Szmugiel towarów: „Nie sposób byłoby opisać, i...

Szmugiel towarów: „Nie sposób byłoby opisać, iloma ciekawymi sposobami odbywał się szmugiel towarów. Zagadką pozostanie również, skąd znajdowali się codziennie przed głównymi składami getta liczni odbiorcy, jaką drogą dostawały się do wnętrza, pod czyim patronatem odbywała się wymiana. Ruchliwy ten interes trzymał w napięciu nasze nerwy, pozwalając w wielu wypadkach na pełne prowokacji zuchwalstwa, które na szczęście nie pociągały za sobą przykrych konsekwencji. I tak pewnego dnia przesłałem do miasta dwa futra karakułowe za pośrednictwem samego naczelnika SS, kapitana Scholza. Znajomy, ciągnący rikszę kapitana, włożył paczkę z futrami pod siedzenie wózka. Warta zasalutowała oficerowi i paczka pojechała do miasta.”

Archiwum ŻIH; 302/139

Natan Żelechower (Jan Kurczab)

bez tytułu

Warunki życia w getcie warszawskim. Pobyt w schronach po wielkiej akcji 1942 r., wywózka do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Cierpienia więźniów Majdanka. Transport do Auschwitz, pobyt w obozie w Jawiszowicach, praca w kopalni. „Marsz śmierci” do Wodzisławia Śląskiego i ewakuacja do Buchenwaldu. Praca w obozach Ohrdruf i Crawinkel (w kamieniołomach). Piesza ewakuacja do Buchenwaldu. Wyzwolenie, sytuacja byłych więźniów po wyzwoleniu.
Autor był z zawodu technikiem dentystycznym. Pamiętnik, spisany po wojnie, przekazał Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Zbieżność jego przybranego nazwiska z nazwiskiem publicysty prasy krakowskiej i działacza społecznego jest przypadkowa.

Publikacja: Natan Żelechower, Siedem obozów, „Biuletyn ŻIH”, nr 4 (68),
1968, s. 7-51 (skrót); Pamiętniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993,
s. 46-47, 86-89, 129-135 (fragmenty)