Wywiad USC 39584 – Anya Jolson

Anya Jolson - Ania (Hana) z d. Kotkowska, ur. 04.08.1920 w Warszawie, córka Abrahama i Enty z d. Marmelstein. Miała starszą siostrę Esterę, brata Izaaka i dużo młodszą siostrę Dorę (ur. 1936). Mieszkali na ul. Świętojerskiej 11a m. 23. Ojciec prowadził handel towarami galanteryjnymi oraz sztućcami. Rodzina była religijna, ale nie ortodoksyjna, prowadzili dom koszerny. Przed wojną Estera wyjechała do Meksyku. Na początku wojny Izaak uciekł na wschód - obydwoje przeżyli wojnę. Ania w 1940 r. wyszła za mąż za Leon Jolsona (Joselsohna) i zamieszkali w getcie na ul. Solnej. Mąż w getcie handlował, współpracował z K. Schulzem, nie mieli problemów finansowych. Rodzice i młodsza siostra Ani zostali wywiezieni, i Ania wkrótce potem wyszła na stronę aryjską. Ukrywała się w kilku miejscach najpierw sama, a od powstania w getcie również z mężem, który wyszedł z getta. Architekt Julian Ambroziewicz przygotował dla nich cztery kryjówki w czterech różnych mieszkaniach. Pomagała im gosposia, która zaopatrywała ich w żywność, a także Ambroziewicz. Matka Leona, Blima Joselson, była z nimi po stronie aryjskiej, i zmarła w kryjówce. Dzięki pomocy Ambroziewicza, który działał w AK, została pochowana jako aryjka na chrześcijańskim cmentarzu. Na początku powstania warszawskiego Jolsonowie ukrywali się w piwnicy z innymi mieszkańcami domu, a także w jednej ze swoich kryjówek na ul. Kopernika 4. W czasie powstania zostali wywiezieni przez Niemców, ale w okolicy Żyrardowa uciekli na stacji z pociągu. Do stycznia 1945 mieszkali u chłopów. Po wyzwoleniu wyjechali z Polski, przez Rumunię i Węgry do Niemiec. Od 1947 r. mieszkali w USA.
Ania zmarła w 2002 roku.

USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education Leavey Library 650 West 35th Street, Suite 114 Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu