Given name: Maria Family name: Krych
- NO
- Female
- Maria
- Krych
- Perla Goldwag
- Maria Kowalewska
- 1913-08-16
- Zamość
- Yes
- From Warsaw
- no information
- Warszawa, ulica nieznana
- Lwów; Warszawa getto; Lublin; Warszawa ulica nieznana; Małkiew;
- Jewish
- primary
-
Ojciec miał niewielki sklep. Miała trzech braci. W 1935 r. przyjechała do Warszawy w poszukiwaniu pracy. Wstąpiła do KPP. Na dwa lata przed wojną dostała pracę w drukarni jako korektorka. Mieszkała u wujostwa. Po wybuchu wojny poszła pieszo do Lwowa, gdzie już byli rodzice. We Lwowie pracowała jako kasjerka w aptece, działała w KPP. Po wejściu Niemców została aresztowana. Dzięki znajomościom rodziny z komendantem policji żydowskiej, została wykupiona za złoty zegarek. Wyjechała do Warszawy, przedostała się do getta. Pracowała w sklepie-kawiarni, sprzedając wodę sodową. W dalszym ciągu działała w organizacji, już w PPR. Po pierwszej akcji likwidacyjnej, wyszła z getta, z placówką. Po ściągnięciu opaski po aryjskiej stronie została zatrzymana przez szmalcowników. Zabrano jej 1000 zł. Za resztkę pieniędzy pojechała pod Lublin, do wiejskiego majątku. Pracowała z grupą młodzieży żydowskiej przy zbiorze chmielu. Później pracowała jako służąca u granatowego policjanta. Pojechała do Lublina do getta, do brata. Z getta dostała się na Majdanek. Znów została wykupiona z bratem lekarzem i bratową. Pojechała do Warszawy. Poszła do Smoleńskiego, Żyda, drukarza, któremu pomogła wyleczyć się w szpitalu we Lwowie.. Potem przez 10 dni chroniła się w domu endeków, którzy nie wiedzieli kim jest. Uciekła, nocowała na dworcu, czekała na fałszywe dokumenty. Potem pracowała w organizacji w Warszawie, w tzw. technice partyjnej (rozwoziła prasę, broń). Kiedy zrobiło się *gorąco*, wyjechała do partyzantki na lubelszczyźnie. Była w partyzantce 14 miesięcy, do lipca 1944 r., do wyzwolenia. Po powstaniu w Treblince, do jej grupy dołączyło trzech Żydów: lekarz czeski, kupiec warszawski i młody chłopak, który pracował przy likwidacji trupów. Maria spisał jego wspomnienia i przekazała do ŻIH. Po wyzwoleniu, Maria trafiła do Lublina.
- housing, work, private/everyday life
-
Related sources:
-
Related people:
-
nieznane
rodzina endeków
(Stranger)
Rodzina endeków, u których przez 10 dni mieszkała Maria Krych (Perla Goldwag) i pracowała jako służąca. Nie wiedziel...
-
szmalcownicy
(Stranger / Blackmailer)
Szmalcownicy, którzy zatrzymali Marię Krych (Perlę Goldwag) po jej wyjściu z getta.
Related places:
-
Warszawa, ulica nieznana
Dworzec w Warszawie, na którym nocowała przez jakiś czas Maria Krych (Perla Goldwag) w oczekiwaniu na załatwienie do...
-
getto, ulica nieznana
Sklep-kawiarnia w getcie, gdzie pracowała Maria Krych (Perla Goldwag).
-
Warszawa, ulica nieznana
Mieszkanie endeków, gdzie przez 10 dni mieszkała Maria Krych (Perla Goldwag).
-
blisko murów getta
Blisko murów getta, po stronie aryjskiej. Tam została zatrzymana Maria Krych (Perla Goldwag) po wyjściu z placówką.
Related events:
- Na dworcu w Warszawie nocowała przez jakiś czas Maria Krych (Perla... 1942 (Independent Jewish actions / housing/hiding place) ,
- Po przyjeździe z Lublina, Maria Krych (Perla Goldwag) pracowała w... (Independent Jewish actions / work) ,
- W mieszkaniu endeków, gdzie przez 10 dni mieszkała Maria Krych (Pe... 1942 (Independent Jewish actions / work) ,
- W lipcu 1942 r., po pierwszej akcji wysiedleńczej, wyszła z getta,... (Blackmail/"Szmalcowanie" / in the street) ,
-
nieznane
rodzina endeków
(Stranger)