Given name: Łazar Family name: Zalaźnik
- NO
- Male
- Łazar
- Zalaźnik
- Yes
- Not in Warsaw
- Lwów
- Bałuckiego 12 / 12, ul. Leszno (?), Kielce
- Jewish
- bad
- higher
- in an apartment
- other
- other danger
-
Lwowski zegarmistrz. W 1942 dociera do Warszawy, ma aryjskie papiery na nazwisko Wojciech Harasimowicz. Dzięki interwencji dr Redlich, znajomej Julii Gryniewicz, nawiązuje kontakt z tą ostatnią. Znają się z czasów lwowskich. Julia zaprasza Łazara i jego żonę do swojego 2-pokojowego mieszkania z kuchnią i wygodami, na Mokotowie, gdzie mieszka sama. Przychodzą 15.11.1942, Julia ich melduje. Rok później Julia przygarnia także syna Zalaźnika, z żoną. Mieszkają we czworo w jednym pokoju, nawet w czasie nalotów nie schodzą do schronu. Zachowują się cicho, chodzą w kapciach, mówią szeptem. Gospodyni wychodząc do pracy, zamyka mieszkanie na klucz. Kładzie dywan, żeby wyciszyć ich kroki. Na pytania sąsiadów odpowiada, że mieszkają u niej Niemcy, którzy często wyjeżdżają. Kupuje żywność w pobliskim sklepie, tłumacząc dużą ilość wiktuałów koniecznością przekazywania paczek siostrze, która została wysłana do Oświęcimia.
Zalaźnikowie nie mają żadnych środków finansowych. Łazar Zalaźnik i jego syn są zegarmistrzami. Julia prosi zatem o zegarki do naprawy w firmach Łazowski i Tomas, a Zalaźnikowie je naprawiają. Dzięki temu mają środki do życia. Państwo Łazowscy są znajomymi Julii, wtajemniczonymi, że przechowuje Żydów; w firmie Tomas opowiada o wuju-zegarmistrzu, który nie może chodzić.
W 1944 roku, przed Powstaniem, nasłani przez sąsiadów Niemcy chcą Julii zabrać mieszkanie. Dla Zalaźników wyjście na ulicę oznacza śmierć, „to był okres największego terroru w Warszawie”. Po naradzie z Zalaźnikami Julia udaje się do znajomych handlarzy bimbrem. Zaprasza do siebie Niemca z Wermachtu, Hoffmana, obiecując, że sprzeda mu spirytus. Prosi go o fikcyjne oświadczenie, że zarekwirował jej mieszkanie do własnego użytku, co ratuje sytuację mieszkaniową. Hoffman przychodzi jeszcze kilka razy po spirytus. Po wybuchu Powstania Julii i Zalaźnikom przestają grozić najścia Niemców. Julia rezerwuje mieszkanie na Lesznie dla siebie, swojego brata i Zalaźników – nie jest jasne, czy się tam przeprowadzają.
Do 16 sierpnia Julia mieszka wspólnie z Zalaźnikami. W tym czasie schodzą już do schronu w czasie nalotów. W budynku znajduje się baza grupy bojowej AK. Julia zaprasza do mieszkania porucznika AK, „Henryka” [nieczytelny dopisek], oświadcza, że przechowuje czworo Żydów i poleca ich jego opiece. Sama ma zamiar opuścić Warszawę. Zostawia zapasy żywności i pismo, pozwalające Zalaźnikom rozporządzać jej mieszkaniem i jego zawartością. Opuszcza miasto.
Zalaźnikowie przeżywają do końca Powstania, uciekają z transportu i znajdują się w Kielcach. Dzień przed złożeniem relacji (8.05.1947) spotykają się z Julią Gryniewicz w Zabrzu.
- Warsaw Uprising
- Germans operations, Poles operations, housing, help, work, private/everyday life
- atmosphere , hosts, individual help , one-off help, housing assistence , work, with Aryan documents , acquaintances
-
Możliwe, że Zalaźnikowie po wojnie wyemigrowali do USA. Nazwisko Łazara Zalaźnika znajduje się w Indeksie Osób Inwentarza Archiwum Wydziału Emigracyjnego Centralnego Komitetu Żydów w Polsce 1946 - 1948 (1949-1950) ŻIH
Groby Dory Zalaźnik (4.04.1980) i Lazara Zalaźnika (26.08.1972) znajdują się na Mount Hebron Cemetery, Flushing, Queens, New York (o ile to te same osoby).
-
Related sources:
- 1 - 4
-
Related people:
-
Redlichowa
Nieznane
(Acquaintance)
Lekarka, znajoma Julii Gryniewicz, która informuje ja o przyjeździe do Warszawy rodziny Zalaźników, znajomych Julii...
-
Zalaźnik
Synowa
(in-law)
Żona i synowa lwowskich zegarmistrzów. Jej teściowie opuszczają Lwów w 1942, ona sama z mężem dociera do mieszkania...
-
Zalaźnik
Syn
(son)
Lwowski zegarmistrz. Jego rodzice opuszczają Lwów w 1942, on sam z żoną dociera do mieszkania Julii Gryniewicz w sie...
-
Gryniewicz
Julia
(Acquaintance / Aider )
Urzędniczka, przed wojną mieszkała we Lwowie, poznała tam rodzinę Zalaźników, którzy prowadzili sklep w tym samym bu...
-
Zalaźnik
Dora
(wife)
Żona lwowskiego zegarmistrza. W 1942 dociera z mężem do Warszawy, ma aryjskie papiery na nazwisko Wanda Harasimowicz...
-
Łazowski
Nieznane
(Stranger / Aider )
Łazowski prawdopodobnie ma zakład zegarmistrzowski. Jest znajomym Julii, która prosi go o zegarki do naprawy. Zalaźn...
-
Hoffman
Nieznane
(Stranger)
Żołnierz Wermachtu. W 1944 roku, przed Powstaniem, nasłani przez sąsiadów Niemcy chcą Julii zabrać mieszkanie. Julia...
-
Henryk
(Stranger / Aider )
Porucznik AK „Henryk” należy do grupy bojowej AK, która ma bazę w budynku, gdzie Julia mieszka z Zalaźnikami. Julia...
Related places:
-
Bałuckiego 12 m 12
Mieszkanie Julii Gryniewicz, przechowującej rodzinę Zalaźników.
Related events:
- 14.11.1942 znajoma Julii Gryniewicz, dr Redlichowa, informuje ją,... 1942-11-14 (Help / free of charge / long-lasting / housing/hiding place / documents) ,
- W sierpniu 1943 Julia Gryniewicz przygarnia syna Zalaźników z żoną... 1943-08 (Help / free of charge / long-lasting / housing/hiding place) ,
- Zalaźnikowie nie mają żadnych środków finansowych. Łazar Zalaźnik... 1943 (Help / housing/hiding place) ,
- W 1944 roku, przed Powstaniem, nasłani przez sąsiadów Niemcy chcą... 1944 (Help / long-lasting / housing/hiding place) ,
- Po wybuchu Powstania Julii i Zalaźnikom przestają grozić najścia N... 1944-08-01 (Help / housing/hiding place) ,
-
Redlichowa
Nieznane
(Acquaintance)
-
Geolocation assigned automatically. Currently verifying map location.