po wydostaniu się z getta. Brała udział w powstaniu warszawskim na Starym Mieście, w oddzial...
-
Warman
Marysia
(Znajomy)
Pracowała w konspiracji po wydostaniu się z getta. Brała udział w powstaniu warszawskim na Starym Mieście, w oddzial...
-
Skrzeszewka
Zofia
(Partner/Partnerka)
Pracowała w konspiracji po wydostaniu się z getta. Brała udział w powstaniu warszawskim na Starym Mieście, w oddzial...
-
Warman
Zygmunt
(Znajomy)
Pracował w konspiracji żydowskiej. Brał udział w powstaniu warszawskim na Starym Mieście, w oddziale Armii Ludowej,...
-
Borzykowski
Tuwie (Tadek)
(Znajomy)
Pracował w konspiracji żydowskiej. Brał udział w powstaniu warszawskim na Starym Mieście, w oddziale Armii Ludowej,...
-
Zysman
Józef (Jurek)
(Znajomy)
Pracował w konspiracji żydowskiej. Brał udział w powstaniu warszawskim na Starym Mieście, w oddziale Armii Ludowej,...
-
Goliborska
Teodozja
(Znajomy)
Pracownica laboratorium w szpitalu dziecięcym na Siennej. Wyszła z getta przed powstaniem w getcie i ukrywała się w...
Powiązane miejsca:
-
Senatorska
Mieszkanie wynajmowane przez Saloma Fischgrunda, ojca Juliana i Hani.
-
Krochmalna 36
Mieszkanie pani Ściborowskiej. Dwa pokoje z kuchnią.
-
okolice Ronda Waszyngtona
Mieszkanie hrabiny, do którego został skierowany Juliusz Fischgrund jako lokator.
-
Chłodna 17
Trzypokojowe mieszkanie Stanisława Choromańskiego wynajęte na potrzeby Bundu. Mieściło się na II piętrze w podwórku....
-
Promyka 43
Piwnica w willi na Promyka 43, gdzie przez 6 tygodni ukrywało się, po powstaniu warszawskim, kilkunastu Żydów.
Powiązane wydarzenia:
- Kiedy Julian Fischgrund przyjechał do Warszawy z piotrkowskiego ge... 1943-05 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
- Po przyjeździe do Warszawy, Julian Fischgrund zamieszkał na Krochm... 1943-05 (POMOC / mieszkanie/kryjówka) ,
- Juliusz Fischgrund został skierowany na Saską Kępę do hrabiny mies... 1943 (POMOC / mieszkanie/kryjówka) ,
- Na Chłodnej 17, w trzypokojowym mieszkaniu na II piętrze, które by... 1943 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka / pomoc innym Żydom) ,
- Po upadku powstania warszawskiego na Starym Mieście, Juliusz Fisch... 1944-10-01 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
-
Fischgrund
Salom
(ojciec)
-
Geolokalizacja przypisana automatycznie, trwa proces weryfikacji i właściwego przypisania lokalizacji na mapie.