Given name: Władysław (Adam) Family name: Iwaszczukiewicz (Gelbard)
- NO
- Male
- Władysław (Adam)
- Iwaszczukiewicz (Gelbard)
- Adam Gelbard
- 1923-10-14
- Chełm
- Yes
- Not in Warsaw
- Chełm ul. Reformacka 2
- Leszczyńska; Wąski Dunaj; Mickiewicza; Miodowa
- Jewish
- good
- higher
- in an apartment
- money
- delation/denunciation, blackmail/"szmalcowanie" resulting in buying out
-
Władysław Iwaszczukiewicz a wł. Adam Gelbard pochodzi z licznej, zasymilowanej rodziny, z tradycjami lekarskimi. Pięcioro rodzeństwa ojca było lekarzami. W domu mówiło się po polsku, mieszkali w Chełmie w domu dziadka. Ojciec, lekarz dentysta, oficer wojska polskiego, zginął w obozie w Sumie. Został z matką i siostrą, musiał przejąć opiekę nad rodziną. Przeprowadzili się do getta na ul. Pocztową róg Zamojskiej. Getto w Chełmie było otwarte, nie otoczone murem. Zaczął pracę najpierw jako urzędnik pomocniczy w gminie, a później w koszarach niemieckich jako pomocnik mechanika. W koszarach poznał pana Iwaszczuka, Polaka, który sprzedał mu swój dowód, dopisując do nazwiska końcówkę '-iewicz', a Władysław zamienił zdjęcia. Matka z siostrą ukrywały się w Chełmie. Po nasilających się represjach wobec Żydów, postanawia wraz z matką i siostrą wyjechać do Warszawy. W pociągu spotykają handlarkę, przedstawiają się jej jako rodzina wysiedleńców z zamojskiego, a ona proponuje im nocleg u siebie do czasu znalezienia jakiegoś mieszkania. Władysław szuka mieszkań z ogłoszeń w gazecie, nie zawsze kończy to dobrze. W pierwszym, wynajętym z ogłoszenia na Wąskim Dunaju, zaraz po wprowadzeniu się, przychodzą granatowi policjanci i zabierają im wszystkie pieniądze. Następnie było dozorcostwo, też z ogłoszenia. Za mieszkanie w piwnicy willi na Mickiewicza - sprzątanie i opieka nad dziećmi. Właściciel mieszkania załatwił Władysławowi pracę w fabryce tekstylnej na Bielańskiej. Na Żoliborzu mieszkali przez miesiąc, do czasu otrzymania przez gospodarza anonimu. Potem Władysław mieszkał na Miodowej, kątem u starszej pani ,w jej pokoju na kozetce. Zaczął nową pracę jako pomocnik elektryka u niemieckiego inżyniera Lindera, na ul. Puławskiej. Później znalazł pracę w Łomiankach w fabryce resorów. Tam pracował już do powstania warszawskiego. Kolega z pracy zaproponował mu mieszkanie razem w swojej kawalerce na Łuckiej 26. Mieszkał tam z kolegą do powstania warszawskiego, a kolega nie wiedział o jego pochodzeniu. W tym czasie, dzięki mężowi kuzynki, Wierzbowskiemu, wstąpił do AK. Wierzbowski zajmował się pomocą finansową dla potrzebujących pomocy rodzin akowców. W ten sposób otrzymywały pieniądze matka i siostra Władysława. W dniu wybuchu powstania warszawskiego znalazł się przypadkiem na pl. Trzech Krzyży i zgłosił się do najbliższej placówki powstańczej na ul. Książęcą. Po wojnie skończył prawo, pracował najpierw jako prokurator, a później adwokat. Mieszkał w Rdomiu, zmarł 28.07.2010 r.
- Germans operations, Poles operations, underground activity, housing, help, work, blackmail, "szmalcownictwo"
- Polish underground movement , contacts with other Jews , stranger, long-lasting help, one-off help, housing assistence , work, blackmailer/ "szmalcownik", with Aryan documents , acquaintances
-
Related people:
-
nieznane
handlarka z pociągu
(Stranger / Denounced )
Zaproponowała nocleg poznanej w pociągu rodzinie Władysława Iwaszczukiewicza.
-
Gelbard
Alina
(siblings)
Siostra Władysława Iwaszczukiewicza (Adama Gelbarda), po nasileniu się akcji represyjnych wobec Żydów, wyjeżdża wraz...
-
Gelbard
Sara
(mother)
Matka Władysława Iwaszczukiewicza (Adama Gelbarda), żona lekarza dentysty wojskowego, córka starszego felczera, któr...
-
starsza pani
(Stranger / Aider )
Starsza pani mieszkała w swoim jednopokojowym mieszkaniu na ul. Miodowej, razem z kuzynka i jej córkami. Na pewien o...
-
granatowy policjant NN
(Stranger)
Granatowy policjant pracujący w komisariacie na Starym Mieście pozwolił wyjść na wolność, zatrzymanym na Podwalu, ma...
-
Nieznane (kolega Władysława Iwaszczukiewicza)
(Acquaintance / Aider )
Kolega z pracy Władysława Iwaszczukiewicza (Adam Gelbard). Obaj panowie pracowali w Łomnej w fabryce łożysk. Kolega...
Related places:
-
Leszczyńska
W mieszkaniu handlarki nocował kilka nocy Władysław Iwaszczukiewicz (Adam Gelbard) z matką i siostrą, po przyjeździe...
-
Wąski Dunaj
Wynajęte z ogłoszenia mieszkanie, przez pośrednika. Tam, pierwszego dnia po wprowadzeniu, została doszczętnie ograbi...
-
Mickiewicza
Mieszkanie w piwnicy w willi na Mickiewicza. Tam zamieszkał Władysław Iwaszczukiewicz (Adam Gelbard) z matką i siost...
-
Miodowa
W mieszkaniu starszej pani na Miodowej mieszkał przez pewien czas Władysław Iwaszczukiewicz (Adam Gelbard). Był to j...
-
Podwale
Na Podwalu czekały na Władysława Iwaszczukiewicza (Adama Gelbarda) jego matka i siostra. Miały dokumenty aryjskie.
-
Łucka 26
Kawalerka kolegi z pracy Władysława Iwaszczukiewicza (Adama Gelbarda).
Related events:
- Spotkana w pociągu, z Chełma do Warszawy, handlarka zaproponowała... (Help / free of charge / one-off/short-lasting) ,
- Władysław Iwaszczukiewicz (Adam Gelbard) wynajął z ogłoszenia, prz... (Blackmail/"Szmalcowanie" / at home) ,
- Na ul. Mickiewicza, w mieszkaniu w piwnicy willi, mieszkał Władysł... (Help / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- W mieszkaniu starszej pani na Miodowej mieszkał przez pewien czas... (Help / paid / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Matka i siostra Władysława Iwaszczukiewicza (Adama Gelbarda) czeka... (Danger) ,
- W kawalerce kolegi z pracy na ul. Łuckiej 26 , mieszkał do powstan... (Help / free of charge / long-lasting / housing/hiding place) ,
-
nieznane
handlarka z pociągu
(Stranger / Denounced )