Given name: nieznane Family name: Gutman
- NO
- Male
- nieznane
- Gutman
- 1944-08
- około 1908 r.
- Warszawa
- No
- Not in Warsaw
- Bydgoszcz
- Warszawa ul. nieznana; Pawiak
- Jewish
- on a street
-
Szewc z zawodu, inteligentny fachowiec. Średniego wzrostu, o miłej aparycji. Dobrze się ubierał. Był nieśmiały i lekko się jąkał. Pracował zawodowo od 15-go roku życia. Zawsze miał więcej zamówień niż mógł wykonać. Powodziło mu się bardzo dobrze. Ożenił się młodo. Interesował się otaczającym światem, polityką i nauką. Był namiętnym czytelnikiem. Przed wojną organizował w Bydgoszczy spotkania literackie, teatr amatorski i koncerty muzyki jidysz. W czasie wojny trafił na Pawiak. Był jednym z siedmiu Żydów ocalonych przez Niemców z wiosennej masakry pracowników warsztatów w1943 r. (Niemcy zabili wtedy 42 rzemieślników). Cała siódemka ocalonych mieszkała w osobnej celi na oddziale IV. Ich cela była lepiej wyposażona, niż cele innych rzemieślników na oddz. IV. Więźniowie nazywali ją "pokojem Lordów". Jej mieszkańcy wiedli lepsze życie. Jako najstarsi rezydenci mieli dobre stosunki ze strażnikami. Ich produkty były bardzo cenione przez Niemców. Wymieniali je na żywność, papierosy i inne potrzebne rzeczy. Najwyżej ceniony był Gutman, szewc. Dostarczał najlepsze buty, bardzo cenione przez Niemców. Gutman był kierownikiem warsztatów, kierował wszystkimi, którzy pracowali w warsztatach, również Polakami. Niemcy bardzo liczyli się z jego zdaniem. Miał silne poczucie solidarności. Nigdy nie wykorzystywał swojej pozycji w złej sprawie. Starał się pomagać innym, szczególnie zasłużył się w wydobywaniu skazańców z celi śmierci. Prosił komendanta o wypuszczenie "niezbędnego" do pracy "fachowca". Kłopot zaczynał się wtedy, kiedy "fachowiec" został uwolniony. Wyznaczano mu jakieś zajęcie, ale on niczego nie umiał, Gutman musiał go maskować. Nieprzyjaźni polscy strażnicy (na Pawiaku było ich ok. 20-tu) donosili Niemcom. W sumie, Gutman uratował z kolejki na śmierć około 30-tu Żydów. Kiedy któryś z więźniów oddz. IV zachorował i wymagał specjalnej opieki, Gutman przynosił mu wszystko co potrzeba (Żydzi z Pawiaka nie mogli korzystać ze szpitala). Później rozszerzył swoją pomoc. Nawiązał kontakt z Żydami z Hotelu Polskiego, którzy zostali latem 1943 r. przywiezieni na Serbię (oddz. kobiecy) i nie zostali od razu rozstrzelani. Mogli oni zatrzymać swoje pieniądze i kupować potrzebne rzeczy. Mieli swoje pewne kanały. Gutman wykorzystał te kanały. Nikt nie wiedział skąd miał pieniądze, ale "Amerykanie" kupowali żywność także dla więźniów oddziału IV. Kupione rzeczy przenosili z Serbii na Pawiak "Lordowie". Gutman troszczył się też o starszych i słabszych. Przynosił im cukier, margarynę i mięso. Krzyczał na więźniów prowadzących handel, uważał, że złapani na tym procederze narażali innych na represje. Miał dobre kontakty ze strażnikami, ale ostrzegał przed nimi innych więźniów. Szczególnie przed tymi, którzy udawali miłych, m.in. przed Klostermeierem, który woził go na przymiarki butów zrobionych dla gestapowców z al. Szucha i wciągał w rozmowy polityczne. Gutman zaangażował się w plany powstania więźniów, które miało być skoordynowane z atakiem AK-owców z zewnątrz. Ale miał też własne plany wydostania się z Pawiaka. Razem z kolegami z celi robił podkop do sieci kanalizacyjnej. Kilku więźniów pracowało nad podkopem codziennie przez 2-3 godziny. Podkop został ukończony w czasie wybuchu buntu w oddziale III (oddz. dla Polaków). Po stłumieniu buntu sytuacja Gutmana i kolegów stała się trudniejsza. Niemcy zastosowali większe represje. Wtedy Gutman powiedział innym więźniom o podkopie, i żeby uciekali jeśli chcą. Wielu więźniów z tego skorzystało. Niemcy zorientowali się, że coś się dzieje i zaczęli pościg. Uratowało się 16 osób, w tym Gutman. Przez kilkanaście dni błąkali się w kanałach nie znając drogi. Kiedy wyszli na powierzchnię w Śródmieściu, Warszawa płonęła już w powstaniu warszawskim. Ci z uciekinierów, którzy znaleźli porzucone karabiny, przyłączyli się do powstania. Gutman zginął w pierwszych dniach sierpnia w czasie walki.
