Imię: Abraham (Abram) Nazwisko: Blondowski (Błędowski)
- NIE
- Mężczyzna
- Abraham (Abram)
- Blondowski (Błędowski)
- Tak
- Z Warszawy
- Wola
- Dzielna 3
- Zamenhofa 3; Muranowska 13; Świętojerska 22; Świder ul. Górna 2; Falenica ul. Majowa 3; Michalin ul. nieznana
- Żyd
- zły
- na powierzchni, piwnica, w mieszkaniu
-
Miał wytwórnię ubiorów męskich. Ożenił się z Reginą, która zmarła wcześnie, osierociła dwie córki, Sabinę i Edwardę. Ożenił się powtórnie z Cesią i miał z nią trzecią córkę, Itę. Po wybuchu wojny zrobił zapas węgla i drewna. Zdun wybudował w ich mieszkaniu piec i w zimę 39 r. przychodzili do nich sąsiedzi, żeby się ogrzać. Mieszkanie znalazło się w getcie. Pod koniec 1942 r. mieszkali na Muranowskiej 13. 18 stycznia 43 r. zostali wysiedleni, zabrani na Umschlagplatz i umieszczeni w budynku na Stawki. Ukryli się w piwnicy, w rurze kanalizacyjnej. Był z nimi jego brat, Mendel z córką. Siedzieli tam, mieli tylko zwisające sople go lizania. Po pięciu dniach znalazł ich policjant żydowski. Uciekli schodami na górę, wybili okienko do ubikacji, weszli do środka. Położyli się na podłodze. Po jakimś czasie przybiegli inni Żydzi, kobieta z dwójką dzieci, kilku mężczyzn, wszyscy schowali się w ubikacji. Przyszedł Niemiec, obliczył przez okienko, że jest tam 11 osób. Rodzina Błędowskich leżała na samym dole. Ostatnim z jedenastki był brat Mendel z córką. Pytany przez Niemca, czy to już wszyscy - potwierdził. W ten sposób Błędowscy ocaleli. Weszli znów do getta, poszli na Muranowską, do swojego mieszkania. Po jakimś czasie wyszła z getta jego córka Sabina, a później on z żoną i pozostałymi córkami. Sabina, która miała już dokumenty aryjskie, wynajęła jednopokojowe mieszkanie na Świętojerskiej, na ostatnim piętrze. Abram kazał jej kupić deski i zrobił kryjówkę na strychu nad kuchnią. Siedzieli w niej prawie cały czas. Pewnego dnia przyszedł szmalcownik. Przestraszona Sabina wyszła z Itą, żeby umieścić ją u jego znajomej. Długo nie wracały. Ktoś długo pukał do mieszkania. Przestraszona Edwarda zeszła zapłakana ze strychu. Zobaczyli ją sąsiedzi z piętra niżej. Wyrzucili całą rodzinę na ulicę. Pojechali do Świdra, gdzie dom miała ich przedwojenna znajoma z wakacji, Lucyna Grzybowska, wdowa, która mieszkała z córką, zięciem i trzynastoletnim wnukiem. Grzybowska nie chciała ich przyjąć, ale po długich błaganiach Edwardy, przyjęła ją do siebie córka wdowy, Romana Rekrajtis z mężem Stanisławem. On z żoną zamieszkali nad Świdrem, w chaszczach. Postanowili się ujawnić, bo nie mieli siły ukrywać się dłużej w tych warunkach. Abram odchylił krzaki, zauważył ich posterunkowy Pęczkowski i powiedział, że przyjdzie po nich jak się ściemni. Zaprowadził ich na Majową 3, gdzie mieścił się posterunek, a nad nim mieszkania. Umieścił ich w mieszkaniu nauczycielki, która wyjechała na całe lato. Przyniósł wodę, żeby się umyli, ogolił długą brodę Abrama, nakarmił. Kiedy odnalazła ich tam córka Sabina, nie przyznała się, że to jej rodzice. Powiedziała, że to rodzice koleżanki, których spotkała nad rzeką i pomagała im. Pęczkowski wypytywał ile mają pieniędzy. Płacili Pęczkowskiemu 150 zł dziennie. Ukrywał ich w pokoju przy posterunku, siedzieli w dzień na podłodze, na poduszkach. Na posterunek przychodzili Niemcy. Abram przyznał się Pęczkowskiemu, że Sabina to jego córka. Pewnego dnia, odwiedzającej rodziców Sabinie, żona Pęczkowskiego kazała zabrać Cesię, która schowała znalezioną gdzieś siekierę i groziła, że zabije Niemców, jak przyjdą. Sabina musiała zabrać macochę do siebie. Po pewnym czasie Pęczkowski kazał Abramowi też się wyprowadzić. Zamieszkali z żoną w piwnicy u w Michalinie, gdzie wynajmowała mieszkanie Sabina. 15 maja 1944 r. jego żona poszła nad Świder i się powiesiła. We wrześniu 1944 r. przyszło wyzwolenie przez wojska radzieckie. Po wojnie wyjechał do Wałbrzycha, a później do Izraela
- powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie, wysiedlenie
- donos, działania Polaków, mieszkaniowe, pomoc
- dzieci, inna pomoc, kontakty z innymi Żydami, obcy człowiek, policja polska, pomoc długotrwała, pomoc lokalowa, znajomi
-
W Relacji USC 1669 Sabiny Greenberg, siostry Ity, podane jest nazwisko rodzinne - Blondowska. W "Księdze Sprawiedliwych" Michała Grynberga nazwisko rodziny - Błędowscy.
-
Powiązane źródła:
-
Powiązani ludzie:
-
Greenberg
Sabina
(córka)
Córka Abrama Blondowskiego (Błędowskiego), właściciela wytwórni ubiorów, i Reginy. Matka zmarła wcześnie. Sabina mia...
-
Blondowska
Cesia
(żona)
Druga żona Abrama Blondowskiego, właściciela wytwórni ubiorów. Wychowywała jego dwie córki, Sabinę i Edwardę. Urodzi...
-
Blondowska (Błędowska)
Edwarda
(córka)
Córka Abrama Blondowskiego (Błędowskiego), właściciela wytwórni ubiorów, i Reginy. Matka zmarła wcześnie. Edwarda mi...
-
Blondowska (Błędowska)
Ita
(córka)
Córka Cesi i Abrama Blondowskich (Błedowskich). Ojciec miał dwie córki z poprzedniego małżeństwa, Sabinę (Sabina Gre...
-
Blondowski
Mendel
(rodzeństwo)
Brat Abrama Blondowskiego. Razem z córką znalazł się na Umschlagplatzu w tym samym momencie co jego brat z żoną i có...
-
Kwiatkowski
nieznane [sąsiad z Świętojerskiej 22]
(Obcy)
Mieszkał na Świętojerskiej 22, na trzecim piętrze. Przychodzili do niego Niemcy. Mieszkanie nad nim wynajęła Sabina...
-
Pęczkowski
nieznane [posterunkowy ze Świdra]
(Znajomy)
Był posterunkowym w Świdrze. Pewnego dnia, nad rzeką, zobaczył Abrama i Cesię Blondowskich (mieli wtedy aryjskie ken...
-
Załęska
nieznane
(Obcy)
Miała dom w Michalinie. Wynajęła pokój Sabinie Greenberg (Blondowskiej) i jej siostrze Icie. Nie wiedziała, że w jej...
-
Rekrajtis
Jan
(Obcy / Pomagający)
Mieszkał razem z synem Stanisławem i synową Romana (z domu Grzybowska). W czasie okupacji mieszkała z nimi matka syn...
-
Rekrajtis
Stanisław
(Obcy / Pomagający)
Mieszkał razem z żoną Romana (z domu Grzybowska), ojcem Stanisławem. W czasie okupacji mieszkała z nimi matka żony,...
-
Rekrajtis
Romana
(Znajomy / Pomagający)
Mieszkała w Świdrze z mężem Stanisławem i teściem Janem. W czasie okupacji mieszkała z nimi jej matka Lucyna Grzybow...
-
Grzybowska
Lucyna
(Znajomy / Pomagający)
Mieszkała w Świdrze, przed wojną wynajmowała u niej letnisko rodzina Blondowskich (Błędowskich). W czasie okupacji m...
Powiązane miejsca:
-
Zamenhofa 3
Mieszkanie w getcie rodziny Blandowskich, Abrama, Cesi, Sabiny, Edwardy i Ity.
-
Muranowska 13
Kolejne mieszkanie w getcie rodziny Blondowskich, Abrama, Cesi, Sabiny (Sabina Greenberg), Edwardy i Ity.
-
Umschlagplatz
Znajdował się na samym skraju getta. Szyny kolejowe podchodziły pod duże, trzypiętrowe budynki, w których prawdopodo...
-
Świętojerska 22
Tu wynajęła pokój Sabina Greenberg (Blondowska), prawdopodobnie w kwietniu 1944 r. Pokój bez mebli, a z kuchni wejśc...
-
Świder ul. Majowa 3
W Świdrze na Majowej 3 był posterunek policji. W tym samym domu mieszkał posterunkowy Pęczkowski z żoną i nauczyciel...
-
Świder, nad rzeką
Nad Świdrem, w krzakach ukrywali się przez jakiś czas Abram i Cesia Blondowscy.
-
Michalin [dom Załęskiej]
Dom w Michalinie pani Załęskiej, u której wynajęła pokój Sabina Greenberg (Blondowska).
-
Świder ul. Górna 2
Mieszkanie Stanisława i Romany Rekrajtisów w Świdrze. Z nimi mieszkali ojciec Stanisława, Jan i matka Romany, Ludwik...
Powiązane wydarzenia:
- Mieszkanie w getcie rodziny Blondowskich. Zdun zrobił im w pokoju... 1940 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
- W 1943 r. rodzina Blondowskich (Abram, jego żona Cesia i córki, Sa... 1942 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
- Kiedy 18.01.1943 r. rodzina Blandowskich została wysiedlona z Mura... 1943-01-18 (schwytany przez Niemców / Zagrożenie) ,
- Sabina Greenberg (Blondowska), kiedy dostała od dziewczyny Zygmunt... (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
- Posterunkowy Pęczkowski, z posterunku w Świdrze, chodził codzienni... (POMOC / płatna / długotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
- Nad Świdrem, w krzakach ukrywali się przez jakiś czas Abram i Cesi... (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW) ,
- W Michalinie, w domu pani Załęskiej wynajęła pokój Sabina Greenber... 1944 (SAMODZIELNE DZIAŁANIA ŻYDÓW / mieszkanie/kryjówka) ,
- W maju 1943 r. do Ludwiki Grzybowskiej, mieszkającej w Świdrze na... 1943-05 (POMOC / jednorazowa/krótkotrwała / mieszkanie/kryjówka) ,
-
Greenberg
Sabina
(córka)