Imię: Elżbieta Nazwisko: Chruściak
- NIE
- Kobieta
- Elżbieta
- Chruściak
- Szpilfogel
- Kruszewska
- 1938-11-05
- Warszawa
- Tak
- Spoza Warszawy
- Wola Krzysztoporska
- Al. Jerozolimskie 65/6; Wrzosów pod Warszawą; Emilii Plater; Mialnówek
- Żyd
- dobry
- w mieszkaniu
-
Urodziła się w Warszawie w 1938 r. Ojciec, Henryk Szpilfogel skończył chemię w Tuluzie, matka, Maria z domu Rozenowicz, skończyła 2 lata polonistyki na UW. Mieszkała z rodzicami na wsi Wola Krzysztoporska pod Piotrkowem Trybunalskim. Ojciec był dyrektorem jednej z rodzinnych fabryk, drożdżowni. W początku 1940 r. trafia z rodziną do getta w Pruszkowie. Po kilku miesiącach rodzina zostaje przeniesiona do getta warszawskiego. Ojciec w getcie zajmował się produkcją mydła i sztucznego miodu. W sierpniu lub wrześniu 1942 r. wyszła z getta kanałami z matką i kuzynem Piotrem Zysmanem. Trafili do rodziny szkolnej koleżanki matki, Julii Haliny Dąbrowskiej, i jej matki Gabrieli Elżanowskiej, w Aleje Jerozolimskie. Ojciec wyszedł z getta później, miał wygląd semicki i ukrywał się osobno. Poszedł do Hotelu Polskiego i zaginął. Elżbieta z matką często zmieniały mieszkania, pomagała im w tym Julia Dąbrowska. W styczniu 1944 r. Elżbieta została oddana na kilka miesięcy do Sióstr Niepokalanek we Wrzosowie, dzielnicy Burakowa pod Warszawą. W lipcu 44 r. siostry oddały wszystkie dzieci rodzinom. Elżbieta zamieszkała za matka na Emilii Plater. Tam zastało je powstanie warszawskie. Ukrywały się, razem z innymi lokatorami, w piwnicy. Z piwnicy trafiły do grupy warszawiaków kierowanej w stronę Pruszkowa. Przy kolejce we Włochach, jakiś Niemiec powiedział matce, że wizą ich do obozu, żeby uciekała. Wsiadły do jakiegoś pociągu i dojechały do Milanówka, w którym nikogo nie znały. Spotkała je obca starsza pani, Jeliczowa, i zabrała do swojej willi jako uchodźczynie z powstania. Mieszkały tam kilka miesięcy, do czasu kiedy Niemcy zabrali willę na swoje potrzeby. Potem mieszkały u pana Strausa, też w willi gdzie w wielkim pokoju, na podłodze spało kilka rodzin. Mieszkał tam m.in. pan Bocheński, przedwojenny spiker radiowy, pani Barbara Kostrzewska z matką i synkiem, śpiewaczka operowa. Tam doczekały wyzwolenia. Pojechały do Pruszkowa z rodzicami matki i bratem ciotecznym Michałem Głowińskim. Po wojnie została biologiem, pracowała na UW.
- powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie
- działania Polaków, mieszkaniowe, pomoc
- dzieci, obcy człowiek, pomoc lokalowa, znajomi
-
Powiązane źródła:
-
Autorka wywiadu w 1940 r. miała dwa lata, nie pamięta adresów mieszkań. Ma świadomość tego, że często były zmieniane.
-
Powiązani ludzie:
-
Zysman
Piotr
(kuzyn)
Syn Józefa Zysmana, adwokata z Piotrkowa Trybunalskiego, męża siostry Marii Szpilfogel z domu Rozenowicz. Józef Zysm...
-
Szpilfogel
Maria
(matka)
Urodzona w Pruszkowie. Ojciec Enasz miał tartak, matka Karolina z domu Bryl, nie pracowała. Studiowała polonistykę n...
-
Elżanowska
Gabriela
(Pomagający)
W sierpniu lub wrześniu 1942 r. przyjęła do siebie koleżankę szkolną córki, Marię Szpilfogel z 3-letnią córeczką Elż...
-
Dąbrowska
Julia Halina
(Pomagający)
W sierpniu lub wrześniu 1942 r. przyjęła do siebie koleżankę szkolną, Marię Szpilfogel z 3-letnią córeczką Elżunią i...
-
Jeliczowa
nieznane
(Obcy / Pomagający)
Pani Jeliczowa spotkała na ulicy Marię Szpilfogel (Kruszyńska) z córeczką Elżbietą i zabrała do swojej willi jako uc...
-
Starus
nieznane
(Obcy / Pomagający)
Dał schronienie wielu uchodźcom po powstaniu warszawskim, w tym Marii Szpilfogel (Kruszyńskiej) z córeczką Elżbietą,...
-
Siostry Niepokalanki
(Obcy / Pomagający)
Siostry miały we Wrzosowie willę *Jutrzenka*, sierociniec, w którym przechowywano m.in siedmioro żydowskich dzieci....
-
Szpilfogel
Henryk
(ojciec)
Syn Jakuba Szpilfogela, właściciela fabryki drożdży w Woli Krzysztoporskiej. Ukończył chemię w Tuluzie, był dyrektor...
Powiązane miejsca:
-
Aleje Jerozolimskie 65 m 6
Mieszkanie Gabrieli Elżanowskiej i jej córki Julii Haliny Dąbrowskiej.
-
Milanówek
Willa pani Jeliczowej.
-
Milanówek
Willa pana Strausa.
-
Wrzosowo pod Warszawą
Willa Sióstr Niepokalanek we Wrzosowie, dzielnicy Burakowa pod Warszawą. Siostry prowadziły tam m.in. przedszkole.
-
getto ul. nieznana [mieszkanie rodziny Szpilfogel]
Często zmieniane mieszkania w getcie przez Henryka, Marię i Elżbietę Szpilfogel.
Powiązane wydarzenia:
- Po wyjściu kanałami z getta, Elżbieta Szpilfogel, jej matka i kuzy... (POMOC / jednorazowa/krótkotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
- Po wysiedleniu z Warszawy, Elżbieta z matką dotarły do Milanówka,... 1944 (POMOC / długotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
- Po przymusowej wyprowadzce od pani Jeliczowej, Maria Szpilfogel (K... 1944 (POMOC / mieszkanie/kryjówka) ,
- W styczniu 1944 r. Elżbieta została oddana na kilka miesięcy do Si... 1944-01 (POMOC / mieszkanie/kryjówka) ,
- Rodzina Szpilfogel, Henryk, Maria i dwuletnia Elżbieta często zmie... 1940 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
-
Zysman
Piotr
(kuzyn)