- Ghetto Uprising, Warsaw Uprising
- Germans operations, work, death
- atmosphere , Gestapo/gendarmerie, contacts with other Jews , work
-
Related sources:
-
Related people:
-
nieznane
Dawid
(Acquaintance)
Był przyjacielem Juliana Hirshauta z Pawiaka. Siedział w celi na oddziale IV.
-
Kaliński
Yosl
(Acquaintance)
Był więźniem Pawiaka na oddziale IV.
-
Hebdzyński
nieznane
(Acquaintance)
Inżynier. Siedział na Pawiaku na IV oddziale, dla żydowskich rzemieślników. W celi zawiązał "komunalne towarzys...
-
Ackerman
nieznane
(Acquaintance)
Adwokat z Warszawy. Na Pawiaku siedział na oddziale IV. Pracował w warsztatach. Ktoś doniósł na niego, że handluje,...
-
Atlasowicz (lub Atłasowicz)
nieznane
(Acquaintance)
Przed wojną miał w Warszawie fabrykę mebli. Był więźniem Pawiaka na oddziale IV. Trafił tam razem z synem. We wrześn...
-
Hochberg
Isrolik
(Acquaintance)
Ślusarz. Był więźniem Pawiaka na oddziale IV. Codziennie wychodził do pracy w kwaterze głównej gestapo w al. Szucha....
-
nieznane
"kulawy" Mietek
(Acquaintance)
Młody chłopak, prawie dziecko, osadzony na Pawiaku w oddziale IV. Po wybuchu wojny przyjechał z matką do Warszawy, g...
-
Czechowicz
nieznane
(Acquaintance)
Szewc. Był więźniem Pawiaka na oddziale IV. Pracował w warsztacie więziennym. W 1944 r. przyniósł więźniom planujący...
-
Kramarz
Staszek
(Acquaintance)
Był więźniem Pawiaka na oddz. IV. Walczył w powstaniu warszawskim. Po kapitulacji przepłynął Wisłę na Pragę. Po wojn...
-
Hirshaut
Julian
(Acquaintance)
Pochodził z rodziny rabinackiej z tradycjami. Miał pięcioro rodzeństwa: trzech braci i dwie siostry. Ojciec prowadzi...
-
Lederman
Henryk
(Acquaintance)
Wysoki dwudziestoparolatek, ciemnowłosy, o dystyngowanym żydowskim obliczu. Pochodził z Warszawy. Jego ojciec był ga...
-
Filar
nieznane
(Acquaintance)
Inżynier elektryk. Syjonista. Na kilka lat przed wojną wyemigrował do Palestyny. Jego ojciec, właściciel fabryki, wz...
-
Ringelblum
Emanuel
(Stranger)
a historian, founder of the underground Ghetto Archive
Related places:
-
Dzielna 24/28 Pawiak oddział IV
Cele na trzecim piętrze oddziału IV. Składały się z dwóch dużych pokoi, z normalnymi oknami, z widokiem na bramę Paw...
-
Dzielna [Pawiak] 24/28
Teren między ulicami: Dzielną, Smoczą, Pawią i Więzienną. Główny budynek więzienia miał 3 pietra, ok. 200 m długości...
-
Dzielna, Pawiak, tzw. "pokój Lordów" 24/28
Cela na oddziale IV Pawiaka nazywana "pokojem Lordów", w której mieszkało siedmiu Żydów, najbardziej cenio...
Related events:
- Oddział IV był marzeniem każdego żydowskiego więźnia Pawiaka. Mies... 1943-08 (captured by Germans / Danger) ,
- Gutman, szewc i więzień na Pawiaka, kierownik warsztatów, miał wła... 1944-07 (homicide / Independent Jewish actions ) ,
- Pewnego dnia, wiosną 1944 r., gestapowiec z Pawiaka Klostermeiler... 1944 (Danger) ,
- Nie było szans na uwolnienie z Pawiaka Emanuela Ringelbluma, jego... 1944 (Independent Jewish actions / Danger) ,
- W celi na oddziale IV Pawiaka nazywanej "pokojem Lordów"... 1943 (captured by Germans / Danger) ,
-
nieznane
Dawid
(Acquaintance)