Given name: Helena Family name: Adelberg (2)

(1)

Znajoma Very Neuman z getta. Pracowały razem w szopie Toebbensa, gdzie byli też synowie Heleny Ryszard i Witold. Mąż Heleny, Julian, był po stronie aryjskiej, jej synowie też wyszli z getta. Helena wyskoczyła z pociągu do Treblinki i dołączyła do nich. Tylko ona przeżyła wojnę.

(2)

in September 1939 she lived in Warsaw, Wielka Street No. 26; after the war in Warsaw, Szeroka Street No. 31

(1)

https://tvn24.pl/magazyn-tvn24/nikt-na-podworku-nie-wyzywal-mnie-od-zydow,174,2985

Helena Adelberg, która w czasie okupacji nazywała się Zofia Waśkiewicz. Wcześniej z mężem prowadziła znany kantor w Alejach Jerozolimskich. Miała dwóch synów, którzy ukrywali się, a mimo to byli w konspiracji. Obaj zginęli. Podobnie jak jej mąż, który w przeciwieństwie do synów bardzo się bał i nie wychylał się z mieszkania. Miał bardzo dobry aryjski wygląd, ale żydłaczył. Za to Aldelbergowa chodziła po ulicy jak przed wojną: elegancka, w modnym kapeluszu. Miała w nosie Niemców. Jak podchodził do niej na ulicy szmalcownik, mówiła: "Chodźmy, chodźmy na gestapo! Zobaczymy, czy jestem Żydówką". I ten się wycofywał. Kiedy jeszcze było to możliwe, często wychodziła z getta. Szykowała się, by opuścić je na stałe, gdy Niemcy zamierzali je zamknąć. Nie zdążyła. Trafiła do transportu. Udało jej się uciec z transportu. Wydostała się przez małe okienko wagonu. Wyskakując, zraniła się w głowę i złamała obojczyk, a mimo to dotarła na piechotę do najbliższej wsi. Tam spotkała przemytników. Napiła się z nimi bimbru i poprosiła, żeby zabrali ją do Warszawy. Dotarła na Żoliborz do mieszkania Abramow-Newerlych. Opatrzył ją doktor Zenon Kanabus. Był znakomitym chirurgiem. O nic nie pytając, złożył jej obojczyk, opatrzył ranę i nie wziął pieniędzy. Helena Adelberg brała udział w powstaniu warszawskim. Zmarła 23.01.1990 r.

zob. https://genealogyindexer.org/view/193940W/47/Adelberg

zob. https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/helena-adelberg,1056.html

(2)

Alphabetical list of Polish Jews, compiled in March 1946, based on registration forms of the Registry and Statistics Department of the Warsaw Committee of the Central Committee of Polish Jews. Currently in the archives of the Jewish Historical Institute, Warsaw (CKZP WEiS sygn. 514). The list is in a tabular form, containing the following data: registry number, first name, surname, date of birth, address as of 1939, and current address (as of 1946)
<b>Archive of the Jewish Historical Institute </b>
Tlomackie St. 3/5
00-090 Warsaw
phone: (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72
<a href="mailto:secretary@jewishinstitute.org.pl">
secretary@jewishinstitute.org.pl</a>
<a href="http://www.jewishinstitute.org.pl">www.jewishinstitute.org.pl</a>

(2) 3