Given name: Guta Family name: Grynwald

Żona Józefa, matka dwojga dzieci. Mąż uciekł do Rosji. 15 sierpnia 1940 r uciekła z rodziną do krewnych na wieś (nazwa wsi nieczytelna). Czuli się tam dobrze. 4.03.1942 r. Polacy zabili koło ich mieszkania jakiegoś Niemca, a oskarżyli o to Żydów. Niemcy wydali nakaz wydania wszystkich Żydów z okolicy i wywiezienia ich do Opola. Wtedy chłopi, u których mieszkali, zamknęli ich w mieszkaniu i postanowili wydać. Udało jej się z dziećmi się wyskoczyć przez okno. Zauważył to jakiś chłop i zaczął ich gonić. Zaciągnął ją z powrotem. Wtedy syn Szymon rzucił się na pomoc i zaczął gryźć go po rękach. Zdołała się wyrwać. Uciekła z dziećmi na pola. Była to późna wiosna i na polach było wiele wody. Wieczorem poszli do znajomego chłopa, który ich ukrył. Następnego dnia chciała odzyskać ich ubrania, ale widziała tylko chłopów wynoszących ich rzeczy z mieszkań. Później poszli do Markuszowa, do getta. Tam byli 13 dni. Po tym czasie Niemcy zaczęli wywozić wszystkich do Oświęcimia (?). Udało im się uciec w ostatniej chwili. Dotarli na stację. Na stacji jakiś polski chłopiec chciał ich zaprowadzić na posterunek niemiecki. Uciekli. W czasie ucieczki trafili na pociąg, wskoczyli do niego i ukryli się w ubikacji. Dojechali na wieś Sadurki. Poszli do lasu, a wieczorem do Sadurek, do rodziny, u której mieszkali wcześniej, a później poszli do rodziny Żydowskiej, która jeszcze mieszkała na wsi. Została u nich, a Szymon poszedł na służbę do chłopa. Szukała miejsca, gdzie by ich przyjęli oboje. Znalazła miejsce na wsi u chłopki, której oddała wszystko co miała, za przechowanie do końca wojny. Byli ukryci na strychu, nie dostawali nic do jedzenia. Szukała na wsi jedzenia. Chłopka trzymała ich tylko przez zimę (od jesieni do wiosny). Później kazała im się wyprowadzić. Matka wystarała się o miejsce u innego chłopa, który pozwolił im zostać kolejne 2 tygodnie, a później wypędził. Wtedy matka z siostra poszły do dalszych wsi. Córka została oddana na służbę. Później Guta dowiedziała się, że pewna Polka może wyrobić dowody aryjskie i metryki. Poszła do niej i błagała o pomoc. Kobieta obiecała dokumenty za tydzień. Kiedy matka odebrała dokumenty, zaczęła handlować, na stacjach, a mówiła chłopom, że jeździła do Warszawy, miała przecież aryjskie dokumenty. Pewnego razu została rozpoznana na stacji i wiadomość rozniosła się po okolicznych wsiach. Musiała znów uciekać z dziećmi. Uciekli do kobiety, która załatwiła im dokumenty. Guta znalazła kolejną pracę dla Szymona, u kolejnego chłopa. Tam został znów rozpoznany przez sąsiedniego sołtysa. Udało mu się uciec. Szukali z matką jakiegoś miejsca. Chodzili po wsiach aż dotarli do Majdanu Chmielnickiego. Tam przyjęła go na służbę jakaś kobieta. Musiał ciężko pracować. 29 lipca 1944 r. okolica została wyzwolona przez Rosjan. Szymon, siostra i matka pojechali do Lublina. Szymon poszedł do szkoły. 26 listopada 1945 r. wstąpił do kibucu Haszomer Hacair.